«Իոնոլորտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 21.
 
== Հետազոտության պատմություն ==
1901 թ-ին [[ԳուլելմոԳուլիելմո ՄարտենինՄարկոնի]]ըն 152 մ-ոց անտենայի միջոցով ֆիկսեցֆիքսեց անդրանտլանտիան ռադիոազդանշան [[ՆյուֆաունդեդՆյուֆաունդլենդ]] կղզու [[Սենտ-Ջոնս]] քաղաքում (այժմ այն պատկանում է Կանադային)։ [[Անգլիա]]յում գտնվող [[Կոռնուոլ]] հաղորդող կայանը օգտագործում էր այն ժամանակվա համար շատ հզոր հաղորդիչ, որը հաղորդում էր ազդանշաններ մոտ 500 կ[[Հերց|Հց]] հաճախությամբ։
Հաղորդագրությունը, որը ստացավ Մարկոնին, բաղկացած էր երեք կետից, [[Մորզեի այբուբեն]]ի սիմվոլներ, որոնք նշանակում էին անգլերեն '''S''' տառը։ Մինչ ազդանշանը կհասներ Նյուֆաունդլենդ, այն երկու անգամ անդրադարձել էր իոնոլորտից։
Չնայած բոլոր կասկածներին և թյուր լուրերին, որոնք առաջացրել էր Մարկոնիի փորձը, նա հաջողությամբ կրկնեց այն մեկ տարի անց՝ ընդունելով ազդանշան [[Գլեյսի անդունդումանդունդ]]ում ([[Նոր Շոտլանդիա]], [[Կանադա]])։
 
Անգլիացի ֆիզիկ [[Օլիվեր ԽեվսայդՀևիսայդ]]ը 1902 թվին ենաթադրեց, որ մթնոլորտում գոյություն ունի իոնացված շերտ։ Նրա տեսությունը ներառում էր ռադիոազդանշանի տարածում [[Երկիր|Երկրի]] շուրջ՝ չնայած Երկրի թեքությանը։ ԽեվսայդիցՀևիսայդից անկախ կարճ ալիքների հեռահար ընդունումը [[Եվրոպա]]յի և [[Ամերիկա]]յի միջև [[Ատլանտյան օվկիանոս]]ով, կատարեց ամերիկակացի ինժեներ-էլեկտրիկ [[Արթուր Կեննելին]]։ Նրանք ենթադրեցին, որ Երկրի շուրջը գոյություն ունի մթնոլորտի իոնացված շերտ, որը կարող է անդրադարձնել [[ռադիոալիքներ]]։ Այն կոչեցին ԽեվիսայդՀևիսայդ-Կեննելիի շերտ, որից հետո՝ իոնոլորտ։ Հնարավոր է, որ նրանց ենթադրությունը [[Պլանկ]]ի բացարձակ սև մարմնի ճառագայթման տեսության հետ համատեղ նպաստեցին [[ռադիոաստղագիտություն|ռադիոաստղագիտության]] շատ արագ զարգացմանը սկսած 1932 թ-ից։
 
1926 թ-ին շոտլանդացի ֆիզիկ [[Ռոբերտ ՈՒոթսոնՈւոթսոն-Վատտ]]ը իոնոլորտ տերմինը օգտագործեց նամակում, որը հրատարակվեց միայն 1969 Nature հանդեսում։ 1927 թ-ին [[ԷդվարդԷդուարդ Վ.Վիկտոր ԷպլտոնԷփլթոն]]ը հաստատեց իոնոլորտի գոյությունը և 1947 թ-ին ստացավ [[ՆոբելիանՖիզիկայի Նոբելյան մրցանակ|Նոբելյան մրցանակ]] ֆիզիկայի ասպարեզում]] հետևյալ տեքստով. «Մթնոլորտի վերին շերտի ֆիզիկայի հետազոտության և հատկապես ԷպլտոնիԷփլթոնի շերտի հայտնագործության համար»։
 
[[Լոյդ Բերկներ]]ը առաջինն էր ով չափեց իոնոլորտի բարձրությունը և խտությունը, որը անկասկած ազդեց կարճ ռադիոալիքների տարածման տեսության վրա։ [[Մորիս ՈՒիլքսՈւիլքս]]ը և [[Ջոն Ռետկլիֆ]]ը ուսումնասիրեցին շատ երկար ռադիոալիքների տարածումը իոնոլորտում։ [[Վիտալի ԳինզբուգԳինզբուրգ]]ը ստեղծեց [[էլեկտրամագնիսական ալիք]]ի՝ [[պլազմա]]յում և հատկապես իոնոլորտում տարածման տեսությունը։ 1962 թ-ին իոնոլորտի ուսումնասիրման համար բաց թողնվեց Alouette-1 կանադական արբանյակը։ Վերջինիս հաջողությունից հետո իոնոլորտի չափման և հետազոտության համար ուղարկվեցին Alouette-2 1965 թ-ին և ISIS երկու արբանյակները 1969 և 1971 թ-ին։
 
{{Երկրի մթնոլորտ}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Իոնոլորտ» էջից