«Զարինային հարձակում Տոկիոյի մետրոպոլիտենում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Ահաբեկչական գործողություն}}
 
'''Զարինային հարձակում Տոկիոյի մետրոպոլիտենում''' (ճապ.՝ 地下鉄サリン事件|Տիկատեցու սարին ձիկեն), 1995 թվականի մարտի 20-ին Քասումիգասեքի և Նագատատի կայարաններում տեղի ունեցած զարինի թունավոր նյութի կիրառմամբ ահաբեկչական գործողություն:գործողություն։ Տարբեր տվյալներով՝ զոհվել է 10-ից 12 մարդ (այլ տվյալներով՝ 13<ref name="japantimes" /> և 27<ref name="kommersant180406">[http://kommersant.ru/news/990916 Япония проверила офисы секты «Аум-Синрике»] // Коммерсантъ, 18.04.2006</ref>), 5000-ից ավելի մարդիկ (այլ տվյալներով՝ 6300-ից ավելի<ref name="japantimes" />) ստացել են տարբեր աստիճանի թունավորումներ<ref>[http://nak.fsb.ru/nac/ter_org.htm!id%3D10286636@cmsArticle.html Противодействие терроризму в Российской Федерации и личная безопасность граждан] {{Webarchive|url=https://archive.is/20120710142259/http://nak.fsb.ru/nac/ter_org.htm!id%3D10286636@cmsArticle.html |date=2012-07-10 }} {{Архивировано|url=https://archive.is/20120710142259/http://nak.fsb.ru/nac/ter_org.htm!id%3D10286636@cmsArticle.html |date=2012-07-10 }} // Национальный антитеррористический комитет, Федеральная служба безопасности России.</ref><ref name="Britannica1" />{{sfn|Чубарьян, Бонгард-Левин|2006|с=385|loc=В 1995 г. религиозное движение «Аум Синрикё», основанное и руководимое Сёка Асахарой, организовало газовую атаку в токийском метро: погибло 12 человек, пострадало больше тысячи. Эта организация взяла на себя ответственность и за другие теракты. Такие организации и методы их действия заслуживают решительного осуждения}}:։ Հարձակման կազմակերպիչը «[[Աում Սինրիկյո]]» ոչ կրոնական դեստրուկտիվ աղանդն է{{sfn|Чубарьян, Бонгард-Левин|2006|с=385|loc=В 1995 г. религиозное движение «Аум Синрикё», основанное и руководимое Сёка Асахарой, организовало газовую атаку в токийском метро: погибло 12 человек, пострадало больше тысячи. Эта организация взяла на себя ответственность и за другие теракты. Такие организации и методы их действия заслуживают решительного осуждения}}:։
 
Հինգ համակարգված գրոհներում հանցագործները թերթերում փաթաթված զարինով փաթեթներ են նետել մետրոպոլիտենի վագոններում<ref name="Britannica1">''Kenneth Pletcher'' [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1669544/Tokyo-subway-attack-of-1995 Tokyo subway attack of 1995] // Энциклопедия Британника|Энциклопедия Britannica</ref>:։
 
Ավելի վաղ տեղի ունեցած միջադեպերի կապակցությամբ հետաքննության ուշադրությունը կենտրոնացել էր «Աում Սինրիկյո» խմբի վրա:վրա։ Ոստիկանության ուժերով զանգվածային ստուգումներ են իրականացվել [[Տոկիո|Տոկիոյի]] «Աում Սինրիկյոի» գրասենյակների և [[Յամանասի (պրեֆեկտուրա)|Յամանասիի պրեֆեկտուրայում]] աղանդների լաբորատորիայի և շտաբ-բնակարանի վրա, որոնց արդյունքում առգրավվել են զարինի արտադրության համար օգտագործվող թունավոր քիմիական նյութերի բազմաթիվ տարողություններ:տարողություններ։ 1995 թվականի մայիսին համազգային հետախուզումների ընթացքում ձերբակալվել են Տիձուո Մացումոտոն (Սեկո Ասահարան), որը թաքնվում էր պատի խորքում՝ գումարով և քնապարկով, և աղանդի մեկ տասնյակից ավելի այլ առաջնորդներ<ref name="japantimes" />:։
 
Ասահարան հերքել է աղանդի կապը մետրոյի ահաբեկչության հետ, սակայն հետևորդների մի մասը խոստովանել է, որ մասնակցություն է ունեցել Տոկիոյում տեղի ունեցող իրադարձություններին, ինչպես նաև մի շարք այլ միջադեպերին, այդ թվում փաստաբանի և նրա ընտանիքի սպանությանը, կազմակերպության անդամների կամ այն անձանց սպանություններում, որոնց պաշտամունքի թշնամի են համարել:համարել։ Ավելի ուշ ձերբակալվել են աղանդի շուրջ 200 անդամներ, նրանցից մի քանիսը դատապարտվել են ահաբեկչության և բռնության այլ գործողությունների համար<ref name="Britannica1" />:։ Այլ տվյալներով՝ ձերբակալվել է 484 հետևորդ և մեղադրանք է առաջադրվել 188-ի<ref name="japantimes" />:։
 
