|
[[Պատկեր:Fiber_optic_illuminated.jpg|մինի|"TOSLINK" օպտիկական աուդիո մանրաթելը մալուխ կարմիր լույսի ուլտրամանուշակագույն վերջ բացակայում է լույսը, մյուս վերջում]]
[[Պատկեր:Optical-fibre-junction-box.jpg|աջից|մինի|Oպտիկամանրաթելային փոխկապակցման տուփ: Միամոդ մանրաթելեր են դեղին գույն ունեցողները, բազմամոդ՝ նարնջագույնները և երկնագույնները:]]
'''Օպտիկական մանրաթելեր''', ճկուն, թափանցիկ մանրաթել, պատրաստված ապակուց ([[Սիլիցիումի երկօքսիդ|սիլիցիում]]) կամ պլաստիկից, բարակ ավելի քան [[Մազեր|մարդու մազերը]].<ref>{{cite web|url=http://www.thefoa.org/tech/ref/basic/fiber.html|title=Optical Fiber|website=www.thefoa.org|publisher=[[The Fiber Optic Association]].|accessdate=ապրիլի 17, 2015}}</ref> Օպտիկական մանրաթելեր առավել հաճախ օգտագործվում են որպես լույսի տեղափոխման միջոց լուսատարի մի ծայրից մյուսը:մյուսը։ Օպտիկական մանրաթելերը ունեն լայն կիրառություն [[օպտիկա-մանրաթելային կապ]]ում, որտեղ նրանք հնարավոր են դարձնում ինֆորմացիայի փոխանցումը մեծ հեռավորությունների վրա և ավելի բարձր թողունակությամբ (ինֆորմացիայի քանակ), քան սովորական մալուխները:մալուխները։ Օպտիկական մանրաթելերը օգտագործվում են մետաղական լարերի փոխարեն, քանի որ ազդանշանները տեղափոխելով մեծ հեռավորությունների վրա, ունենում են փոքր կորուստներ:կորուստներ։ Բացի այդ, մանրաթելերը նաեւ անտարբեր են էլեկտրամագնիսական խանգարումների նկատմամբ, ինչը մետաղական լարերի համար խոչընդոտ է <ref>{{cite book|url=http://cds.cern.ch/record/1493478|title=Optical fiber communications: principles and practice|last2=Jamro|first2=M. Yousif|date=2009|publisher=Pearson Education|last1=Senior|first1=John M.|accessdate=ապրիլի 17, 2015}}</ref><ref>''Optical fiber communications: principles and practice'' pp 7-9</ref>։ Օպտիկական մանրաթելերը նաեւ օգտագործվում են լուսավորման, եւ միավորված են փնջերում, այնպես որ նրանք կարող են օգտագործվել պատկեր տեղափոխելու համար:համար։ Դա թույլ է տալիս դիտել փակ տարածքները, ինչպես օպտիկական մանրաթելային դիտակի դեպքում<ref>{{cite web|url=http://www.olympus-global.com/en/corc/history/story/endo/fiber/|title=Birth of Fiberscopes|website=www.olympus-global.com|publisher=Olympus Corporation|accessdate=ապրիլի 17, 2015}}</ref>։ Հատուկ մշակված մանրաթելերը ունեն բազում այլ կիրառություններ, ինչպիսիք են օպտիկամանրաթելային սենսորները եւ մանրաթելային լազերները<ref>{{cite journal|date=2003|title=Review of the present status of optical fiber sensors.|journal=Optical Fiber Technology|volume=9|issue=2|pages=57–79|doi=10.1016/s1068-5200(02)00527-8|last1=Lee|first1=Byoungho}}</ref>։
== Պատմություն ==
[[Պատկեր:DanielColladon's_Lightfountain_or_Lightpipe,LaNature(magazine),1884.JPG|մինի|Ջրի շիթով լույսի տարածումը առաջին անգամ նկարագրել է [[Դանիել Կոլադոն]]ը՝ 1842 թ.-ի ''«Լուսային ճառագայթի բեկումը պարաբոլական հետագիծ ունեցող ջրի շիթում»''հոդվածում: Նկարում պատկերված է ավելի ուշ տպագրված հոդվածից օրինակ (Կոլադոն, 1884):]]
