«Մենշևիկներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ →‎top: մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
չNo edit summary
Տող 1.
{{Թարմացնել}}{{Տեղեկաքարտ Կուսակցություն}}Կազմակերպություն
|անվանում = Մենշևիկներ
'''Մենշևիկներ''', Ռուսաստանի սոցիալիստական շարժման քաղաքացիական խմբավորում, որը ձևավորվել է Ռուսաստանի սոցիալ-դեմոկրատական բանվորական կուսակցության (ՌՍԴԲԿ) երկրորդ համագումարում ([[1903]])՝ [[Յուլի Մարտով]]ի ու [[Վլադիմիր Լենին]]ի միջև տեղի ունեցած ներկուսակցական տարաձայնությունների արդյունքում։
|բնագիր անվանում = Mеньшевики́
|պատկեր = Mensevikii.jpg
|պատկերի սահմաններ =
|լայնություն =
|նկարագրություն = Մենշևիկների առաջնորդներ [[Պավել Աքսելրոդ]]ը, [[Յուլի Մարտով]]ը և [[Ալեքսանդր Մարտինով]]ը [[Ստոկհոլմ]]ում (մայիսի 16, 1917)
|կարգախոս =
|նախորդող =
|հաջորդող =
|հիմնադրված = [[1903]]
|լուծարված = [[1921]]
|վերադաս կազմակերպություն = [[Ռուսաստանի սոցիալ-դեմոկրատական բանվորական կուսակցություն]]
}}
'''Մենշևիկներ''' ({{lang-ru|''меньшевики́''}}), Ռուսաստանի սոցիալիստական շարժման քաղաքացիական խմբավորում, որը ձևավորվել է [[Ռուսաստանի սոցիալ-դեմոկրատական բանվորական կուսակցություն|Ռուսաստանի սոցիալ-դեմոկրատական բանվորական կուսակցության]] (ՌՍԴԲԿ) երկրորդ համագումարում ([[1903]])՝ [[Յուլի Մարտով]]ի ու [[Վլադիմիր Լենին]]ի միջև տեղի ունեցած ներկուսակցական տարաձայնությունների արդյունքում։ [[Բոլշևիկներ]]ի և [[Էսէռներ|էսէռ]]ականների հետ համարվել է սոցիալիստական շարժման երեք խոշորագույն քաղաքացիական խմբավորումներից մեկը։
 
«Մենշևիկներ» անվանումը ստացել են կուսակցության կենտրոնական մարմինների ընտրության ժամանակ փոքրամասնություն (''меньшинство'') կազմելու պատճառով, միևնույն ժամանակ Լենինի համակիրները ստացան «[[Բոլշևիկներբոլշևիկներ]]» (''большинство'') անվանումը։ ՄենշևիզմիՄենշևիկների ղեկավարներնառաջնորդներն էին [[Յուլի ՄարտովըՄարտով]]ը, [[Ալեքսանդր Մարտինով]]ը, [[Ալեքսանդր Պոտրեսով]]ը, [[Պավել Աքսելրոդ]]ը և [[Ֆյոդոր Դան]]ը։ ՌՍԴԲԿ 2-րդ համագումարից հետո մենշևիզմինմենշևիկյան թևին հարեց նաև [[Գեորգի Պլեխանով]]ը։
 
Մենշևիզմի տարատեսակներից էր տրոցկիզմը՝ իր առաջացման շրջանում։[[տրոցկիզմ]]ը։ Ընդունելով հեղափոխության իրականացման համար օբյեկտիվ պայմանների նշանակության մասին մարքսիստական դրույթը՝ մենշևիզմը հետևություն էր անում սուբյեկտիվ գործոնի՝ հեղափոխության նախապատրաստման և իրականացման ընթացքում դրա ավանգարդի գիտակցականության ու կազմակերպվածության դերի մասին։
 
Համագումարից հետո մենշևիզմը ՌՍԴԲԿ-ի մեջ ձևավորվեց որպես առանձնակի ֆրակցիա։ Մենշևիզմի քաղաքական և տակտիկական դիրքորոշումը ձևակերպվեց մենշևիկների [[ժնև]]ի կոնֆերանսում ([[1905]])՝ [[Ռուսական հեղափոխություն|Ռուսաստանում սկսված հեղափոխության]] ([[1905]]-[[1907]]) պայմաններում։ Մենշևիզմը հանդես էր գալիս ընդդեմ պրոլետարիատի և գյուղացիության հեղափոխական-դեմոկրատական դիկտատուրայի, սոցիալ-դեմոկրատների մասնակցությանը ժամանակավոր հեղափոխական կառավարությանը, զինված ապստամբության նախապատրաստմանը։ Մենշևիկները բանվորների դեպուտատների սովետները համարում էին միայն տեղական ինքնավար մարմիններ՝ չկապելով նրանց գործունեությունը զինված ապստամբության հետ։ Ագրարային հարցում հանդես էին գալիս ընդդեմ կալվածատիրական հողերի բռնագրավման, առաջ քաշելով հողի մունիցիպալացման (մունիցիպալիզացիայի) ռեֆորմիստական ծրագիրը։ [[Դեկտեմբերյան զինված ապստամբություններ|Դեկտեմբերյան զինված ապստամբության]] (1905) պարտությունից հետո մենշևիկները այն անվանեցին «պատմական սխալ»՝ հետևություն անելով, որ «պետք չէր զենքի դիմել»։