Դատարանը խմբի առաջնորդ Սեկո Ասահարին մեղավոր է ճանաչել 17 մեղադրանքներից 13-ում և 2004 թվականին նրան դատապարտել է մահապատժի կախաղանի միջոցով:միջոցով։ Ընդհանուր առմամբ, դատարանը մահապատժի12 դատավճիռ է կայացրել կազմակերպության ղեկավարների և մեղսակից անձանց համար<ref name="japantimes" />:։
 
Մակոտո Հիրատան՝ ահաբեկչության կազմակերպիչներից մեկը, ձերբակալվել է 2012 թվականի հունվարի 1-ին<ref>
* {{cite news|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-16377178|title=Aum Shinrikyo cult fugitive surrenders to Japan police - |publisher=[[BBC News]]|date=2012-01-02|accessdate=2012-06-20}}
* {{cite news|url=https://lenta.ru/news/2012/01/02/arrest/ |title=В Токио арестован бывший лидер секты "Аум Синрике"|publisher=[[Lenta.ru]]|date=2012-01-02|accessdate=2012-06-20}}</ref>:։ Նաոկո Կիկուտին՝ նույնպես կազմակերպիչ, ձերբակալվել է 2012 թվականի հունիսի 3-ին Սամիգահարա քաղաքում<ref>{{cite news|url= http://lenta.ru/news/2012/06/03/naoto/ |title=Арестовали предпоследнего организатора теракта в токийском метро|publisher=[[Lenta.ru]]|date=2012-03-06|accessdate=2012-06-20}}</ref>:։ Հունիսի 15-ին ինտերնետ-սրճարանում ձերբակալվել էր գազային հարձակման վերջին կազմակերպիչ 57-ամյա Կացույա Տակահասին<ref name="takahasi_arrest">
* Shari Miller {{cite news|url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-2159752/Katsuya-Takahashi-arrested-Aum-Shinrikyo-gas-attack-fugitive-caught-Japanese-police.html?printingPage=true|title=Japanese police arrest final fugitive connected with 1995 deadly gas attack on subway|publisher=[[Daily Mail]]|date=2012-06-15|accessdate=2012-06-20}}
* {{cite news|url=http://www.japantimes.co.jp/print/nn20120616a1.html |title=Last Aum fugitive Takahashi nabbed Public enemy No. 1 arrested at Tokyo manga cafe following tipoff|publisher=The Japan Times|date=2012-06-15|accessdate=2012-06-20}}
* {{cite news|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-18453996 |title= Last Aum cult fugitive Katsuya Takahashi arrested in Japan|publisher=[[BBC News]]|date=2012-06-15|accessdate=2012-06-20}}
* {{cite news|url=https://lenta.ru/news/2012/06/15/takahashi/|title=Задержан последний организатор теракта в токийском метро|publisher=[[Lenta.ru]]|date=2012-06-15|accessdate=2012-06-20}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.interfax.ru/print.asp?sec=1448&id=250655|title=Задержан последний организатор теракта в токийском метро|publisher=Интерфакс|date=2012-06-15|accessdate=2012-06-20}}</ref>:։ Նրա զանգվածային որսն սկսվել էր հունիսի 8-ին<ref>{{cite news|url=https://lenta.ru/news/2012/06/08/oblava/|title=На поиски адепта «Аум Синрике» бросили тысячи полицейских|publisher=[[Lenta.ru]]|date=2012-06-08|accessdate=2012-06-20}}</ref>։ 2012 թվականի հունիսի 17-ին Կացուհի Տակահասիի գործը փոխանցվել է դատախազություն<ref>{{cite news|author=Макаров Ярослав|url=http://www.itar-tass.com/c1/448909_print.html|title=Дело последнего из руководителей секты Aum Shinrikyo передано в прокуратуру|publisher=ИТАР-ТАСС|date=2012-06-17|accessdate=2012-06-20}} ([https://web.archive.org/web/20130302084829/http://iriney.ru/sects/aum/news018.htm копия])</ref>:։
 
«Աում Սինրիկյո»-ի ղեկավար Սյոկո Ասահարան կախաղան է բարձրացվել 2018 թվականի հուլիսի 6-ին՝ նույն գործով ևս վեց դատապարտյալների հետ միասին:միասին։ Մահվան դատավճիռներ ստացած աղանդների մյուս բոլոր անդամները մահապատժի են ենթարկվել 2018 թվականի հուլիսի 26-ին<ref name="автоссылка1">[https://japantoday.com/category/crime/Japan-hangs-all-6-remaining-AUM-death-row-inmates Japan hangs all 6 remaining Aum death row inmates — Japan Today<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>:։
 
