«Մեծ Հայքի գավառների ցանկ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589); ծանոթագրությունը տեղափոխում եմ կետադրական նշանից առաջ
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 100.
|| 14 || [[Պատկեր:Մազազ Այրարատ նահանգ page353-2000px-Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 1 copy 8.jpg|200px|Մազազ գավառը Այրարատ նահանգում]] || [[Մազազ]] || Այժմ՝ Գառնի։ [[Ազատ գետ]]ի վերին ավազանում։ Գառնի բերդն ու նշանավոր քաղաքը՝ Ազատ գետի վրա, հռչակված է հին ժամանակներից իր ամուր դիրքով. Արշակունի թագավորների դաստակերտ և գանձերի պահպանության տեղ։ Այստեղ է Տրդատի թախտ անունը կրող հին փառավոր շինությունը հռոմեական ոչով։ Վաղ Միջնադարում Մազազ գավառն անջատվել է [[Նիգ]] գավառից, որի մասն է կազմել [[Վարաժնունիք]] գավառի հետ միասին։ [[Նիգ]], Մազազ, [[Վարաժնունիք]] գավառների սկզբնական տերերն են եղել [[Գնթունիներ]]ը՝ Մեծ Հայքի թագավորության իշխանական նշանավոր տներից մեկը։ Այստեղ են գտնվում [[Գեղարդի վանք]]ն ու [[Հավուց Թառի վանք]]ը։
|-
|| 15 || [[Պատկեր:Մասյացոտն Այրարատ նահանգ page353-2000px-Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 1 copy 5.jpg|200px|Մազազ գավառը Այրարատ նահանգում]] || [[Մասյացոտն]] || Սեպաձև արձանագրությունների համաձայն՝ այս գավառի հնագույն անունն էր Էրիդուախի<ref>Նիկոլսկի, էջ 20:20։</ref>։ Տարածվում էր Մեծ և Փոքր Մասիսների հրաբխային զանգվածների շրջանում, լեռնային գավառ է։ Մասյացոտնի պատմական վայրերից նշանավոր է [[Ակոռի]] գյուղը, որտեղ 481 թվականին [[Սասանյան Պարսկաստան]]ի դեմ ծավալված երկրորդ ապստամբության ժամանակ (481-484) Վահան Մամիկոնյանի գլխավորությամբ հայկական 400 հոգանոց զորագունդը հաղթել է իրեն թվաքանակով մի քանի անգամ գերազանցող պարսկական զորքերին։
|-
|| 16 || [[Պատկեր:Նիգ Այրարատ նահանգ page353-2000px-Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 1 copy 5.jpg|200px|Նիգ գավառը Այրարատ նահանգում]] || [[Նիգ]] || Այժմ՝ Ապարան և Բջնի։ Կենտրոնն էր [[Ապարան|Քասաղ]] ավանը (այժմ՝ քաղաք Ապարան)։ Տարածքով մոտավորապես համապատասխանում էր [[ՀԽՍՀ]] հետևյալ [[Շրջան (վարչական միավոր)|վարչական շրջան]]ներին.
Տող 140.
! width=85% | Լրացուցիչ տվյալներ
|-
|| 1 || [[Պատկեր:Բերդաձոր գավառ Արցախ page150-2000px-Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 2 copy 7.jpg|200px|Բերդաձոր գավառը Արցախ նահանգում]] || [[Բերդաձոր]] || Այլ անվանումներն են Այրում, Բերաձոր, Բերձոր, Բերձորք)<ref>Հայաստանի և Հարակից շրջանների տեղանունների բառարանի, (Հ 1, Ա-Դ, Եր., 1988 թվական, էջ 665:665։</ref>։ Ունեցել է համանուն կենտրոն՝ [[Բերձոր]]։ Բերդաձորն ընդգրկում էր Արաքս և Աղավնո (Հագարի) գետերի միջև ընկած տարածությունը (Ջաբրաիլի շրջանն ամբողջությամբ մտել է նրա կազմում)<ref>ՀՍՀ, հ. 2, Երևան 1976, էջ 420:420։</ref>։ [[Մովսես Կաղանկատվացի]]ն այն հիշատակում է Բերձոր ձևով։ Ուշ միջնադարում Բերդաձորը բաժանված էր Վարանդայի և Դիզակի մելիքությունների միջև<ref>Մ. Բարխուդարյան, Արցախ, Բաքու, 1895 թվական։</ref>։
|-
|| 2 || [[Պատկեր:Կողթ գավառ Արցախ page150-2000px-Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 2 copy 8.jpg|200px|Կողթ գավառը Արցախ նահանգում]] || [[Կողթ]] || Ընդգրկում էր [[Մռավ]]ի լեռնաշղթայի հյուսիսային լանջերը, Շամքոր գետակի ավազանը (մինչև Շամքոր քաղաքը), արևմուտքում հասնել է մինչև Տուս (Տավուշ) գետակի հոսանքը։ Մինչև թաթար-մոնղոլների տիրապետության հաստատումը (13-րդ դարի 1-ին կես), մտել է Արցախի Առանշահիկների իշխանության մեջ, այնուհետև անցել է Զաքարյան իշխանապետության Վահրամյան ճյուղին, որի իշխանանիստն էր [[Գագ բերդ]]ը (Վահրամ Գազեցի և հաջորդներ)։ Ուշ միջնադարում բաժանված էր երկու մասի՝ Շամքոր գավառ և Զակամ։ Առաջինն ընդգրկում էր Շամքոր գետակի, երկրորդը՝ Զակամի ավազանները։ 17-րդ դարի սկզբին երկուսն էլ ունեցել են իրենց մելիքությունները, որոնք կարճատև գոյությունից հետո անցել են նրանց հարևանությամբ գոյացած Գանձակի իշխանության տիրապետության տակ։ Եկեղեցական թեմը ենթարկվել է Աղվանից (հետագայում՝ [[Գանձասար]]ի) կաթողիկոսությանը։ Հոգևոր կենտրոնն էր [[Թարգմանչաց վանք]]ը (Խաչակապ գյուղի մոտ)։ Հետագայում, երբ թեմը բաժանվել է երկու մասի, երկրորդ եպիսկոպոսանիստը դարձել է Վերին Զակամ ավանը։