'''Քիթ''' ({{lang-lat|Nasus}}), [[մարդ]]ու և ողնաշարավոր կենդանիների [[շնչառություն|շնչառական ուղիների]] սկզբնական հատված.<ref>{{Cite web|url=https://en.m.wikipedia.org/wiki/Nose#cite_note-2|title=Nose - Wikipedia|website=en.m.wikipedia.org|language=en|accessdate=2020-05-26}}</ref>
Այն իրենից ներկայացնում է շնչառական և հոտառական օրգան։ Քթի ձևը որոշվում է քթի ոսկորների և քթի աճառների միջոցով, ներառյալ քթի միջնապատը , որն առանձնացնում է քթանցքները և քթի խոռոչը բաժանում է երկու մասի:մասի։ Միջին հաշվով տղամարդու քիթը ավելի մեծ է, քան կնոջը:կնոջը։
Քթի հիմնական գործառույթը շնչառությունն է, իսկ քթի խոռոչը պատող լորձաթաղանթը և հարքթային սինուսները իրականացնում են ներշնչված օդի անհրաժեշտ օդափոխությունը `այն տաքացնելով և խոնավացնելով:խոնավացնելով։ Քթի խեցիները (ոսկորները) մեծ դեր են խաղում այս գործընթացում:գործընթացում։ Քթի մեջ եղած մազմզուկների միջոցով նույնպես օդը ֆիլտրվում է՝ նրանք խոչնդոտում են խոշոր մասնիկների թոքեր մուտք գործելուն:գործելուն։ [[Փռշտալը]] `քթից անցանկալի մասնիկները արտանետելու ռեֆլեքս է, որոնք գրգռում են լորձաթաղանթը:լորձաթաղանթը։ Փռշտալը կարող է փոխանցել վարակները, քանի որ ստեղծվում են աերոզոլներ, որոնցում կաթիլները կարող են ունենալ պաթոգեններ:պաթոգեններ։
Քթի մեկ այլ հիմնական գործառույթն է հոտառությունը, հոտի զգացումը:զգացումը։ Օլֆակտոր էպիթելի տարածքը գտնվում է քթի վերին խոռոչում, պարունակում է մասնագիտացված բջիջներ, որոնք պատասխանատու են այս գործառույթի համար:համար։
Քիթը ներգրավված է նաև խոսքի գործառույթում:գործառույթում։ Քթային ձայնավորներն ու քթային բաղաձայնները արտադրվում են ռնգայինացման գործընթացում:գործընթացում։ Պարանազալ սինուսները գործում են որպես ձայնային խոռոչներ , որոնք փոփոխում և ուժեղացնում են խոսքն ու ձայնային հնչյունները:հնչյունները։
Քթի վրա կատարվում են բազմաթիվ պլաստիկ վիրաբուժությաններ, որոնք հայտնի են որպես [[ռինոպլաստիկա]]։ Դրանք արվում են քթի տարբեր կառուցվածքային թերություններ շտկելու կամ քթի ձևը փոխելու համար:համար։ Թերությունները կարող են լինել բնածին, կամ արդյունք են քթի ֆունկցիաների խանգարումների կամ [[տրավմա]]ների:ների։ Այս խանգարումների համար արվող վիրահատությունները վերականգնողական վիրաբուժության տեսակ են, իսկ պարզապես Քթի ձևը փոխելու համար արվող վիրահատությունները կոսմետիկ վիրաբուժության տեսակ են:են։
== Կառուցվածք ==
== Կլինիկական նշանակություն ==
