«Պանթյուրքիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Պանթյուրքիզմ''' (Համաթյուրքականություն) ({{lang-tr|Türkçülük}}), մշակութային և դիվանագիտական հոսանք,[[գաղափարախոսություն]], որն ի հայտ եկավ XIX դարի երկրորդ կեսում<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9058213/Pan-Turkism Pan-Turkism — Britannica Online Encyclopedia]</ref>՝ 1880-ական թվականներին, [[Ադրբեջան]]ի թյուրքական մտավորականների շրջանում (այն ժամանակ ՝ [[Ռուսական կայսրություն|Ռուսական կայսրության]] մի մաս) և [[Օսմանյան կայսրություն]]ում (ժամանակակից [[Թուրքիա]]):։ Այն տարածված է թյուրքական ազգերով բնակեցված պետութույուններում և որի հիմքն է իրենց էթնիկ, մշակութային և լեզվային ընդհանրության հիման վրա ստեղծել դիվանագիտական համախմբում։ Պանթյուրքիզմը շարժում է, որի նպատակը բոլոր թյուրքական ժողովուրդների մշակութային և քաղաքական միավորումն էր<ref name="fishman">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=oUydX_3rG0AC&pg=PA269|title=Handbook of Language and Ethnic Identity: The Success-Failure Continuum in Language and Ethnic Identity Efforts|last=Fishman|first=Joshua|author2=Garcia, Ofelia|publisher=Oxford University Press|year=2011|isbn=978-0-19-539245-6|volume=2|location=|page=269|pages=|quote=''It is commonly acknowledged that pan-Turkism, the movement aiming at the political and/or cultural unification of all Turkic peoples, emerged among Turkic intellectuals of Russia as a liberal-cultural movement in the 1880s.''|authorlink=}}</ref><ref>{{cite encyclopedia|encyclopedia=Encyclopædia Britannica Online|title=Pan-Turkism|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/440700/Pan-Turkism|accessdate=19 Jul 2009|year=2009|publisher=Encyclopædia Britannica|volume=|location=|id=|isbn=|oclc=|doi=|pages=|quote=Political movement of the late 19th and early 20th centuries, which had as its goal the political union of all Turkish-speaking peoples in the [[Ottoman Empire]], [[Russia]], [[China]], [[Iran]], and [[Afghanistan]].}}</ref><ref name="landau">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=uy6Sa0E3HbcC|title=Pan-Turkism: From Irredentism To Cooperation|last=Landau|first=Jacob|publisher=Indiana University Press|year=1995|isbn=978-0-253-20960-3}}</ref><ref name="LandauRadicalPolitics">Jacob M. Landau, "Radical Politics in Modern Turkey", BRILL, 1974.</ref><ref>Robert F. Melson, "The Armenian Genocide" in Kevin Reilly (Editor), Stephen Kaufman (Editor), Angela Bodino (Editor) "Racism: A Global Reader (Sources and Studies in World History)", M.E. Sharpe (January 2003). pg 278:"Concluding that their liberal experiment had been a failure, CUP leaders turned to Pan-Turkism, a [[Xenophobia|xenophobic]] and [[Chauvinism|chauvinistic]] brand of [[nationalism]] that sought to create a new empire based on [[Islam]] and Turkish ethnicity."</ref>։ Շարժումը սկսվեց Ղրիմի թուրքերի շրջանում, որոնք սկզբում ձգտում էին միավորվել Օսմանյան կայսրության թուրքերի հետ:հետ։ Թուրանիզմը սերտորեն կապված շարժում է, բայց ավելի ընդհանուր տերմին է, քան թյուրքականությունը, քանի որ թյուրքականությունը վերաբերում է միայն [[Թուրքեր|թուրք]] ժողովրդին:ժողովրդին։ Այնուամենայնիվ, թյուրքական գաղափարախոսությամբ զբաղվող հետազոտողներն ու քաղաքական գործիչներն այս տերմիններն օգտագործել են որպես հոմանիշներ շատ աղբյուրներում և գրականության աշխատություններում<ref name="Gilyazov">Iskander Gilyazov, "[http://beznen-yul.narod.ru/by-kyzyk/panturk.htm Пантюрκизм, Пантуранизм и Германия] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061004230533/http://beznen-yul.narod.ru/by-kyzyk/panturk.htm|date=2006-10-04}}", magazine "Татарстан" No 5-6, 1995.</ref>։ Թեև թյուրքական ժողովուրդներից շատերը կիսում են պատմական, մշակութային և լեզվական արմատներ, պանթյուրքական քաղաքական շարժման վերելքը 19-րդ և 20-րդ դարերի երևույթ է<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/eb/article-9058213/Pan-Turkism|title=Pan-Turkism|work=Encyclopædia Britannica|accessdate=ապրիլի 2, 2016}}</ref>։ Դա մասամբ պատասխանն էր [[Եվրոպա]]յում պանսլավիզմի և պանգերմանականության զարգացմանը և ազդեց պանիրանականության վրա [[Ասիա]]յում:յում։ Զիյա Գյոկալպը սահմանեց պանթյուրքիզմը որպես մշակութային, ակադեմիական, փիլիսոփայական<ref name="gökalp">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=lShkAAAAMAAJ|title=The Principles of Turkism|last=Gökalp|first=Ziya|author2=Devereaux, Robert|publisher=E. J. Brill|year=1968|pages=125|quote=''Turkism is not a political party but a scientific, philosophic and aesthetic school of thought.''}}</ref> և քաղաքական<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=VKVSHjjUT2UC&pg=PA19|title=Turkey beyond nationalism: towards post-nationalist identities|last=Kieser|first=Hans-Lukas|publisher=I. B. Tauris|year=2006|isbn=978-1-84511-141-0|pages=19|quote=}}</ref> հայեցակարգ, որը պաշտպանում է թյուրք ժողովուրդների միասնությունը:միասնությունը։

Հետազոտական գրականության մեջ «պանթյուրքիզմը» օգտագործվում է բոլոր թյուրքախոս ժողովրդի քաղաքական, մշակութային և էթնիկական միասնությունը նկարագրելու համար:համար։ «Թյուրքիզմը» սկսեց գործածվել «պան» նախածանցով (հունարենից πᾶν ,պան = ամբողջ):<ref>Mansur Hasanov, Academician of Academy of Sciences of Tatarstan Republic, "[http://www.rt-online.ru/numbers/public/?ID=25970 Великий реформатор]", in magazine "Республика Татарстан" № 96–97 (24393-24394), 17 May 2001.</ref>։

Փաստաբանները վերջինիս օգտագործում են որպես համեմատություն, քանի որ «թյուրքական»-ն ավելի շատ լեզվական և մշակութային տարբերակում է, քան ռասայական կամ էթնիկական նկարագրություն:նկարագրություն։ Սա  տարբերակում է այն «թուրքերենից», որն էթնիկ տերմին է, և նկարագրում է  հիմնականում Թուրքիայում բնակվող մարդկանց:մարդկանց։ Պանթյուրքական գաղափարները և վերամիավորման շարժումները սկսեցին տարածվել [[Կենտրոնական Ասիա]]յի և թյուրքական այլ երկրներում [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|Խորհրդային Միության]] փլուզումից ի վեր:վեր։

1804-ին թաթար աստվածաբան Ղաբդենազիր Քուրսավին գրել է տրակտատ, որը կոչ է անում [[իսլամ]]ի արդիականացումը:արդիականացումը։ Քուրսավին ջադիդ էր (արաբերեն ջադիդ ՝ «նոր»):։ [[Ջադիդականություն|Ջադիդները]] խրախուսում էին քննադատական մտածողությունը, աջակցելով կրթությանը և սեռերի հավասարությանը և պահպանում հանդուրժողականություն այլ հավատքների, թյուրքական մշակութային միասնության և Եվրոպայի մշակութային ժառանգության բաց լինելու համար:<ref name="Khakimov">Rafael Khakimov, "[http://eng.globalaffairs.ru/region-ecology/numbers/5/504.html Taklid and Ijtihad] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070210221350/http://eng.globalaffairs.ru/region-ecology/numbers/5/504.html|date=2007-02-10}}", ''Russia in Global Affairs'', Dec. 2003.</ref>։ Ջադիդական շարժումը հիմնադրվել է 1843 թվականին [[Կազան]]ում:ում։ Դրա նպատակը կիսաշրջանային աշխարհայնացումն ու կրթական բարեփոխումն էր, թուրքերի ազգային (ոչ կրոնական) ինքնության հետ մեկտեղ:մեկտեղ։ Դրանից առաջ նրանք [[Ռուսաստան]]ի կայսրության մուսուլմանական հպատակներ էին, ինչը պահպանվեց մինչև վերջինիս կործանումը<ref name="NN">N.N., "[http://www.panorama.ru/gazeta/p35_turk.html Полтора Века Пантюрκизма в Турции]", magazine "Панорама".</ref>։

1907-ից հետո թյուրքական միասնության շատ կողմնակիցներ գաղթեցին Օսմանյան կայսրություն:կայսրություն։

