«Օրգովի ռադիոօպտիկական աստղադիտակ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
→‎top: տեքստի կրկնություն
Տող 15.
Աստղադիտակը սկսվեց կառուցվել 1980 թվականին։ Ընտրված վայրը չուներ էլեկտրական սնուցում և ճանապարհներ, որի պատճառով զուգահեռ կառուցվում էին նաև օժանդակ շինություններ։ 1986 թվականին աստղադիտակն արդեն պատրաստ էր․ այն համարվեց գյուտ և մտցվեց ԽՍՀՄ գյուտերի Գոսռեեստր՝ «Հերունու հայելային աստղադիտակ» անվամբ<ref>{{Cite web|url=http://dlmn.info/ru/teleskop-kotoryy-postroil-paris/|title=Телескоп, который построил Парис {{!}} Dalma News|website=dlmn.info|language=ru-RU|accessdate=2018-10-01}}</ref>։ Դիտակը սկսեց շահագործվել 1987 թվականին և արդեն առաջին տարում արձանագրեց գիտական հայտնագործություն։
 
Աստղադիտակը գործել է նաև 90-ականներին, սակայն 2000 թվականից սկսած ֆինանսական միջոցների սղության պատճառով գործունեությունը դադարեցվել է։ ՆերկայումսՄինչև 2021 թվականը, չնայած աշխատունակ է, սակայն չի գործարկվումգործարկվել<ref>{{Cite news|url=https://mediamax.am/am/news/special-report/15414/|title=Անգործության մատնված գիտական հսկան|newspaper=mediamax.am|language=en|access-date=2018-10-01}}</ref>։
 
Անհրաժեշտ է նշել, որ վերջին տարիների աղմկահարույց հայտնագործությունների մեծամասնությունը՝ սև խոռոչի լուսանկարը, գերնոր աստղերի պայթյունները, հեռավոր գալակտիկայում ադամանդե մոլորակը, դեռևս բացատրություն չունեցող տարօրինակ հզորագույն ռադիոբռնկումները կատարվել են հենց նման կարգի ռադիոդիտակներով: Հայկական ՌՕԴ-54/2.6 ռադիոդիտակը կարող է նմանատիպ միջազգային ծրագրերի շրջանակներում ֆինանսավորում ստանալ, ձեռք բերել պատշաճ ճանաչում՝ Հայաստանը աշխարհի գիտական քարտեզի վրա ներկայացնելով որպես առաջադեմ մտքի և գերժամանակակից տեխնոլոգիաների կենտրոն:
 
=== ՌՉՀԳՀԻ ===
Տող 69 ⟶ 67՝
* Քանի որ ՌՕԴ-ը շատ ցածր սեփական աղմկային ջերմաստիճան ունի (~5 K), նրա ռադիոաղմուկները չեն գերազանցում 1-2 mJy մակարդակը, և եթե ընդունիչի թողարկման շերտը հավասար լինի 1 GHz ու ինտեգրման ժամանակը՝ 1 վ, ապա ռադիոդիտակը ի վիճակի կլինի ուսումնասիրել շատ թույլ օբյեկտներ (համեմատության համար՝ 27 անտենաներից բաղկացած Նյու-Մեքսիկոյի VLA անտենային ցանցը ԱՄՆ-ում ունի նույն զգայունություն) և այլն:
 
Անհրաժեշտ է նշել, որ վերջինՎերջին տարիների աղմկահարույց հայտնագործությունների մեծամասնությունը՝ [[Սև խոռոչ|սև խոռոչի լուսանկարը]], [[Գերնոր աստղեր|գերնոր աստղերի պայթյունները]], հեռավոր գալակտիկայում ադամանդե մոլորակը, դեռ չբացատրված տարօրինակ հզորագույն ռադիոբռնկումները – կատարվել են հենց նման կարգի ռադիոդիտակներով: Հայկական ՌՕԴ-54/2.6 ռադիոդիտակը կարող է նմանատիպ միջազգային ծրագրերի շրջանակներում ֆինանսավորում ստանալ, միևնույն ժամանակ '''Հայաստանը աշխարհի գիտական քարտեզի վրա ներկայացնելով որպես առաջադեմ մտքի և գերժամանակակից տեխնոլոգիաների կենտրոն:'''
 