Քթի հետ կապված ամենատարածված բժշկական խնդիրներից մեկը քթից արյունահոսությունն է (epistaxis): Քթի վնասվածքների մեծ մասը տեղի է ունենում Կիսելբախի հանգույցում `<ref>{{Cite news}}</ref>` միջնապատի ստորին առջևի մասում գտնվող անոթային ցանց, որը ներառում է չորս զարկերակների համընկնում:համընկնում։ Քթից արյունահոսությունների ավելի փոքր մասն էլ բաժին է ընկնում Վուդրոֆի հանգույցին:հանգույցին։ Վուդրոֆի հանգույցը ստորին անցուղու հետին մասում պառկած խոշոր բարակ պատերով երակների երակային հանգույց է :։
Մեկ այլ տարածված կլինիկական խնդիր է քթային արտադրությունը, որը սովորաբար վարակի ախտանիշ է, մասնավորապես սինուսիտի կամ ռինիտի, ինչպես նաև քթի լորձաթաղանթի այլ բորբոքումների, ներառյալ ալերգիկ և ոչ ալերգիկ ռինիտի:ռինիտի։ Քթի քրոնիկ փակվելը, որին հետևում է բերանի միջոցով շնչելը, կարող է մեծապես խանգարել շնչառությանը կամ առաջացնել ռնգային շնչառություն:շնչառություն։ Խռացնելու պատճառներից մեկը քթի քրոնիկ խցանումն է և քթի վրա տեղադրվող հակախռացնելու պլաստիրները օգնում են բաց պահել օդուղիները և խուսափել այդ խնդրից:խնդրից։ Ռնգային շնչառությունը, որը սովորաբար նկատվում է երեխաների մոտ, տեղի է ունենում, երբ շնչառությունը դժվարացած է:է։ Քթի գերբնակվածության պատճառների մեծ մասը հանգեցնում է նաև հոտի զգացողության կորստի (անոսմիա):։ Դա կարող է առաջանալ նաև այլ պայմաններում, օրինակ ՝ տրավմայից հետո ՝ Կալման սինդրոմում կամ Պարկինսոնի հիվանդությամբ:հիվանդությամբ։ Արգելափակված հարքթային խոռոչը, որը բացվում է պարանազալ խոռոչից, կհանգեցնի հեղուկի կուտակմանը սինուսում:սինուսում։
Երեխաների մոտ քիթը օտար մարմինների հանդիպման տարածված վայր է, ինչպես նաև Քիթը հեշտությամբ ենթարկվում է ցրտահարության անբարենպաստ արտաքին պայմաններում:պայմաններում։
Մարդկանց քթի և գլխի արյան մատակարարման առանձնահատուկ բնույթի պատճառով հնարավոր է քթի շրջանից հետադարձ ուղղությամբ վարակները տարածվեն ուղեղում:ուղեղում։ Այդ իսկ պատճառով բերանի անկյուններից մինչև քթի կամուրջը ներառյալ քիթը և վերին ծնոտի տարածքը հայտնի է որպես դեմքի վտանգի եռանկյուն :։
Վարակները կամ այլ պատճառները, որոնք կարող են հանգեցնել քթի մի մասի ոչնչացմանը կամ վնասմանը, ներառում են ռինոֆիան, մաշկի քաղցկեղը, մասնավորապես՝ մաշկի բազալ շերտի բջիջների քաղցկեղ, հարքթային խոռոչների և քթի խոռոչի քաղցկեղը, հատիկուլոմատոզը՝ պոլանգիիտով, սիֆիլիսը, բորոտությունը, կոկաինի, քրոմի և այլ տոքսինների օգտագործումը:օգտագործումը։ Քիթը կարող է խթանվել [[ակրոմեգալիա]]ի պատճառով աճելու դեպքում, որը պայմանավորված է աճի հորմոնի ավելցուկով:ավելցուկով։
Տարածված անատոմիական տարբերակ է օդով լցված խոռոչը կոնխայի մեջ, որը հայտնի է որպես կոնխա բուլլոզա:բուլլոզա։ Հազվագյուտ դեպքերում պոլիպը կարող է ձևավորվել բուլլոզայի ներսում:ներսում։ Սովորաբար կոնխա բուլլոզան փոքր է և առանց ախտանիշների, բայց երբ մեծը կարող է խանգարել հարքթային խոռոչների դրենավորմանը:դրենավորմանը։