[[Կահիրե]]ում գտնվող Türk թերթը հրատարակվել է Օսմանյան կայսրության աքսորյալների կողմից 1876 թվականի սահմանադրության դադարեցումից և լիբերալ մտավորականների հետապնդումից հետո:հետո։ Առաջին հրատարակությունն էր, որ օգտագործեց էթնիկական նշանակումը որպես վերնագիր<ref name="Modernism: The Creation of Nation States">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=8j-Uemo6SfoC&lpg=PA111&dq=Turkification-Islamization-Modernization&pg=PA218#v=onepage&q=yurdu&f=false|title=Modernism: The Creation of Nation States|page=218|accessdate=օգոստոսի 13, 2014}}</ref>:։ Յուսուֆ Աքչուրան 1904 թ.-ին անանուն հրատարակեց «Քաղաքականության երեք տեսակ»-ը (Üç tarz-ı siyaset) ՝ պանթյուրքական ազգայնամոլության ամենավաղ դրսևորումը.<ref name="Modernism: The Creation of Nation States" /> Աքչուրան պնդում էր, որ օսմանցիների կողմից հովանավորվող գերխորհրդարանական միությունն անիրատեսական էր:էր։ Համաիսլամական մոդելն առավելություններ ուներ, բայց [[Մուսուլման|մահմեդական]] բնակչությունը գտնվում էր գաղութային տիրապետության տակ, որը դեմ էր միավորմանը:միավորմանը։ Նա եզրակացրեց, որ էթնիկ թուրք ժողովուրդը կպահանջի ազգային ինքնության զարգացում; պանթյուրքական կայսրությունը կհեռանա Բալկաններից և Արևելյան Եվրոպայից դեպի Կենտրոնական Ասիա:Ասիա։ «Քաղաքականության երեք տեսակ» առաջին հրատարակությունը բացասական արձագանք ունեցավ, բայց այն ավելի ազդեցիկ դարձավ 1911 թվականին [[Ստամբուլ]]ում իր երրորդ հրապարակմամբ:հրապարակմամբ։ Օսմանյան կայսրությունը զիջել էր իր աֆրիկյան տարածքն ի[[Իտալիա|տալիա]]յին և շուտով կկորցներ [[Բալկանյան թերակղզի|Բալկանները]], իսկ պանթյուրքական ազգայնականությունը դարձավ առավել իրագործելի (և հանրաճանաչ) քաղաքական ռազմավարություն:ռազմավարություն։

1908-ին Օսմանյան Թուրքիայում իշխանության եկավ Միություն և առաջընթաց կուսակցությունը, և կայսրությունն ընդունեց ազգայնական գաղափարախոսություն:գաղափարախոսություն։ Սա հակադրվում է 16-րդ դարում իր հիմնականում մահմեդական գաղափարախոսությանը, է , երբ սուլթանն իր մուսուլմանական հողերի խալիֆն էր:էր։ Պանթյուրքիզմին հարող առաջնորդները փախան Ռուսաստանից Ստամբուլ, որտեղ առաջացավ ուժեղ պանթյուրքական շարժում. թուրքական պանթյուրքական շարժումը վերածվեց խալիֆայության ազգայնական, էթնիկ ուղղվածությամբ պետության փոխարինման:փոխարինման։ Օսմանյան կայսրության անկումից հետո իր բազմամշակութային և բազմազգ բնակչությամբ, [[Երիտասարդ թուրքեր|երիտթուրքերի]] ազգայնամոլության ազդեցության տակ, ոմանք փորձեցին կայսրությունը փոխարինել թուրքական հանրապետության:հանրապետության։ Այնպիսի առաջնորդներ, ինչպիսիք են [[Մուսթաֆա Քեմալ Աթաթուրք|Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքը]], խոստովանեցին, որ նման նպատակն անհնար է ՝ պանթյուրքական իդեալիզմը փոխարինելով ազգայնականությամբ, որը միտված էր անատոլիական կորիզը պահպանելուն:պահպանելուն։

Türk Yurdu Dergisi-ը (Թուրքական հայրենիքի ամսագիր) հիմնադրվել է 1911 թվականին Աքչուրայի կողմից:կողմից։ Սա ժամանակի ամենակարևոր թյուրքական հրատարակությունն էր, «որում Ռուսաստանում թուրքերի այլ աքսորյալների հետ միասին [Աքչուրան] փորձեց գիտակցություն ներշնչել աշխարհի բոլոր թյուրքական ժողովուրդների մշակութային միասնության մասին»<ref name="Modernism: The Creation of Nation States" />:։

Պանթյուրքիզմի զգալի վաղ դրսևորողն էր [[Էնվեր փաշա]]ն (1881–1922), Օսմանյան պատերազմի նախարար և [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ|Առաջին աշխարհամարտ]]ի ժամանակ գլխավոր հրամանատարի պաշտոնակատար:պաշտոնակատար։ Նա հետագայում դարձավ «Բասմաչի» շարժման (1916–1934) առաջնորդ ՝ ընդդեմ Ռուսաստանի և Խորհրդային իշխանությունը Կենտրոնական Ասիայում:Ասիայում։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում նացիստները կազմակերպեցին Թուրքեստանի լեգեոն, որը բաղկացած էր հիմնականում զինվորներից, որոնք պատերազմից հետո հույս ունեին զարգացնել Կենտրոնական Ասիայի անկախ պետություն:պետություն։ Գերմանական ինտրիգը պտուղ չտվեց<ref name="Gilyazov" />

Պանթյուրքիզմի նկատմամբ հետաքրքրությունը նվազեց, 1923 թվականին Թուրքիայի հանրապետության հիմնադրմամբ `Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքի ղեկավարությամբ, իսկ Աթաթուրքը, ընդհանուր առմամբ, Զիա Գյուքալպին գերադասեց Էնվեր փաշայից<ref>[https://www.britannica.com/topic/Pan-Turkism Pan Turkism], Encyclopedia Britannica.</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=6eFzRgxCkhQC&pg=PA41|title=The Mobilization of Political Islam in Turkey|last=Eligur|first=Banu|date=2010|page=41}}</ref>:։ Պանթյուրքիստական շարժումները որոշակի թափ ստացան 1940-ական թվականներին ՝ շնորհիվ նացիստական Գերմանիայի աջակցության, որը պատերազմի ընթացքում փորձում էր լծել պանթյուրքիզմը ՝ ռուսական ազդեցությունը խարխլելու և Կենտրոնական Ասիայի ռեսուրսներին հասնելու համար<ref name="LandauN">Jacob M. Landau. Pan-Turkism: From Irredentism to Cooperation. India University Press, 1995. 2nd Edition. pp 112–114.</ref>:։ Այս ժամանակահատվածում որոշ շրջանակներում նացիստական քարոզչությունն ազդել էր Պանթյուրքական և հակասովետական գաղափարախոսության զարգացման վրա <ref>Jacob M. Landau, "Radical Politics in Modern Turkey", BRILL, 1974. pg 194: "In the course of the [[World War II|Second World War]], various circles in Turkey absorbed Nazi propaganda; these were pro-German and admired Nazism, which they grasped as a doctrine of warlike dynamism and a source of national inspiration, on which they could base their pan-Turkic and anti-Soviet ideology'''"'''</ref><ref>John M. VanderLippe , "The politics of Turkish democracy", SUNY Press, 2005. "A third group was led by Nihal Atsiz, who favored a Hitler style haircut and mustache, and advocated racist Nazi doctrines"</ref>:Որոշ աղբյուրներ պնդում են, որ Նիհալ Ացըզը պաշտպանել է նացիստական ուսմունքը և ընդունել [[Ադոլֆ Հիտլեր|Հիտլերի]] ոճի սանրվածք և բեղեր:<ref>John M. VanderLippe, ''The Politics of Turkish Democracy: Ismet Inonu and the Formation of the Multi-Party System, 1938-1950'', (State University of New York Press, 2005), 108;"A third group was led by Nihal Atsiz, who favored a Hitler style haircut and moustache, and advocated Nazi racist doctrines."</ref>։ [[Ալփարսլան Թյուրքեշ|Ալփարսլան Թյուրքեշը]] ՝ առաջատար պանթյուրքիստ, պատերազմի ժամանակ զբաղեցրեց պրոհիտլերական դիրք<ref>Peter Davies, Derek Lynch, "The Routledge Companion to Fascism and the Far Right", Routledge, 2002. pg 244: "Alparslan Türkeş: Leader of a Turkish neo-fascist movement, Nationalist Action Party(MHP). During the war he took a pro-Hitler position and was imprisoned after a 1960 coup attempt against his country's ruler.</ref> և զարգացրեց սերտ կապեր Գերմանիայում նացիստական առաջնորդների հետ<ref>Berch Berberoglu, " Turkey in crisis: from state capitalism to neocolonialism", Zed, 1982. 2nd edition. pg 125: "Turkes established close ties with Nazi leaders in Germany in 1945 "</ref>:։ Եվրոպայում մի քանի պանթյուրքական խմբավորումներ, ըստ երևույթին, կապեր էին ունեցել նացիստական Գերմանիայի (կամ նրա կողմնակիցների) հետ պատերազմի սկզբում, եթե ոչ ավելի շուտ<ref name="LandauN" />:։ Ռումինիայում գտնվող թուրք-թաթարները համագործակցում էին ռումինական ֆաշիստական կազմակերպության երկաթե պահակախմբի հետ<ref name="LandauN" />:։ Թեև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին Թուրքիայի կառավարության արխիվները չեն հրապարակվել, սակայն կապի մակարդակը կարելի է պարզել գերմանական արխիվներից<ref name="LandauN" />:։ 1941-ի հունվարի 18-ին [[Անկարա]]յում ստորագրվեց տասնամյա թուրք-գերմանական բարեկամության պայմանագիր:<ref name="LandauN" />։ 1941-ի երկրորդ կեսին և 1942-ի առաջին ամիսներին պաշտոնական և կիսապաշտոնական հանդիպումներ են տեղի ունեցել Գերմանիայի դեսպան Ֆրանց ֆոն Պապենի և գերմանացի այլ պաշտոնյաների և թուրք պաշտոնյաների, այդ թվում ՝ գեներալ Հ. Էրկիլտի (թաթարական ծագմամբ և պանթյուրքական լրագրերի աջակից) <ref name="LandauN" /> ,գեներալ Ալի Ֆուադ Էրդեմի և Էնվեր փաշայի եղբայր `Նուրի փաշայի միջև<ref name="LandauN" />:։

Այս ընթացքում կառավարությունը պանթյուրքիստներին չի աջակցել  և 1944 թ. Մայիսի 19-ին Իսմեթ Աննինին ելույթ է ունեցել ՝ դատապարտելով պանթյուրքիզմը, համարելով «վերջին ժամանակների վտանգավոր և հիվանդագին դրսևորում»,շարունակելով , որ Թուրքիայի հանրապետությունը «թշնամական ջանքերի է բախվում» հանրապետության գոյությունը պահելու համար  «և այս գաղափարների կողմնակիցները « կբերեն միայն դժվարություն և աղետ »:։ Նիհալ Ացիզը և պանթյուրքիստական մյուս նշանավոր առաջնորդները դատապարտվել և բանտարկվել են կառավարության դեմ դավադրություն կատարելու համար:համար։ Զեքի Վելիդի Տողանը դատապարտվել է 10 տարվա ազատազրկության և 4 տարվա ներքին աքսորի, Ռեհա Օյուզ Թյուրքանը ստացել է 2 տարի, իսկ Նիհալ Ացիզը ստացել է չորս տարվա ազատազրկում և 3 տարի աքսորյալ պատիժ:պատիժ։ Մյուսները դատապարտված էին մի քանի ամսից մինչև մեկ տարվա ավելի մեղմ պատիժների<ref>{{Cite book|url=|title=Politics of Turkish Democracy, The: Ismet Inonu and the Formation of the Multi-Party System, 1938-1950|last=VanderLippe|first=John M.|date=2012-02-01|publisher=SUNY Press|year=|isbn=9780791483374|location=|pages=109|language=en}}</ref>:։ Բայց ամբաստանյալները բողոքարկել են դատապարտումները, և 1945-ի հոկտեմբերին վճռաբեկ զինվորական դատարանը վերացրել է բոլոր դատապարտյալների պատժամիջոցները<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/panturkismfromir00land|url-access=registration|title=Pan-Turkism: From Irredentism to Cooperation|last=Landau|first=Jacob M.|last2=Landau|first2=Gersten Professor of Political Science Jacob M.|last3=Landau|first3=Yaʻaqov M.|date=1995|publisher=Indiana University Press|year=|isbn=978-0-253-32869-4|location=|pages=[https://archive.org/details/panturkismfromir00land/page/n63 117]–118|language=en}}</ref>:։

Մինչ Էրկիլը քննարկում էր ռազմական պայմանագրերը, Նուրի փաշան գերմանացիներին պատմեց անկախ պետություններ ստեղծելու իր ծրագրի մասին, որոնք կլինեն Թուրքիայի դաշնակիցներ (ոչ թե արբանյակներ) :։ Այս պետությունները կազմավորվելու են [[Ղրիմ]]ի, Ադրբեջանի, [[Կենտրոնական Ասիա]]յի, [[Իրան]]ի հյուսիս-արևմուտքում և [[Իրաք]]ի հյուսիս-արևելքում գտնվող թյուրքալեզու բնակչությունից:բնակչությունից։ Նուրի փաշան առաջարկել է օժանդակել քարոզչական գործողություններին այս նպատակով:նպատակով։ Այնուամենայնիվ, Թուրքիան վախենում էր նաև [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|ԽՍՀՄ]]-ում գտնվող թյուրքական [[Ազգային փոքրամասնություններ|փոքրամասնությունների]] համար և ֆոն Պապենին ասաց, որ չի կարող միանալ Գերմանիային, քանի դեռ [[ԽՍՀՄ փլուզում|ԽՍՀՄ-ը չի փլուզվել]]:։ Հնարավոր է, որ Թուրքիայի կառավարությունը վրդովված էր խորհրդային ուժի պատճառով, որը երկիրը զերծ էր պահում պատերազմից:պատերազմից։ Ավելի քիչ պաշտոնական մակարդակի վրա Խորհրդային Միությունից թյուրքգաղթականները վճռորոշ դեր խաղացին Թուրքիայի և Գերմանիայի միջև բանակցությունների և շփումների մեջ. նրանց թվում էին այնպիսի պանթյուրքական նշանավոր ակտիվիստներ, ինչպիսիք են Զեքի Վելիդի Թողանը, Մամմեդ Ամին Ռասուլզադեն, Միրզա Բալան, Ահմեթ Կաֆերօղլուն, Սայիդ Շամիլը և Այազ Իշաքին:Իշաքին։ Թուրք-թաթարական և կովկասյան շրջաններում գտնվող թյուրքախոսների մի քանի թաթարական զորամասեր, որոնք ռազմագերիներ էին, միացել էին ԽՍՀՄ-ի դեմ պատերազմին, ընդհանուր առմամբ պայքարում էին որպես պարտիզաններ `անկախության և պան-թուրքական միության հույսով:հույսով։ Այն ստորաբաժանումները, որոնք ամրապնդվել էին, կազմում էին մի քանի հարյուր հազար:հազար։ Կառավարության մակարդակով զգուշավոր մոտեցում ցուցաբերվեց, բայց պանթյուրքիստական խմբերը վրդովվեցին թուրքական անգործությունից և նրանց կարծիքով դա պանթյուրքիզմի նպատակներին հասնելու ոսկե հնարավորության վատնում էր:<ref name="LandauN" />։

Պանթյուրքիզմի գաղափարների որոշակի վերածնունդ տեղի ունեցավ 1938 թվականին Աթաթուրքի մահից հետո:հետո։ Թուրքիայի ՝ [[ՆԱՏՕ|ՆԱՏՕ-ին]] անդամակցելուց հետո, այս գաղափարները վերականգնեցին արդիականությունը որպես ԽՍՀՄ-ի դեմ գաղափարական պայքարի միջոց ՝ նպատակ ունենալով անջատել Կենտրոնական Ասիայի և Ադրբեջանի հանրապետությունները դրանից<ref name="autogenerated1">[http://www.pravda.ru/world/asia/centralasia/11-12-2007/248234-turkey-0/ Пантюркизм: вековая угроза России]</ref>:։

1991-ին [[ԽՍՀՄ փլուզում|ԽՍՀՄ փլուզումը]] պայմաններ ստեղծեց պանթյուրքական շարժման վերականգնման համար:համար։ Թուրքիան այլևս միակ թյուրքական պետությունը չէր, հայտնվեցին [[Ուզբեկստան|Ուզբեկստանի]], Ադրբեջանի, [[Թուրքմենստան|Թուրքմենստանի]], [[Ղրղզստան|Ղրղզստանի]] և [[Ղազախստան|Ղազախստանի]] անկախ պետությունները:պետությունները։ Նույն թվականին [[Կազան|Կազանում]] ստեղծվեց Թյուրքական ժողովուրդների ասամբլեան (ԱԹՆ,առաջին պանթյուրքական կազմակերպություն) - իրադարձություն, որը կարևոր հանգրվան դարձավ պանթյուրքիզմի պատմության մեջ, որովհետև դա նշում է շարժման կազմակերպված փուլի սկիզբը:սկիզբը։ Այն պարբերաբար հանդիպումներ է կազմակերպում թյուրքական պետությունների մայրաքաղաքներում, և նրա անդամների կազմը ներկայացնում է թյուրքական էթնիկ խմբերի և ենթախմբերի (էթնիկ խմբերի) մեծամասնությունը [[Երկիր|Երկիր մոլորակի]] ընդհանուր թյուրքական գերեթնիկական խմբում<ref name="autogenerated2">[http://tatar.yuldash.com/099.html Журнал «Тюркоман», Лондон. ПАНТЮРКИЗМ: ПРОШЛОЕ, НАСТОЯЩЕЕ И БУДУЩЕЕ]</ref>:։

Ներկայումս պանթյուրքիզմի գաղափարներն առավել ազդեցիկ են Թուրքիայում և Ադրբեջանում<ref>[http://www.jamestown.org/single/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=33286 THE REBIRTH OF PAN-TURKISM?]</ref>:{{quote|Բոլոր թուրքերի նպատակը միավորվելն է թյուրքական սահմանների ներքո:ներքո։ Պատմությունն այսօր մեզ տալիս է վերջին հնարավորությունը:հնարավորությունը։ Որպեսզի իսլամական աշխարհը չդատապարտվի հավերժ մասնատման, անհրաժեշտ է, որ Լեռնային Ղարաբաղի դեմ արշավը թույլ չտալ,որ տապալվի:տապալվի։ Իրականում առաջ ենք տանում այն կետը, որը վերաբերում է ադրբեջանական շրջանակներին, որ քարոզարշավը պետք է ընթանա ավելի վճռական և խստորեն.<ref>[[Kâzım Karabekir|Karabekir]], Istiklâl Harbimiz/n.2/, p. 631</ref>}}

Պանթյուրքական շարժումները և կազմակերպությունները կենտրոնանում են ինքնիշխան թյուրքական պետությունների տնտեսական ինտեգրման վրա և հույս ունեն ստեղծել [[Եվրոպական միություն|Եվրամիության]] նման տնտեսական և քաղաքական միություն:միություն։

Պանթյուրքիզմը դարձավ երիտթուրքերի ազգային քաղաքականության գաղափարական հիմքերից մեկը:մեկը։ Այս հայեցակարգը ծնվել է երիտասարդ ընդհանուր թյուրքական էթնոցենտրիզմի (թյուրքիզմի) գաղափարների հիման վրա, որոնց ամենավառ դրսևորումը Գյոկալպի փիլիսոփայությունն էր (1876-1924):։ Ի հակադրություն [[Պանիսլամիզմ|պանիսլամիզմի]] հետևորդների ՝ նա հիմնավորեց եվրոպական աշխարհիկ քաղաքակրթության նվաճումների հիման վրա աշխարհիկ և հոգևոր իշխանություն առանձնացնելու անհրաժեշտությունը և թյուրքական ազգի զարգացումը:զարգացումը։ Այս ճանապարհին հաջողության հասնելու պայմաններից մեկը նա համարեց թյուրքալեզու ժողովուրդների միավորումը մեկ պետության մեջ:մեջ։ Նման գաղափարները լայն ժողովրդականություն են ստացել երիտթուրքերի շրջանում:շրջանում։ Նրանց առավել ազգայնական ներկայացուցիչները Գյուլկալի գաղափարները վերածեցին պանթյուրքական ուսմունքի, որը պահանջում էր թյուրքալեզու բոլոր ժողովուրդների միավորումն ընդհանուր թյուրքական ժողովրդավարության տիրապետության ներքո և կոչ էին անում ապագայում ոչ բռնի վերածնունդ կամ ազգային փոքրամասնությունների բնականոն ձուլում:ձուլում։