ՌՕԴ-54/2.6 ռադիոդիտակը կիրականացնի երկարաժամկետ գիտական հետազոտական նախագծեր աշխարհի միջազգային գիտական հանրության հետ սերտ համագործակցության պայմաններում թե´ '''աստղագիտության և ռադիոաստղագիտության''' և թե´ '''հեռավոր տիեզերական կապի''' բնագավառներում գիտական և կիրառական խնդիրների լուծման համար:
Տող 77 ⟶ 75՝
ՌՕԴ-54/2.6–ի վերազինման աշխատանքներից հետո և համապատասխան նոր ռադիոընդունիչներ ունենալու դեպքում այն լիովին կհամապատասխանի VLBI պահանջներին և կարող է կիրառվել լրացնելու այդ գործիքի չլրացված բացվածքը: Համագործակցելով Եվրոպական հետազոտական կոնսորցիումի գերերկար բազաներով ռադիոինտերֆերոմետրիայի (VLBI ERIC (JIVE)) ինստիտուտի հետ հնարավոր կլինի ընդգրկել ՌՕԴ-54/2.6 ռադիոդիտակը EVN ռադիոինտերֆերոմետրիկ ցանցում:
 
== Հիմնադրման նախապատմությունընախապատմություն և տեղադրումըտեղադրում ==
[[Պատկեր:Orgov-observatory 03.jpg|մինի|Սֆերիկ դիտակի մաս]]Դիտակը գտնվում է Արագածի հարավային լանջին՝ Օրգով և Տեղեր գյուղերի միջև։
 
Տող 92 ⟶ 90՝
Խորհրդային Հայաստանը անմիջական մասնակցություն ուներ երկրի պաշտպանության հարցերի լուծմանը ծառայող գիտատեխնիկական կարողությունների և հզորության զարգացման գործընթացին: Ինչպես հայտնի է, Հայաստանում գրանցվել էր բարձրագույն և միջին մասնագիտական կրթություն ունեցող մարդկանց (հատկապես տեխնիկական մասնագիտություններով) ամենաբարձր տոկոսը ԽՍՀՄ-ում՝ կազմելով հանրապետության ընդհանուր բնակչության մոտ 20%-ը: Այդ պատճառով, Խորհրդային Հայաստանում ճյուղային, կիրառական և հիմնարար գիտության սրընթաց զարգացմանը զուգահեռ՝ ստեղծվեցին և հաջողությամբ գործում էին մեծ քիմիայի, ծանր արդյունաբերության, աստղագիտության և ժամանակակից ֆիզիկայի ոլորտների բազմաթիվ ձեռնարկություններ: Երևանի բարձրագույն ուսումնական հաստատությունները (Երևանի Պետական Համալսարանը և Կարլ Մարքսի անվան Երևանի Պոլիտեխնիկական Ինստիտուտը) կրթում էին ռադիոֆիզիկայի և ռադիոինժեներական բնագավառի մեծ թվով շրջանավարտներ:
 
1971 թվականից ի վեր ակադեմիկոս Պարիս Հերունու ղեկավարությամբ Հայաստանում ստեղծվեց ռադիոֆիզիկական չափումների ոլորտի մի շարք ձեռնարկների համալիր, որի կազմում հեղինակի և գլխավոր կոնստրուկտորի մտահղացմամբ ներառվել էին անհրաժեշտ բաղկացուցիչ հետևյալ գիտական, հետազոտական և արտադրական միավորները. 1.

# Արագածի Գիտական Կենտրոնը (Արագածոտնի մարզի Օրգով և Տեղեր գյուղերի հարևանությամբ),
# 2. Երևանում գրասենյակային և գիտահետազոտական աշխատանքների անցկացման համար նախատեսված կենտրոնը,
# 3. «Ալիք» փորձարարական գործարանը Երևանում:
 
Հերունու ստեղծած գիտաարտադրական համալիրում իրականացվել են գիտատեխնիկական հետազոտություններ հետևյալ ոլորտներում. անտենային տեսություն և տեխնիկա, ռադիոաստղագիտություն, տիեզերական կապ, հեռահաղորդակցություն, կապի համակարգեր, կառավարման համակարգեր, ռադիոչափումներ և գիտաարտադրական ծառայություններ այլ հարակից ոլորտներում, կատարվել են փորձարարական և նախագծման աշխատանքներ:
Տող 117 ⟶ 119՝
 
Կառուցվածքային առանձնահատկությամբ պայմանավորված՝ հայկական ռադիոդիտակի '''հիմնական''' '''առավելություններն են'''․
* բարձր ճշտությունը,
* բարձր զգայունությունը,
* շատ ցածր սեփական աղմուկները: