«Սայքս-Պիկոյի համաձայնագիր»–ի խմբագրումների տարբերություն

| Վերնագիր = Պոտրայի տարածքների բաժանման և [[Ազդեցության ոլորտ|հետաքրքրությունների ոլորտներ]] սահմանափագափագող նախագիծ ըստ Սայքս-Պիկոյի համաձայնագրի:համաձայնագրի։<br>

'''Սայքս–Պիկոյի համաձայնագիր''', գաղտնի համաձայնագիր, որը կնքվել է [[1916]] թվականի [[մայիսի 16|մայիսի 16-ին]] [[Մեծ Բրիտանիա]]յի և [[Ֆրանսիա]]յի միջև՝ [[Օսմանյան կայսրություն|Օսմանյան կայսրության]] ասիական տիրույթների, առաջին հերթին՝ [[Օսմանյան կայսրության արաբական նահանգներ|արաբական նահանգների]] [[Ազդեցության ոլորտ|բաժանման մասին]]։ Համաձայնագրի նախագիծը պատրաստել էին դիվանագետներ անգլիացի Մարկ Սայքսը և ֆրանսիացի Ժորժ Պիկոն (այստեղից էլ <span lang="EN-US">«</span>Սայքս-Պիկո<span lang="EN-US">»-</span>յի անվանումը):։ Գաղտնի ստորագրել են Անգլիայի արտգործնախարար [[Էդուարդ Գրեյ|է. Գրեյն]] ու Ֆրանսիայի դեսպան [[Պոլ Կոմբոն|Պ. Կամբոնը]] [[Լոնդոն]]ում [[1916]] թվականի մայիսին:մայիսին։

Դեռևս [[1915]] թվականի անգլո-ֆրանս-ռուսական գաղտնի համաձայնագրին նախորդած բանակցությունների ժամանակ Անգլիան և Ֆրանսիան Ռուսաստանից որպես փոխհատուցում՝ [[Կ․ Պոլիս]]ի և նեղուցների դիմաց պահանջում են ճանաչել իրենց հավակնություններն արաբական երկրների նկատմամբ:նկատմամբ։ Հենց նույն բանակցությունները բացահայտում են արաբական երկրների բաժանման շուրջ Անգլիայի և Ֆրանսիայի միջև տարաձայնությունները, որոնք կարգավորելու համար 1915 թվականի նոյեմբերին սկսվում են անգլո-ֆրանսիական նոր բանակցություններ:բանակցություններ։ 1916 թվականի սկզբին Կովկասյան ճակատում ռուսական զորքերի հաջողությունները աշխուժացման նոր ազդակ են դառնում Թուրքիայի տարածքի բաժանման անգլո-ֆրանսիական մեկընդմեջ ընթացող այդ բանակցությունների համար:համար։ Արդյունքում՝ 1916-ի փետրվարին կազմվում է համաձայնագրի նախագիծը:նախագիծը։

Երբ [[1916]] թվականի [[փետրվար]]ին ռուսական բանակը գրավեց [[էրզրում]]ը և [[Բիթլիս]]ը, մոտեցավ [[Իրաք]]ի և [[Սիրիա]]յի մատույցներին, դաշնակիցները շտապեցին իրենց նախագիծը համաձայնեցնել [[Ռուսաստան]]ի հետ, և [[1916]] թվականի [[մարտի 9]]-ին [[Պետրոգրադ]]ում Սայքսը և Պիկոն [[Ռուսաստան]]ի արտաքին գործերի մինիստր [[Սերգեյ Սազոնով|Սազոնովին]] հանձնեցին հուշագիրը:հուշագիրը։ Որպես հակապայման [[Ռուսաստան]]ը մասնավորապես պահանջեց իրեն հանձնել Թուրքահայաստանը, Հեքիարիի մարզը և [[Սև ծով]]ի հարավային ափի մի մասը:մասը։ Հանգելով փոխզիջումների՝ համաձայնությունը կայացավ:կայացավ։ Սայքս-Պիկոյի համաձայնագրի բովանդակությունը համաշխարհային հասարակայնությանը հայտնի դարձավ [[1917]] թվականի [[նոյեմբեր]]ին, երբ սովետական կառավարությունը (Վ․ Ի․ Լենինի ցուցումով) հրապարակեց նրա տեքստը:տեքստը։ Համաձայնագիրը, հօգուտ [[Անգլիա]]յի փոփոխություններով, դրվեց [[1920]] թվականի [[Սան Ռեմոյի կոնֆերանս|Սան Ռեմոյի կոնֆերանսում]] ընդունված համաձայնության հիմքում:հիմքում։

Սայքս-Պիկոյի համաձայնագիրը նախատեսում էր արաբական երկրները բաժանել հինգ գոտիների (որոնց մեջ էին մտնում նաև [[Արևմտյան Հայաստան]]ի մի մասը և [[Քուրդիստան]]ը):։

«Հայաստան» ու «Հայկական հարց» տերմիններն ընդհանրապես բացակայում էին փաստաթղթերում, այնինչ երկու տարի առաջ այդ հարցը եվրոպական տերությունների դիվանագիտական հատուկ քննարկման առարկա էր<ref>[[Հայկական բարենորոգումներ (1912-1914)]]</ref><ref>[[Ռուս-թուրքական համաձայնագիր (1914)]]</ref>:։ Անգլիական կառավարության լիազոր Մ. Սայքսը Ռուսաստանում Անգլիայի դեսպան Ջ. Բյուքենենին հղած (1916-ի մարտի 12) գրության մեջ անհնար է նկատում հայկական պետության ստեղծումը, ինչպես նաև Հայաստանի հանձնումը Ռուսաստանին։

Համաձայնագրի բովանդակությունը համաշխարհային հասարակայնությանը հայտնի է դառնում [[1917]] թվականի նոյեմբերի վերջին, երբ խորհրդային կառավարությունը հրապարակում է դրա տեքստը և չեղյալ համարում այն։ Դաշնակիցների միջև ստեղծված ուժերի նոր հարաբերակցության պայմաններում համաձայնագիրը վերանայվում է հօգուտ Մեծ Բրիտանիայի և դրվում հետագա համաձայնությունների հիմքում<ref>[[Սան Ռեմոյի կոնֆերանս|Սան Ռեմոյի կոնֆերանս (1920)]]</ref><ref>[[Սևրի պայմանագիր]]</ref>:։