Սակայն Թուրքիայի ջանքերը չեն բավարարել թյուրքական պետությունների կամ երկրի պանթյուրքիստական աջակիցների սպասումները:սպասումները։ [[Ղրիմի թաթարները Թուրքիայում|Ղրիմի թաթարներին]] խոստացված համեստ բնակարանային նախագծերը տարիներ շարունակ չեն ավարտվել:ավարտվել։

Որոշ լեզվական համայնքներ անցել են լատինական այբուբենի, բայց պաշտոնական թուրքմենական, ուզբեկական և ադրբեջանական լատինական այբուբեններն այնքան էլ համատեղելի չեն թուրքական այբուբենի հետ, ինչպես Թուրքիան հույս ուներ այն բանից հետո, երբ Պանթյուրքական այբուբենը 35 տառերով համաձայնեցված էր դեռ 1990-ականների սկզբին, մինչև Խորհրդային Միության կազմալուծումը:կազմալուծումը։ Ղազախական այբուբենն արդեն պարունակում է լատիներեն, իսկ Ղազախստանը նախատեսում է ամբողջովին վերածել լատինական այբուբենի մինչև 2025 թվականը:թվականը։ [[Ղրղզստան]]ը լրջորեն չի մտածել լատիներեն գրերի ընդունման մասին, բայց գաղափարը դուր է եկել որոշ քաղաքական գործիչների երկրի անկախության սկզբնական տարիներին.  գոյություն ունեն հռոմեական ղրղզական այբուբեններ:այբուբեններ։

Պանթյուրքիզմը հաճախ ընկալվում է որպես թուրքական կայսերական ամբիցիաների նոր ձև:ձև։ Ոմանք համարում են երիտթուրքական առաջնորդներին որպես [[Ռասիզմ|ռասիստ]] և շովինիստական, ովքեր տեսնում էին պանթյուրքական գաղափարախոսությունը որպես Օսմանյան կայսրության հեղինակության վերադարձ<ref>Jacob M. Landau. Pan-Turkism: From Irredentism to Cooperation. India University Press, 1995. 2nd Edition. pg 45: "Pan-Turkism's historic chance arrived shortly before and during First World War, when it was adopted a guiding principle of state policy by an influential group among the Young Turks"</ref><ref>Robert F. Melson, "The Armenian Genocide" in Kevin Reilly (Editor), Stephen Kaufman (Editor), Angela Bodino (Editor) "Racism: A Global Reader (Sources and Studies in World History)", M.E. Sharpe (January 2003). pg 278: "Concluding that their liberal experiment had been a failure, CUP leaders turned to Pan-Turkism, a xenophobic and chauvinistic brand of nationalism that sought to create a new empire based on Islam and Turkish ethnicity ... It was in this context of revolutionary and ideological transformation and war that the fateful decision to destroy the Armenians was taken."</ref>:։

Ոմանք կարծում են, որ պանթյուրքիզմն առաջնորդում էր էթնիկ զտումները, ինչպիսիք են [[Հայոց ցեղասպանություն|հայկական]], [[Հույների ցեղասպանություն|հունական]] և [[Ասորիների ցեղասպանություն|ասորական]] ցեղասպանությունները:ցեղասպանությունները։ [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ|Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին]] Հայոց ցեղասպանության գործակալները պաշտպանում էին պանթյուրքիզմը,<ref>The International Association of Genocide Scholars, Affirmation, Armenian Genocide, "That this assembly of the Association of Genocide Scholars in its conference held in Montreal, June 11–3, 1997, reaffirms that the mass murder of Armenians in Turkey in 1915 is a case of genocide which conforms to the statutes of the United Nations Convention on the Prevention and Punishment of Genocide. It further condemns the denial of the Armenian Genocide by the Turkish government and its official and unofficial agents and supporters".</ref>,{{citation needed|date=December 2019}} և Էնվեր փաշան էր առանցքային դերակատարն Օսմանյան կայսրությունից ոչ մահմեդական փոքրամասնություններին հեռացնելու  `նոր պանթյուրքական պետություն կառուցելու գործում<ref>[http://www.armenian-genocide.org/young_turks.html Young Turks and the Armenian Genocide], Armenian National Institute</ref><ref>Robert Melson, [[Leo Kuper]], "Revolution and genocide: on the origins of the Armenian genocide and the Holocaust", University of Chicago Press, 1996. pg 139: "It was in this context of exclusion and war that CUP made a decision to destroy the Armenians as a viable national community in Turkey and the pan-Turkic empire. Thus a revolutionary transformation of ideology and identity for the majority had dangerous implications for the minority. As will be discussed in Chapter 5, the Turkish nationalists revolution, as initiated by the Young Turks, set the stage for the Genocide of Armenians during the Great war"</ref>{{citation needed|date=December 2019}}:

Որոշ թյուրքական ազգայնականներ կարծում են, որ [[էտրուսկներ]]ը թուրքական ծագում ունեին<ref>Lynn Meskell, "Archaeology Under Fire: Nationalism, Politics and Heritage in the Eastern Mediterranean and Middle East", Routledge, 1998.</ref><ref name="peoples.ru">{{cite web|url=http://www.peoples.ru/state/king/turkey/ataturk/history.html|title=Мустафа (Кемаль) Ататюрк Мустафа Ататюрк|publisher=|accessdate=ապրիլի 2, 2016}}</ref>:։ Քայրաթ Զաքիրյանովը [[Ճապոնացիներ|ճապոնական]] և [[Ղազախներ|ղազախական]] [[գենոֆոնդ]]ը նույնական է համարում<ref name="zak">[http://zonakz.net/articles/25509?mode=default К.Закирьянов. Я вполне допускаю мысль, что в жилах Обамы течет тюркская кровь] (Russian)</ref>:Թյուրքական ազգայնական գրողները ենթադրում են, որ [[Եվրակենտրոնություն|եվրակենտրոն]] քրիստոնեական վարչակարգերը կեղծել և բաժանել են թյուրքական պատմությունը, իսկ թյուրքական ժողովուրդները, արդարադատորեն, պետք է վերադառնան թյուրքական տարածքներ<ref name="Galiev">{{cite web|url=http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1374917100|title=Доктор истнаук А.Галиев: Покажите мне паспорт Чингисхана, где написано, что он казах. Тогда я вам поверю... - ЦентрАзия|archive-url=https://web.archive.org/web/20160324001733/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1374917100|archive-date=2016-03-24|accessdate=ապրիլի 2, 2016|url-status=dead}}</ref>:։ Արևի լեզուների կեղծ  տեսությունը, ըստ որի բոլոր մարդկային լեզուները պրոտաթուրքական լեզվի սերունդ են, մշակվել է 1930-ական թվականներին Թուրքիայի նախագահ Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքի կողմից:կողմից։ 2012 թվականին ղրղզական կայքը մեղադրում էր ղազախներին և ուզբեկներին ղրղզական պատմությունը յուրացնելու մեջ<ref>{{cite web|url=http://www.gezitter.org/society/11995_kazahi__interesuyutsya_nashey_istoriey/|title=Казахи интересуются нашей историей|publisher=|accessdate=ապրիլի 2, 2016}}</ref>:։

Քլիվե Ֆոսը, [[Մասաչուսեթս]] նահանգի [[Բոստոն]] քաղաքի համալսարանի հնագույն պատմության [[պրոֆեսոր]]ը, հնագիտական մեծ աշխատանք է կատարել Թուրքիայում, և հնագույն հայկական մետաղադրամների մասնագետ է:է։ Ֆոսն իր «Թուրքիայի հայացքները հայոց պատմությանը. Անհայտացող ազգ» հոդվածում գրում է, որ Թուրքիայի կառավարությունը «համակարգված կերպով փոխում է գյուղերի անունները ՝ նրանց ավելի թուրք դարձնելու համար:համար։ Ցանկացած անուն, որը չունի թուրքերեն իմաստ, կամ էլ կարծես թե թուրքերեն չէ, անկախ դրա ծագումից, փոխարինվում է Անկարայի բյուրոյի կողմից նշանակված բանական անունով ՝ առանց հարգելու տեղական պայմանները կամ ավանդույթները »<ref name="FossVan">Clive Foss, “The Turkish View of Armenian History: A Vanishing Nation,” in ''The Armenian Genocide: History, Politics, Ethics'', ed. by Richard G. Hovannisian (New York: St. Martins Press, 1992), p. 268.</ref>:։ Ըստ Ֆոսի, Թուրքիայի կառավարությունը «ներկայացրեց [[[Հայաստան]]ը] երկիմաստորեն, առանց [իր] շինարար կառուցողների հստակ նույնականացման, կամ որպես թուրքական ճարտարապետության գերակայության ազդեցության օրինակներ:օրինակներ։ Այս ամենի մեջ ակնհայտ է հստակ գիծ. Հայկական ներկայությունը հնարավորինս արագ պետք է մոռացության մատնել »:<ref name="FossVan" />։ Ֆոսը քննադատաբար նշում է, որ 1982 թ-ին ՝ «Պատմության լույսի ներքո գտնվող հայկական թղթապանակ»-ում, Ջեմալ Անադոլը գրում է, որ իրանցի [[սկյութներ]]ն ու [[պարթևներ]]ը թուրքեր են:են։ Ըստ «հանճարեղ» Անադոլի հայերը ողջունեցին թուրքերին տարածաշրջան. [[Հայերեն|նրանց լեզուն]] առանց արմատների է, և [[Հայերենի այբուբեն|այբուբենը]]   հին թյուրքական այբուբենից 11 նիշ փոխառած խառնուրդ է:է։ Ֆոսն այս տեսակետն անվանում է պատմական ռևիզիոնիզմ. «Պատմությունը դիտարկվել է որպես օգտակար ծառայություն մատուցող մի բան,որն ապացուցում կամ սատարում է տեսակետ, և այդ պատճառով այն դիտարկվում է որպես այնպիսի ճկուն բան, որը կարող է շահագործվել <ref name="FossVan" />:։ Նա եզրափակում է. «Այն գաղափարը, որը կարծես թե լավ հաստատված է Թուրքիայում, որ հայերը թափառող ցեղախումբ էին, որոնք երբևէ չունեին իրենց սեփական պետությունը, իհարկե, ամբողջովին անհիմն է:Հաճախակի արտահայտվող տեսակետի  տրամաբանական հետևանքն այն է, որ հայերը Թուրքիայում տեղ չունեն, և երբեք էլ չեն ունեցել:ունեցել։ Արդյունքը նույնը կլիներ, եթե նախ տեսակետ արտահայտվեր, և հետո գրվեր պատվիրված  պատմությունը :։ Ինչ որ իմաստով, նման բան կարծես թե տեղի է ունեցել, քանի որ թուրքերի մեծամասնությունը, որոնք մեծացել են հանրապետության օրոք, կրթված էին հավատալու պատմության բոլոր մասերում թուրքերի գերակա առաջնահերթությանը և անտեսել ամբողջ հայերին . հայերը հստակորեն միտված էին մոռացության »<ref name="FossVan" />:։