Լուսային փնջի տարածման ուղղորդումը լույսի բազմակի բեկումների շնորհիվ առաջին անգամ ցույց է տրվել [[Դանիել Կոլադոն]]ի և [[Ժակ Բաբին]]ի կողմից 1840-ականների սկզբում, Փարիզում:Փարիզում։ [[Ջոն Տինդալ]]ը 12 տարի անց ներառել է այս երևույթը իրեն հանրային ցուցադրություններում<ref name="regis">{{cite book|title=Optical Switching and Networking Handbook|url=https://archive.org/details/opticalswitching00rjba|last=Bates|first=Regis J|publisher=McGraw-Hill|year=2001|isbn=0-07-137356-X|location=New York|page=[https://archive.org/details/opticalswitching00rjba/page/n24 10]}}</ref>։ Տինդալը նաև գրել է [[Ներքին անդրադարձում|լրիվ ներքին մանդրադարձումների]] հատկությունների մասին լույսի բնույթի մասին ներածական գրքում՝1870 թվականին:թվականին։
[[Ֆոտոնային բյուրեղներ]]ի ոլորտի զարգացումը հնարավոր դարձրեց [[ֆոտոնա-բյուրեղային լուսատարեր]]ի ստեղծումը,<ref>{{cite journal|year=2003|title=Photonic Crystal Fibers|journal=Science|volume=299|issue=5605|pages=358–62|bibcode=2003Sci...299..358R|doi=10.1126/science.1079280|pmid=12532007|author=Russell, Philip}}</ref>, որտեղ լույսի ճառագայթը տեղափոխվում է պարբերական կառուցվածքում [[Դիֆրակցիա|լույսի դիֆրակցիայի]], այլ ոչ թե լրիվ ներքին անդրադարձումների միջոցով:միջոցով։ Առաջին ֆոտոնա-բյուրեղային լուսատարերը հայտնվեցին վաճառքում 2000 թվականին<ref>{{cite web|url=http://www.crystal-fiber.com/|title=The History of Crystal fiber A/S|publisher=Crystal Fiber A/S|accessdate=2008-10-22}}</ref>։ Նրանք կարող են ավելի մեծ էներգիա տեղափոխել, քան սովորական մանրաթելերը եւ նրանց պարամետրերը, որոնք կախված են անցնող լույսի ալիքի երկարությունից, կարելի է կառավարել, այդպիսով օգտագործումը ավելի հարմար դարձնելով:դարձնելով։
== Կիրառություններ ==
=== Կապ ===
Օպտիկական մանրաթելերը կարող են օգտագործվել որպես [[հեռահաղորդակցության]] եւ [[համակարգչային ցանց]]երի ստեղծման համար միջոց՝ շնորհիվ իրենց ճկունության և սովորական [[մալուխ]]ների պես փնջերով միավորման:միավորման։ Սա հատկապես ձեռնտու է մեծ հեռավորությունների վրա կապի համար, քանի որ լույսը տարածվում է լուսատարերի միջով փոքր կլանումով՝ ի տարբերություն էլեկտրականության մալուխների:մալուխների։ Սա թույլ է տալիս մեծ տարածությունների վրա օգտագործել ավելի քիչ Կրկնասարքեր:Կրկնասարքեր։
== Աշխատանքի սկզբունքը ==
[[Պատկեր:Fiber-engineerguy.ogv|մինի|Ակնարկ օպտիկական մանրաթելի աշխատանքի սկզբունքի մասին]]
Օպտիկական մանրաթելը գլանաձև կառուցվածքով [[Դիէլեկտրիկներ|դիէլեկտրիկ]] ալիքատար է, որը տեղափոխում է լույսը իր առանցքի երկայնքով՝ շնորհիվ [[Ներքին անդրադարձում|լրիվ ներքին անդրադարձումներ:]] Մանրաթելը բաղկացած է ''միջուկից'', որը շրջապատված է արտաքին պաշտպանիչ շապիկով. երկուսն էլ պատրաստված են [[Դիէլեկտրիկներ|դիէլեկտրիկ]] նյութերից<ref name="RPP">{{cite web|url=https://www.rp-photonics.com/fibers.html|title=Fibers|last=Paschotta|first=Rüdiger|publisher=RP Photonics|accessdate=Feb 22, 2015|work=[[Encyclopedia of Laser Physics and Technology]]}}</ref>։ Որպեսզի օպտիկական ազդանշանը մնա կենտրոնում, անհրաժեշտ է ավելի մեծ [[բեկման ցուցիչ]] ունեցող միջուկ, քան ունի պաշտպանիչ շերտը:շերտը։ Միջուկի և պաշտպանիչ շերտի միջև սահմանը կարող է լինել աստիճանական կամ կտրուկ:կտրուկ։
== Հղումներ ==
| 