«Տեպուի»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Տեպուի''' կամ Տեպույ սեղանաձև լեռներ, տեղայակված են [[Հարավային Ամերիկա]]յում, [[Գվիանական սարահարթ]]ի վրա, մեծ մասամբ [[Վենեսուելա]]յի տարածքում:տարածքում։ Ամենահայտնի տեպուիներից են [[Աուտանա]], [[Աույանտեպուի]] և [[Ռորայմա]] լեռը:լեռը։ Բազմաթիվ տեպուիներ գտնվում են վենեսուելական ազգային պարկ [[Կանաիմայ]]ում, որն ունի [[ՅՈՒՆԵՍԿՈ]]-ի [[Համաշխարհային ժառանգություն|Համաշխարհային ժառանգության]] օբյեկտի կարգավիճակ:կարգավիճակ։

«Տեպուի» բառը Գրան Սաբանա շրջանում բնակվող պեմոն հնդկացիների լեզվով նշանակում է «աստվածների տուն»:։ Տեպուիները մեծ մասամբ գտնվում են միմյանցից մեկուսացած՝ վեր խոյացած ջունգլիներից դժվարամատչելի ապառաժներով, ինչը դարձնում է նրանց էնդեմիկ բույսերի և կենդանիների եզակի կրողներ:կրողներ։

Տեպուիները [[Ատլանտյան օվկիանոս]]ի ափերից մինչև [[Ամազոն]], [[Օրինոկո]] և [[Ռիու-Նեգրու]] գետերի ավազանների սահմանները տարածվող երբեմնի ընդարձակ սարահարթի մնացորդներն են:են։ Սարահարթն առաջացել է լճի տեղում՝ մոտավորապես 200 մլն տարի առաջ, երբ [[Հարավային Ամերիկա]]ն և [[Աֆրիկա]]ն դեռևս մեկ մայրցամաք էին կազմում<ref name="whc">[http://whc.unesco.org/en/list/701/video Canaima National Park] — UNESCO World Heritage Centre, видео</ref>:։ Բարձրավանդակը կազմված էր ավազաքարից և տեղակայված էր գրանիտե հիմքի վրա:վրա։ Ժամանակի ընթացքում էրոզիան սարահարթը դարձրել է մի քանի մոնադնոկների, որոնցից էլ ձևավորվել են էրոզիայի հանդեպ դիմացկուն ապարներով ծածկված տեպուիները<ref name="britannica">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/625197/Venezuela/32710/Relief Venezuela Relief] — Britannica Online Encyclopedia</ref>:։

Որպես կանոն, տեպուիները կազմված են մինչքեմբրի ավազաքարի կամ կվարցիտի միասնական բլոկից, որը կտրուկ վեր է խոյանում իրենց շրջապատող ջունգլիներից ավելի քան 2000 մ:մ։ Շատ տեպուներում կան ջրով լվացված քարանձավներ, ինչպիսին է 671 մ խորությամբ, ինչպես նաև մինչև 300 մ տրամագծով կարստային ձագարափոսով Աբիսմո Գայ Կոլետը:Կոլետը։

Գերմանացի հետազոտող Ռոբերտ Շոմբուրգկն այստեղ է այցելել [[1835]] թվականին:թվականին։ Նա զարմանում է սեղանաձև սարերը տեսնելով, բայց նրանցից մեկի վրա բարձրանալու փորձերը հաջողությամբ չեն պսակվում:պսակվում։ Միայն կես դար անց՝ [[1884]] թվականին, Էդվարդ Իմ Թուրնի գլխավորությամբ բրիտանական արշավախումբին հաջողվում է բարձրանալ Ռորայմա լեռան գագաթը:գագաթը։ Սակայն տեպույի շրջանում կատարված էքսպեդիցիայի մասին Ռոբերտ Շոմբուրգկի հաշվետվությունն է հենց ոգեշնչում գրող [[Արթուր Կոնան Դոյլ]]ին՝ գրելու կենդանիների և բույսերի նախապատմական տեսակներով բնակեցված սարահարթի հայտնաբերման մասին «Կորուսյալ աշխարհ» վեպը<ref name="whc" /><ref>[http://www.vokrugsveta.ru/quiz/303/ Как найти затерянный мир?] — [[Вокруг Света]]</ref>:։