[[Արևմտյան Ադրբեջան (քաղաքական հասկացություն)|Արևմտյան Ադրբեջանը]] տերմին է, որն օգտագործվում է Ադրբեջանում ՝ Հայաստանը վերագրելու համար:համար։ Համաձայն ամբողջական Ադրբեջանի տեսության ՝ ժամանակակից Հայաստանը և [[Արցախի Հանրապետություն|Լեռնային Ղարաբաղը]] ժամանակին բնակեցված էին [[ադրբեջանցիներ]]ի կողմից<ref>{{cite news|title=Present-day Armenia located in ancient Azerbaijani lands - Ilham Aliyev|agency=News.Az|date=October 16, 2010|url=http://www.news.az/articles/24723|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150721150915/http://www.news.az/articles/24723|archivedate=July 21, 2015}}</ref>:։ Այդ պնդումները հիմնված են այն համոզմունքի վրա, որ ներկայիս Հայաստանը ղեկավարում էին թյուրքական ցեղերը և պետությունները ՝ սկսած ուշ միջնադարից մինչև [[Թուրքմենչայի պայմանագիր]], որը ստորագրվել է [[Ռուս-պարսկական պատերազմ (1826-1828)|ռուս-պարսկական պատերազմից]] հետո, 1826-1828 թվականներին:թվականներին։ Հայեցակարգը պատժամիջոցների է ենթարկվել Ադրբեջանի կառավարության և երկրի ներկայիս նախագահ [[Իլհամ Ալիև]]ի կողմից, ով ասել է, որ Հայաստանը հին թյուրքական, ադրբեջանական հողի մաս է:է։ Թուրք և ադրբեջանցի պատմաբաններն ասում են, որ [[Կովկաս]]ում և [[Անատոլիա]]յում հայերը քոչվոր են, ոչ բնիկ<ref>[[Tofig Kocharli]] "Armenian Deception"</ref><ref>Ohannes Geukjian "Ethnicity, Nationalism and Conflict in the South Caucasus: Nagorno-Karabakh and the Legacy of Soviet Nationalities Policy"</ref><ref>{{cite web|url=http://www.cilicia.com/History.htm|title=Nagorno Karabakh: History|publisher=|accessdate=ապրիլի 2, 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://news.day.az/society/375134.html|title=Рауф Гусейн-заде: "Мы показали, что армяне на Кавказе - некоренные жители"|date=դեկտեմբերի 27, 2012|work=Day.Az|accessdate=ապրիլի 2, 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://azerinfo.eu/en/27-how-hays-became-armenians.html|title=Professor Firidun Agasyoglu Jalilov "How Hays became Armenians"|archive-url=https://web.archive.org/web/20150215061112/http://azerinfo.eu/en/27-how-hays-became-armenians.html|archive-date=2015-02-15|access-date=2014-11-11|url-status=dead}}</ref>:։

Չնայած այն հանգամանքին, որ թյուրքական փոխգործակցության մշակութային կողմերն առանձնապես սպառնալիք չեն ներկայացնում, պանթյուրքիզմի քաղաքական ծրագիրը մտահոգություններ է առաջացնում այն երկրների մայրաքաղաքներում, որոնք սահմանակից են թյուրքական պետություններին, ինչպես նաև այնտեղ, որտեղ կան թյուրքական փոքրամասնություններ:փոքրամասնություններ։ Պանթյուրքիզմի բնորոշումը Ռուսաստանում, [[Բուլղարիա|Բուլղարիայում]], Հայաստանում, [[Հունաստան|Հունաստանում]], Չինաստանում և մի շարք այլ երկրներում լրացվում է այնպիսի ածականներով, ինչպիսիք են ՝ «ռեակցիոն», «ընդարձակ», «իռեդենտիստական» (բոլոր թյուրքական հողերի վերամիավորումը պահանջող) և այլն:այլն։ Վերջին մի քանի տասնամյակների ընթացքում արևմուտքում գերիշխող է պանթյուրքիզմի բացասական ընկալումը:ընկալումը։ Քննադատները կարծում են, որ հայեցակարգը թերի է թյուրքական ժողովուրդների խոսակցությունների հստակ [[բարբառ]]ների պատճառով, ինչը երբեմն հանգեցնում էր թյուրիմացության:թյուրիմացության։ Մտահոգություններ կան նաև կրոնական տարբերությունների վերաբերյալ:վերաբերյալ։ Թեև թուրքերի մեծ մասը [[Սուննի իսլամ|սուննիներ]] են, բայց կան նաև դոմինանտ [[Շիա իսլամ|շիական]] ժողովուրդներ (ինչպես ադրբեջանցիները) և դոմինանտ քրիստոնյա ժողովուրդներ (ինչպես [[չուվաշներ]]ը կամ [[յակուտներ]]ը):։ Ըստ որոշ, հիմնականում քննադատող [[Իրանագիտություն|իրանագետների]], պանթյուրքիստները  ընդհանուր առմամբ համաշխարհային պատմության և մասնավորապես թյուրքական պատմության վերաբերյալ պատմական ռևիզիայի առաջնագծում են<ref>[http://www.rozanehmagazine.com/NoveDec05/aazariINDEX.HTML Pan-Turanianism Takes Aim at Azerbaijan: A Geopolitical Agenda'' By: Dr. Kaveh Farrokh'']</ref>:։

Ռուսաստանում,դեռևս [[Ռուսական կայսրություն|Ռուսական կայսրության]] օրվանից, համարվում էր, որ պանթյուրքիզմի գաղափարախոսությունը սպառնալիք է ներկայացնում և զարգացնում ազգայնականությունը<ref>[http://evrazia.org/article/1733 ЕВРАЗИЯ — Из истории пантюркизма: национализм против веры<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>:Ցարական Ռուսաստանում պանթյուրքիզմը համարվում էր քաղաքական և ագրեսիվ գաղափար<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=7Yxqf_28nHwC&pg=PA278|title=Window on the East: National and Imperial Identities in Late Tsarist Russia|last=Geraci|first=Robert P.|publisher=Cornell University Press|year=2001|isbn=978-0-8014-3422-8|location=|page=278|pages=|authorlink=|accessdate=}}</ref>:։ Ռուսաստանում թյուրքական ժողովուրդներին սպառնում էր թուրքական էքսպանսիան, իսկ Ի.Գասպրինսկին և նրա հետևորդները մեղադրվում էին թուրք լրտեսներ լինելու մեջ:մեջ։ [[Հոկտեմբերյան հեղափոխություն]]ից հետո [[բոլշևիկներ]]ի վերաբերմունքը թուրքիզմին չի տարբերվում Ռուսաստանի կայսրության վերաբերմունքից:վերաբերմունքից։ 1921 թվականին Բոլշևիկյան Կոմունիստական կուսակցության 10-րդ համագումարում կուսակցությունը «դատապարտեց պանթյուրքիզմը ՝ որպես բուրժուա-ժողովրդավարական ազգայնականության թև»:։ Սովետական պրոպագանդայում պանթյուրքիզմի վախի առաջացումն այն դարձնեց ԽՍՀՄ քաղաքական պիտակ:պիտակ։ 1930-ական թվականներին կրթված [[թաթարներ]]ի և այլ  թուրք ժողովուրդների մահացու բռնաճնշման մեջ գործածված ամենատարածված մեղադրանքը պանթյուրքիզմն էր<ref>Mansur Hasanov, Academician of Academy of Sciences of Tatarstan republic, in "People's Political Newspaper" № 96–97 (24393-24394) 17 May 2001 http://www.rt-online.ru/numbers/public/?ID=25970</ref>:։

{{Quote|ՊԱՆԹՈՒՐՔԻԶՄ (քաղաքական.): Բուրժուա-ազգայնական միտում, որի նպատակն էր բոլոր թյուրքական ժողովուրդներին միավորել մեկ բուրժուա-հողատեր պետության մեջ Թուրքիայի հեգեմոնիայի ներքո. Պանթուրքիզմը օգտագործվում է իմպերիալիստական պետությունների կողմից ագրեսիվ քաղաքականության նպատակներով, որոնց գործիքները բուրժուական վերականգնողներն են, ժողովրդի թշնամիները Խորհրդային հանրապետություններում:հանրապետություններում։}}