Որոշ դեղեր օգտագործվում են քթային եղանակով, դրանք ներառում են քթի սփրեյերը և տեղային քսուքները:քսուքները։ Քթի թևակերպ աճառները կարող են ոչնչացվել ռեկրեացիոն թմրամիջոցների, ինչպիսիք են կոկաինը, բազմակի ինհալացիայի միջոցով:միջոցով։ Դա, իր հերթին, կարող է հանգեցնել քթի կմախքի ավելի տարածված փլուզման:փլուզման։
Փռշտալը կարող է փոխանցել լորձի կաթիլներում տեղակայված վարակները:վարակները։ Այս ճանապարհը կոչվում է կամ օդային փոխանցում կամ աերոզոլային փոխանցում:փոխանցում։
'''Վիրաբուժական պրոցեդուրաներ'''
Լրացուցիչ տեղեկություններ ՝ ռինոպլաստիկա
Պրոթեզավոր քիթ ՝ 17-րդ դարի Եվրոպայից:Եվրոպայից։
Վատ տեղակայված քթի թևակերպ աճառները չունեն պատշաճ հենարան և կարող են ազդել արտաքին քթային փականի գործառույթի վրա:վրա։ Սա կարող է հանգեցնել շնչառության հետ կապված խնդիրներ հատկապես խորը ինհալացիայի ժամանակ:ժամանակ։ Քթի կառուցվածքում անկարգությունների պատճառով շնչառության հետ կապված խնդիրները շտկելու վիրաբուժական կարգը կոչվում է ռինոպլաստիկա, և սա նաև ընթացակարգ է, որն օգտագործվում է կոսմետիկ վիրաբուժության համար, երբ այն սովորաբար կոչվում է «քթի գործ»:։ Ռինոպլաստիկայի վիրաբուժական պրոցեդուրաների համար քիթը գծագրվում է մի շարք ենթամիավորների և հատվածների:հատվածների։ Սա օգտագործվում է քթի գեղագիտական ինը ստորաբաժանում և վեց գեղագիտական քթի հատվածներ ստանալու համար:համար։ Սեպտոպլաստիկան քթի միջնապատի շեղումը շտկելու հատուկ վիրահատություն է:է։
Կոտրված քիթը կարող է վնասվածքների հետևանք լինել:լինել։ Փոքր կոտրվածքները կարող են ինքնուրույն բուժվել:բուժվել։ Վիրահատությունը, որը հայտնի է որպես ոսկրերի ռեդուկցիա, կարող է իրականացվել ավելի խիստ կոտրվածքների համար, որոնք առաջացնում են ոսկրերի տեղաշարժում:տեղաշարժում։
Քթի և պարանազալ սինուսների հետ կապված որոշ պրոցեդուրաներ կարող են իրականացվել ՝ օգտագործելով նվազագույն ինվազիվ էնդոսկոպիան:էնդոսկոպիան։ Այս ընթացակարգերը նպատակ ունեն վերականգնել սինուսների օդափոխությունը, լորձաթաղանթի մաքրումը և պահպանել սինուսների լորձաթաղանթի առողջությունը:առողջությունը։ Ոչ քթային որոշ վիրահատություններ ևս կարող են իրականացվել էնդոսկոպի օգտագործման միջոցով, որը մտնում է քթի միջոցով:միջոցով։ Այս էնդոսկոպիկ էնդոնազալ վիրահատությունները օգտագործվում են գանգի հիմքի դիմային մասից ուռուցքները հեռացնելու համար:համար։
Այտուցված կոնխաները կարող են առաջացնել խոչընդոտ և քթի գերբնակվածություն, և հնարավոր է առաջանա վիրահատական միջամտության կարիքտուրբինէկտոմիայի կամ խեցիները այրելու միջոցով:միջոցով։
== Արտաքին հղումներ ==
|