{{Quote|ՊԱՆԹՅՈՒՐՔԻԶՄ- ագրեսիվ ռասիստական դոկտրին է, ըստ որի, բոլոր թյուրքալեզու ժողովուրդները, ենթադրաբար, մեկ ազգ են և պետք է Թուրքիայի տիրապետության տակ միավորվեն Թուրանի պետության մեջ ՝ ձգվելով Բալկաններից մինչև Սիբիր (այդ իսկ պատճառով պանթուրքիզմ անունը երբեմն կիրառվում է որպես Պանթուրանիզմ ):։}}

Այս դոգման տարածված էր խորհրդային պատմագրության մեջ, պանթյուրքիզմի գաղափարը հռչակվեց հակասովետական և հակաժողովրդական և բացատրվեց որպես «[[Ֆաշիզմ|ֆաշիզմի]] թուրքական տարբերակ»<ref name="academic" />:։ ԽՍՀՄ-ում պանթյուրքիզմը բնորոշվում էր որպես ազգային-շովինիստական բուրժուական գաղափարախոսություն, ըստ որի  բոլոր թյուրքալեզու ժողովուրդները, և նախևառաջ [[Մուսուլման|մահմեդական]] թուրքերը, ենթադրաբար, մեկ ազգ են և պետք է Թուրքիայի կառավարման ներքո միավորվեն մեկ պետության մեջ<ref name="academic" />:։

Խորհրդային Միության ժամանակ ՆԱՏՕ-ի դաշինքի երկրներն օգտագործում էին պանթյուրքիզմը ՝ որպես գաղափարախոսություն, որն ունակ էր մրցակցել կոմունիստականի հետ [[Կենտրոնական Ասիա|Կենտրոնական Ասիայի]] և Ադրբեջանի հանրապետությունների տարածքում:տարածքում։ Մինչ այժմ Ռուսաստանը բացասական վերաբերմունք է ցուցաբերում պանթյուրքական գաղափարներին Թուրքիայի կառավարության աջակցության հարցին:հարցին։ [[Մոսկվա|Մոսկվան]] կարծում է, որ «պանթյուրքիզմը» սպառնում է Ռուսաստանի առևտրային և ռազմավարական շահերին նախկին Խորհրդային հանրապետություններում և սպառնում է ինքնին Ռուսաստանի [[Տարածքային ամբողջականություն|ամբողջականությանը]]:։

Միևնույն ժամանակ, խորհրդային տարիներին, հայտնի պետական գործիչների և գիտնականների դատապարտումները հաճախ ներկայացնում էին որպես պանթյուրքիզմի մեղադրանք, ինչը նրանց ձերբակալության համար պատրվակ էր ծառայում<ref name="abdakimov">Абдакимов А. [http://ponimai.su/cmspage/538/-4--- История Казахстана] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304070925/http://ponimai.su/cmspage/538/-4--- |date=2016-03-04 }}. — Алматы. 1994</ref>:։ [[Կենտրոնական կոմիտե (ԽՄԿԿ)|ԽՄԿԿ Կենտկոմի]] փաստաթղթերում նշվում է պանթյուրքիզմի կեղծ մեղադրանքներով բռնադատված 361 մարդու տվյալ<ref name="abdakimov" />:։ XX դարի 30-ական և 40-ական թվականներին ճնշված են եղել շատ ականավոր գիտնականներ, ովքեր եղել են ԽՍՀՄ-ում թյուրքական մշակույթն ուսումնասիրողներ<ref>{{книга|автор=Ашнин Ф.Д., Алпатов В.М., Насилов Д.М.|заглавие=Репрессированная тюркология|место=Москва|издательство="Восточная литература" РАН|год=2002|страницы=5|isbn=5-02-018338-5}}</ref><ref>{{книга|автор=составитель Тумаркин Д.Д.|заглавие=Репрессированные этнографы|место=Москва|издательство="Восточная литература" РАН|год=2002|страницы=|isbn=5-02-018346-6}}[http://www.ihst.ru/projects/sohist/books/ethnography1.pdf]</ref><ref>[http://www.ihst.ru/projects/sohist/papers/archeology/1998/3/191-206.pdf Русские археологи и политические репрессии 1920—1940-х гг.]</ref>:։ Այսպիսով, լրտեսության կեղծ մեղադրանքներով գնդակահարվել են պրոֆեսոր Չոբան-զադեն (1937)<ref>{{книга|автор=Ашнин Ф.Д., Алпатов В.М., Насилов Д.М.|заглавие=Репрессированная тюркология|место=Москва|издательство="Восточная литература" РАН|год=2002|страницы=75—86|isbn=5-02-018338-5}}</ref><ref>[http://memory.pvost.org/pages/choban.html Биобиблиографический словарь востоковедов — жертв политического террора в советский период (1917—1991)]</ref>, պրոֆեսոր Պոլիվանովը (1938)<ref>{{книга|автор=Ашнин Ф.Д., Алпатов В.М., Насилов Д.М.|заглавие=Репрессированная тюркология|место=Москва|издательство="Восточная литература" РАН|год=2002|страницы=21—50|isbn=5-02-018338-5}}</ref><ref>[http://memory.pvost.org/pages/polivanov.html Биобиблиографический словарь востоковедов — жертв политического террора в советский период (1917—1991)]</ref>, ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս Սամոիլովիչը (1938)<ref>{{книга|автор=Ашнин Ф.Д., Алпатов В.М., Насилов Д.М.|заглавие=Репрессированная тюркология|место=Москва|издательство="Восточная литература" РАН|год=2002|страницы=7—20|isbn=5-02-018338-5}}</ref><ref>[http://memory.pvost.org/pages/samojlovich.html Биобиблиографический словарь востоковедов — жертв политического террора в советский период (1917—1991)]</ref> և շատ ուրիշներ<ref>[http://memory.pvost.org/pages/dic.html Биобиблиографический словарь востоковедов — жертв политического террора в советский период (1917—1991)]</ref>:։

Դա ցուցիչ է, բայց վերջին տասնամյակներում հրատարակված  ռուսական հանրագիտարաններում պանթյուրքիզմը հիշատակվում է անցողիկ, ինչը խոսում է ռուսական հասարակական մտքի լիակատար խառնաշփոթի և կապիտուլյացիայի մասին ՝ այս երևույթի օբյեկտիվ ուսումնասիրության գործում»:։ Սա ցույց է տալիս այս հարցի անկարևորությունը<ref name="chervonnaja">Червонная C. [http://www.strana-oz.ru/2003/5/pantyurkizm-i-panislamizm-v-rossiyskoy-istorii Пантюркизм и панисламизм в российской истории] // [[Отечественные записки (современный журнал)|Отечественные записки]]. — 2003. — № 5.</ref>:։

[[Պատկեր:Flag_of_the_Turkic_Council.svg|alt=Sun, crescent moon and star against a light-blue background|մինի|[[Թյուրքական խորհուրդ|Թյուրքական խորհրդի]] դրոշը|200x200փքս]]2012-ի օգոստոսի 22-ին թյուրքալեզու 4 խոշորագույն պետությունները, միավորվելով [[Թյուրքական խորհուրդ|Թյուրքական խորհրդի]] ներքո, ընդունեցին ընդհանուր դրոշ:դրոշ։ Դրոշի համար վերցվեցին բոլոր 4 անդամ պետությունների խորհրդանիշները ՝ արևը [[Ղրղզստանի դրոշ|Ղրղզստանի դրոշից]]<ref>[http://www.prokuror.kg/index.php?option=com_content&view=category&id=15&Itemid=107&lang=ru Генеральная прокуратура Кыргызской Республики]</ref>, աստղն ա[[Ադրբեջանի դրոշ|դրբեջանի]], կիսալուսինը [[Թուրքիայի դրոշ|Թուրքիայի]], գույնը [[Ղազախստանի դրոշ|Ղազախստանի]]:։ Դա ազգայինից հետո երկրորդ պարտադիր դրոշն է:է։ Այս բոլոր տարրերը սովորաբար հանդիպում են թյուրքալեզու այլ երկրների կամ շրջանների դրոշների վրա:վրա։

«Միասին մենք կարող ենք մեծ հաջողությունների հասնել:հասնել։ Նոր դրոշը նման կլինի [[Եվրոպայի դրոշ|Եվրամիության դրոշին]], որն ազգային դրոշի հետ մեկտեղ  պարտադիր կլինի բոլոր թյուրքալեզու երկրներում», - ասել է Թուրքիայի արտգործնախարար [[Ահմեդ Դավութօղլու|Ահմեդ Դավութօղլուն]] [[Բիշքեկ|Բիշքեկում]] կայացած մամուլի ասուլիսում<ref>[http://www.geopolitics.ru/2012/09/pantyurkistskij-proekt-turan/ Пантюркистский проект (Туран)]</ref>:։

2006-ի աշնանն անթալիայում տեղի ունեցավ թյուրքալեզու պետությունների 8-րդ գագաթնաժողովը և 10-րդ միջազգային թյուրքական համաժողովը(կուրուլթայ), որին մասնակցում էին մոտ 600 պատվիրակներ `տարբեր երկրների հասարակական և պետական գործիչներ:գործիչներ։

Համատեղ հռչակագրում ներառված են այնպիսի բանաձևեր, ինչպիսիք են ՝ «թյուրքական պետությունների միասնական քաղաքականության մշակման կոչ [[Աֆղանստան|Աֆղանստանում]], Իրաքում, [[Պաղեստին|Պաղեստինում]] և [[Լիբանան|Լիբանանում]] տիրող իրավիճակի (ինչը գնահատվում է որպես բացասական զարգացում), ինչպես նաև [[Թուրքերի ներխուժումը Կիպրոս|Կիպրոսի]] և [[Արցախյան հակամարտություն|Ղարաբաղի հիմնախնդիրների]] լուծման վերաբերյալ :։

Բացի այդ, գագաթնաժողովին մասնակցող երկրները խոստացան փոխադարձաբար սատարել միմյանց արտաքին քաղաքականության այնպիսի նպատակների իրականացման հարցում, ինչպիսիք են 2009-ին [[Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպություն|ԵԱՀԿ-ում]] Ղազախստանի նախագահությունը, ԵՄ-ին Թուրքիայի անդամակցությունը,  [[ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդ|ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի]] ոչ մշտական անդամների ընտրությանը Թուրքիայի ,Ղազախստանի և Ղրղզստանի մասնակցությունը»:։ Գագաթնաժողովի ընթացքում Ադրբեջանի նախագահ [[Իլհամ Ալիև|Իլհամ Ալիևն]] ասել է, որ «մեկ թյուրքական պետության խնդիրը պետք է խնդիր դառնա նաև մեկ այլ թյուրքական պետության համար»:։

Թուրքական պետությունների Համագործակցության ստեղծման գաղափարը, որի համար Թուրքիան երկար տարիներ ջանքեր է գործադրում, սկսում է կյանքի կոչվել:կոչվել։ Ղազախստանի նախկին նախագահ [[Նուրսուլթան Նազարբաև|Նուրսուլթան Նազարբաևի]] նախաձեռնությամբ հայտարարվել է Համագործակցության մեկ մարմնի՝ ավագանու ստեղծման մասին<ref name="autogenerated1" />

Պանթյուրքիզմը հանդիպում է թյուրքական աշխարհը շրջապատող երկրների դիմադրությանը:դիմադրությանը։ Ռուսաստանը, Չինաստանը, Իրանը, Բուլղարիան, Հունաստանը, Աֆղանստանը, [[Կիպրոս|Կիպրոսը]] և [[Մոլդովա|Մոլդովան]] ունեն զգալի թյուրքական փոքրամասնություններ:փոքրամասնություններ։ Այս պետությունների որոշ շրջանակներ թյուրքական համայնքների ինտեգրման համար շարժումը դիտում են որպես իրենց տարածքային ամբողջականության սպառնալիք:սպառնալիք։ Բայց, միևնույն ժամանակ նշվում է, որ թյուրքական փոխգործակցության մշակութային կողմը սպառնալիք չի ներկայացնում<ref name="autogenerated2" />:։

{{Quote box|quote=Քուրդ ժողովուրդ կամ ազգ չկա:չկա։ Դրանք պարզապես թուրքական մշակույթի և սովորույթների կրողներ են:են։ Նոր Քրդստանի պատկերացրած շրջանը այն տարածաշրջանն է, որը կարգավորվել է պրոտտուրքերի կողմից:կողմից։ Շումերներն ու սկյութները անմիջապես միտդ են գալիս:<ref name="GZ">{{cite book |last1=Gunes |first1=Cengiz |author-link1= |last2=Zeydanlioglu |first2=Welat |author-link2= |year=2013 |chapter= |editor-last= |editor-first= |editor-link= |title=The Kurdish Question in Turkey: New Perspectives on Violence, Representation and Reconciliation |url=https://books.google.com/books?id=UVn7AAAAQBAJ |series= |language= |volume= |issue= |edition= |location= |publisher=[[Routledge]] |page=11 |pages= |isbn=1135140634 |archive-url= |archive-date= |access-date= |via= |registration= |subscription= |quote= |ref=harv}}</ref>։|author=— Օրհան Թյուրքդողան- Սոցիոլոգիայի պրոֆեսոր Գեբզեի տեխնիկական համալսարանում|source=|align=|width=21%}}Պանթյուրքիզմը բնութագրվել է կեղծ գիտական տեսություններով, որոնք հայտնի են որպես կեղծ-թյուրքագիտություն<ref name="Frankle">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Q-JMAAAAMAAJ|title=Word formation in the Turkic languages|last=Frankle|first=Elanor|publisher=[[Columbia University Press]]|year=1948|isbn=|editor-last=|editor-first=|editor-link=|edition=|series=|volume=|location=|page=2|pages=|language=|chapter=|quote=|ref=harv|registration=|subscription=|author-link=|access-date=|archive-url=|archive-date=|via=|issue=}}</ref><ref name="AKOK">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=iHWGDAAAQBAJ|title=Nationalism in the Troubled Triangle: Cyprus, Greece and Turkey|last1=Aktar|first1=A.|last2=Kizilyürek|first2=N|last3=Ozkirimli|first3=U.|last4=K?z?lyürek|first4=Niyazi|publisher=[[Springer Science+Business Media|Springer]]|year=2010|isbn=0230297323|editor-last=|editor-first=|editor-link=|edition=|series=|volume=|location=|page=50|pages=|language=|chapter=|quote=|ref=harv|registration=|subscription=|author-link1=|author-link2=|author-link3=|author-link4=|access-date=|archive-url=|archive-date=|via=|issue=}}</ref>:։ Չնայած նրան, որ զրկվել են լուրջ կրթաթոշակից, այդպիսի տեսություններ առաջ բերող գիտնականները, որոնք հաճախ հայտնի են որպես կեղծ-թուրքագետներ,<ref name="Frankle" />, վերջին ժամանակներս հայտնվել են թյուրքական յուրաքանչյուր ազգության մեջ<ref name="SB">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=vY00DwAAQBAJ|title=History as Therapy: Alternative History and Nationalist Imaginings in Russia|last1=Sheiko|first1=Konstantin|last2=Brown|first2=Stephen|publisher=ibidem Press|year=2014|isbn=3838265653|editor-last=|editor-first=|editor-link=|edition=|series=|volume=|location=|page=|pages=61–62|language=|chapter=|quote=According to Adzhi, Huns, Alans, Goths, Burgundians, Saxons, Alemans, Angles, Langobards and many of the Russians were ethnic Turks.161 The list of non-Turks is relatively short and seems to comprise only Jews, Chinese, Armenians, Greeks, Persians, and Scandinavians... Mirfatykh Zakiev, a Chairman of the Supreme Soviet of the Tatar ASSR and professor of philology who has published hundreds of scientific works, argues that proto-Turkish is the starting point of the Indo-European languages. Zakiev and his colleagues claim to have discovered the Tatar roots of the Sumerian, ancient Greek and Icelandic languages and deciphered Etruscan and Minoan writings.|ref=harv|registration=|subscription=|author-link1=|author-link2=|access-date=|archive-url=|archive-date=|via=|issue=}}</ref><ref name="Khazanov">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=UCYYAQAAMAAJ|title=Post-Soviet Eurasia: Anthropological Perspectives on a World in Transition|last1=Khazanov|first1=Anatoly M.|publisher=Department of Anthropology, [[University of Michigan]]|year=1996|isbn=1889480002|editor-last=|editor-first=|editor-link=|edition=|series=|volume=|location=|page=84|pages=|language=|chapter=|quote=Discredited hypotheses — widespread in the 1920s and 1930s — about the Turkic origin of Sumerians, Scythians, Sakhas, and many other ancient peoples are nowadays popular|ref=harv|registration=|subscription=|author-link1=Anatoly Khazanov|access-date=|archive-url=|archive-date=|via=|issue=}}</ref>:։ Նրանց մեջ առաջատար միտքն է Մուրադ Աջին, որը պնդում է, որ երկու հարյուր հազար տարի առաջ «թյուրքական արյուն կրող  առաջադեմ ժողովուրդը» ապրում էր [[Ալթայի երկրամաս|Ալթայի]] լեռներում:լեռներում։ Ենթադրվում է, որ այս բարձրահասակ և շեկ թուրքերը 35000 տարի առաջ հիմնել են աշխարհի առաջին նահանգը ՝ Իդել-Ուրալը,  և գաղթել են մինչև [[Ամերիկա]]<ref name="AKOK" /><ref name="SB" /><ref name="SB" /><ref name="Khazanov" /><ref name="HTM">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=hVhHGJkfZDoC|title=Islam in Russia: The Politics of Identity and Security|last1=Hunter|first1=Shireen|last2=Thomas|first2=Jeffrey L.|last3=Melikishvili|first3=Alexander|publisher=[[M.E. Sharpe]]|year=2004|isbn=0765612828|editor-last=|editor-first=|editor-link=|edition=|series=|volume=|location=|page=159|pages=|language=|chapter=|quote=M. Zakiev claims that the Scythians and Sarmatians were all Turkic. He even considers the Sumerians as Turkic|ref=harv|registration=|subscription=|author-link1=Shireen Hunter|author-link2=|author-link3=|access-date=|archive-url=|archive-date=|via=|issue=}}</ref>:։ Կեղծ պանթյուրքագետները, ինչպիսին է Իսմայիլ Միզիևը, վաղ բրոնզե դարաշրջանի Կուրգանի մշակույթները, մինչև վերջին ժամանակները, նույնպես վերագրում են թյուրքական ժողովուրդներին <ref name="KF">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=6ZGyuVXFvssC|title=Nationalism, Politics and the Practice of Archaeology|last1=Kohl|first1=Philip L.|last2=Fawcett|first2=Clare|publisher=[[Cambridge University Press]]|year=1995|isbn=0521558395|editor-last=|editor-first=|editor-link=|edition=|series=|volume=|location=|pages=143, 154|language=|chapter=|quote=Apparently innocuous were other contradictory and/or incredible myths related by professional archaeologists that claimed that the Scythians were Turkic-speaking|ref=harv|registration=|subscription=|author-link1=Philip L. Kohl|author-link2=|access-date=|archive-url=|archive-date=|via=|issue=}}</ref>:։ Ոչ-թյուրքական ժողովուրդները, ինչպիսիք են [[հոներ]]ը, սկյութները, [[սակեր]]ը, [[կիմերներ]]ը, մարերը, պարթևները, [[Ավարներ (ցեղեր)|ավարները]], [[աղվաններ]]ը և տարբեր էթնիկ փոքրամասնություններ Թուրքական երկրներում, ինչպիսիք են [[քրդեր]]ը,դասվում են որպես թյուրքական, թուրքական, պրոտո-թուրքական կամ թուրանական<ref name="Khazanov" /><ref name="HTM" /><ref name="KF" /><ref name="Simonian">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=cl6QAgAAQBAJ|title=The Hemshin: History, Society and Identity in the Highlands of Northeast Turkey|last=Simonian|first=Hovann|publisher=[[Routledge]]|year=2007|isbn=0230297323|editor-last=|editor-first=|editor-link=|edition=|series=|volume=|location=|page=354|pages=|language=|chapter=|quote=Thus, ethnic groups or populations of the past (Huns, Scythians, Sakas, Cimmerians, Parthians, Hittites, Avars and others) who have disappeared long ago, as well as non-Turkic ethnic groups living in present-day Turkey, have come to be labeled Turkish, Proto-Turkish or Turanian|ref=harv|registration=|subscription=|author-link=Hovann Simonian|access-date=|archive-url=|archive-date=|via=|issue=}}</ref><ref name="SD">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=LhTqtSxN4ikC|title=On The Modern Politization of the Persian Poet Nezami Ganjavi|last1=Lornjad|first1=Siavash|last2=Doostzadeh|first2=Ali|publisher=CCIS|year=2012|isbn=9993069744|editor-last=|editor-first=|editor-link=|edition=|series=|volume=|location=|page=85|pages=|language=|chapter=|quote=Claims that many Iranian figures and societies starting from the Medes, Scythians and Parthians were Turks), are still prevalent in countries that adhere to Pan—Turkist nationalism such as Turkey and the republic of Azerbaijan. These falsifications, which are backed by state and state backed non—governmental organizational bodies, range from elementary school all the way to the highest level of universities in these countries.|ref=harv|registration=|subscription=|author-link1=|author-link2=|access-date=|archive-url=|archive-date=|via=|issue=}}</ref>:։ Աջին թուրքեր է համարում նաև [[ալաններ]]ին, [[գոթեր]]ին, բուրգունդցիներին, [[սաքսեր]]ին, [[ալեմաններ]]ին, [[անգլեր]]ին, [[լանգոբարդներ]]ին և շատ ռուսաստանցիների<ref name="SB" />:։ Պատմության մեջ միայն մի քանի նշանավոր ժողովուրդներ, ինչպիսիք են [[հրեաներ]]ը, [[չինացիներ]]ը, [[հայեր]]ը, [[հույներ]]ը, [[պարսիկներ]]ը և սկանդինավացիներն աջիի կողմից համարվում են ոչ թուրքեր<ref name="SB" />:։ Թաթարական ԻՍՍՀ Սովետի Գերագույն խորհրդի նախկին նախագահ բանասեր Միրֆաթիհ Զաքիևը հրատարակել է հարյուրավոր «գիտական» աշխատանքներ այս թեմայի վերաբերյալ, որտեղ  [[շումերներ]]ին, հույներին, [[իսլանդացիներ]]ին, էտրուսներին և մինոացիներին վերագրում է  թուրքական ծագում:ծագում։ Զաքիևը պնդում է, որ «պրոտո-թուրքերենը [[հնդեվրոպական լեզուներ]]ի սկզբնակետն է»<ref name="SB" />:։ Ոչ միայն ժողովուրդներն ու մշակույթները, այլև նշանավոր անձինք, ինչպիսիք են Սուրբ Գեվորգը, [[Պետրոս I|Պետրոս Մեծը]], [[Միխայիլ Կուտուզով]]ը և [[Ֆեոդոր Դոստոևսկի]]ն, հռչակվել են «թյուրքական ծագում ունեցող»<ref name="SB" />:։ Որպես այդպիսին ենթադրվում է, որ թյուրքական ժողովուրդները ժամանակին եղել են [[Եվրասիա]]յի մեծ մասի ժողովուրդների «բարեգործական նվաճողները», որոնք այդպիսով նրանց պարտական են «հսկայական մշակութային պարտք»<ref name="SB" />:։

Ֆիլիպ Լ. Կոլը նշում է, որ վերը նշված տեսությունները ոչ այլ ինչ են, քան «անհավանական [[առասպել]]ներ»<ref name="KF" /> Այնուամենայնիվ, այդ տեսությունների առաջխաղացումը «մեծ մասշտաբների է հասել» այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են Թուրքիան և Ադրբեջանը<ref name="Simonian" />:։ Հաճախ զուգորդված հունական, ասորական և [[Հայոց ցեղասպանության ժխտում|Հայոց ցեղասպանության]] ժխտման հետ,  կեղծ պանթյուրքական գիտությունը ստացավ լայնածավալ պետական և ոչ պետական աջակցություն և ուսուցանվում է այդ երկրների [[տարրական դպրոց]]ից մինչև  [[Բարձրագույն ուսումնական հաստատություն|բուհեր]]՝ ամենաբարձր մակարդակով<ref name="SD" />:։ Թուրք ուսանողները կրթվում են «անհեթեթ ուռճացված» պնդումներով դասագրքերի հիման վրա,ըստ որոնց բոլոր եվրասիական քոչվորները, ներառյալ սկյութները, ինչպես նաև Օսմանյան կայսրության տարածքում գտնվող բոլոր [[քաղաքակրթություն]]ները, ինչպիսիք են Շումերները, [[Հին Եգիպտոս]]ը, [[Հին Հունաստան]]ը և [[Բյուզանդական կայսրություն]]ը, թյուրքական ծագում ունեն <ref name="Boldt">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=rzslDwAAQBAJ|title=Historical Mechanisms: An Experimental Approach to Applying Scientific Theories to the Study of History|last1=Boldt|first1=Andreas|publisher=[[Taylor & Francis]]|year=2017|isbn=1351816489|editor-last=|editor-first=|editor-link=|edition=|series=|volume=|location=|page=107|pages=|language=|chapter=|quote=Violent flirtation with PanTuranism had a lasting effect on kemalist Turkey and its historical ideology: Turkish pupils are imbued by history textbooks even today with a dogma of absurdly inflated PanTurkish history—Turkish history comprises all Eurasian nomads, Indo-European (Scythian) and Turk-Mongol, plus their conquests in Persia, India China, all civilizations on the soil of the Ottoman Empire, from Sumer and Ancient Egypt via Greeks, Alexander the Great to Byzantium.|ref=harv|registration=|subscription=|author-link1=|access-date=|archive-url=|archive-date=|via=|issue=}}</ref>:։ Կոնստանտին Շեյկոն և Սթիվեն Բրաունը բացատրում են նման կեղծ պատմությունը որպես ազգային թերապիայի ձև ՝ օգնելու իր կողմնակիցներին հաղթահարել անցյալի անհաջողությունները<ref name="SB" />:։

* [[Երիտասարդ թուրքեր|Երիտթուրքեր]] ({{lang-tr|Jöntürkler}}) — քաղաքական շարժում Օսմանյան կայսրությունում, որը 1876 թվականից ի վեր փորձում էր իրականացնել լիբերալ և սահմանադրական բարեփոխումներ:բարեփոխումներ։ Երիտթուրքերին հաջողվել է տապալել [[Աբդուլ Համիդ II|Սուլթան Աբդուլ-Համիդ Բ-ին]] (1908) և իրականացնել արևմտամետ բարեփոխումներ:բարեփոխումներ։

* [[Քեմալականություն|Քեմալիզմ]] - Քեմալի առաջ քաշած թուրքական ազգայնականության գաղափարախոսությունն է:է։ Այն դեռ համարվում է Թուրքիայի Հանրապետության պաշտոնական գաղափարախոսությունը:գաղափարախոսությունը։

* [[Ազգայնական շարժման կուսակցություն]] (Թուրքիա) - (թուրք. ՝ Milliyetçi Hareket Partisi, MHP) ազգայնական աջ ծայրահեղական պահպանողական [[կուսակցություն]] Թուրքիայում<ref>[https://www.independent.co.uk/news/turkish-far-right-on-the-rise-1088461.html Turkish far right on the rise, by Justin Huggler, The Independent, 20 April 1999]</ref><ref>[http://www.spiegel.de/international/0,1518,377789,00.html Turkey and the EU. Will they Split before they Marry?, The Spiegel Online International, 10.03.2005]</ref>:։

* [[Ժողովրդահանրապետական կուսակցություն (Թուրքիա)|Ժողովրդահանրապետական կուսակցություն]] (Թուրքիա) - (թուրք. ՝ Cumhuriyet Halk Partisi) - Թուրքիայի Հանրապետության ամենահին քաղաքական կուսակցությունը, զբաղեցնում է կենտրոնամետ դիրքեր:դիրքեր։ Օգտագործվում է ԺՀԿ հապավումը (CHP):

* [[Էրգենեկոն]] կազմակերպություն-  թուրքական ծայրահեղ ազգային կազմակերպություն:կազմակերպություն։ Քեմալական շարժման գաղտնի կազմակերպություն է, որի անդամները Թուրքիայի զինված ուժերում և անվտանգության գործակալություններում բարձրաստիճան ղեկավարներ են:են։

* [[Գորշ գայլեր (կազմակերպություն)|Գորշ գայլեր]] — ({{lang-tr|Bozkurtlar}} կամ {{lang-tr|Bozkurtçular}}, իսկական անվանումը — {{lang-tr|Ülkücülük}} — [[Իդեալիզմ|«իդեալիզմ»]]) — աջակողմյան արմատական թուրքական կազմավորում, «Ազգայնական շարժման կուսակցության» ռազմատենչ երիտասարդական թև:թև։

* Ադրբեջանի Ազգային ժողովրդավարական կուսակցություն - Ադրբեջանի քաղաքական կուսակցություն:կուսակցություն։ Կուսակցության քաղաքական ծրագիրը մոտ է «Գորշ գայլեր» կազմակերպության ծրագրին, երբեմն նույնիսկ համարվում է Ադրբեջանում «Գորշ գայլեր» կազմակերպության մասնաճյուղ:մասնաճյուղ։