== Հարձակման մեխանիզմ ==
1995 թվականի մարտի 20-ին գրոհին մասնակցել են հինգ զույգեր, որոնք բաղկացած են եղել իրականացնողից և վարորդից:վարորդից։ Կատարողի հիմնական պարտականությունն է եղել մտնել մետրոյի վագոն, անցնել կայարանների որոշակի քանակությունով, թափել վագոնի հատակին զարինով փաթեթները և դուրս գալուց առաջ դրանք խոցել զոնտի հատուկ սրված ծայրով:ծայրով։ Վարորդներն էլ սպասում էին նշված կայարանում և կատարողներին պետք է անվտանգ վայր տանեին:տանեին։ Այսպիսով, թեև վարորդներն անմիջականորեն չեն մասնակցել մարդկանց թունավորմանը, նրանք լիովին գիտակցում էին, թե ինչի են գնում, դրա համար էլ նրանց դատում էին իրականացնողների հետ հավասար<ref name="japantimes">Hongo, Jun, [http://www.japantimes.co.jp/text/nn20111122i1.html «Last trial brings dark Aum era to end»] // [[Japan Times]], 22 November 2011. ''[http://web.archive.org/web/20111121181130/https://www.japantimes.co.jp/text/nn20111122i1.html Архивная копия]''</ref>:։
 
Զարինը ամենամահացու նյութերից չէ, բայց փոքր չափի կաթիլը բավական է չափահաս մարդուն սպանելու համար:համար։ Յուրաքանչյուր կատարող իր մոտ ունեցել է 2 փաթեթ՝ 0,9 լիտր ընդհանուր տարողությամբ զարինով, բացառությամբ Յասուո Հայասիի, որն ունեցել է 3 փաթեթ<ref name="japantimes" />:։
 
Բժիշկ Իկուո Հայասիի վկայությամբ՝ զարինի արտադրության փաստաթղթերը գնվել են 1993 թվականին [[Ռուսաստան]]ում:ում։ Նրա խոսքով՝ աղանդի անդամները Օլեգ Լոբովին զարինի պատրաստման տեխնոլոգիայի համար վճարել են մոտ 10 մլն իեն (79 հազար ԱՄՆ դոլար):։ Նրա ցուցմունքները հաստատել է աղանդի «հետախուզության ղեկավար» Յոսիհիրո Ինոուեն, որը խոստովանել է, որ նյութն անհնար կլիներ պատրաստել առանց Լոբովի օգնության:օգնության։ Ի դեպ, ԱԴԾ-ն կասկածում է տեխնոլոգիայի վաճառքին նրա մասնակցության մեջ, որը հասանելի էր<ref>[http://www.kommersant.ru/doc/176840 Ъ-Газета — Аум Синрике]</ref>:։
 
== Մասնակիցներ ==
 
=== Իկոու Հայասի և Տոմոմիցու Նիմի ===
Մինչ «Աում»-ին անդամակցելը Հայասին Ճապոնիայի գիտության և տեխնոլոգիաների նախարարությունում դոկտոր էր:էր։ Բժշկի որդի Հայասին, սովորել է Կեյոյի համալսարանում, իսկ ավելի ուշ աշխատել է Կեյոյի հոսպիտալում:հոսպիտալում։ 1990 թվականին նա հեռացել է աշխատանքից, որպեսզի միանա «Աում» աղանդին և դառնա Ասահարայի «բուժման նախարարը»:։ Աղանդում նա համարվում էր Ասահարայի աջ ձեռքը և հանդիսանում էր կլինիկայի աղանդի բաց առաջնորդ, որը [[Չինական ավանդական բժշկություն|չինական բժշկությունն]] էր կիրառում<ref name="kommersantAUM">{{cite web|author=|datepublished=|url=http://kommersant.ru/doc/199010|title=Главврач «Аум синрике» стал главным свидетелем обвинения|publisher=Газета «Коммерсантъ», №93 (1496), 27.05.1998|accessdate=2012-01-04|archiveurl=|archivedate=}}</ref>:։ Ահաբեկչությունն իրականացրել է Թիեդի գծում՝ Սին-Օտյանոմիձու կայարանում։ Գործողության արդյունքում զոհվել է երկու մարդ, տուժել՝ 231-ը:ը։ Հայասին մահապատժի փոխարեն ցմահ ազատազրկման է դատապարտվել հետաքննության հետ համագործակցելու համար<ref name="japantimes" />:։
 
Նրա վարորդ Տոմոմիցու Նիիմին, որը մեղսակից է «Աում Սինրիկյո»-ի այլ հանցագործություններին, մահապատժի է դատապարտվել կախաղանի միջոցով, մահապատժի է ենթարկվել 2018 թվականի հուլիսի 6-ին Օսակայում, նույն օրը, ինչ Ասահարան<ref>[https://mainichi.jp/english/articles/20180706/p2a/00m/0na/003000c AUM Shinrikyo cult founder Asahara, 6 ex-followers executed at once]</ref>:։
 
=== Կենիտի Հիրոսե և Կոիտի Կիտամուրա ===
Հիրոսեն ավարտել է [[Վասեդայի համալսարան|Վասեդայի ավագ դպրոցն ու համալսարանը]], մասնագիտացել կիրառական ֆիզիկայի բնագավառում:բնագավառում։ Կազմակերպությունում դասվել է «գիտության և տեխնոլոգիաների նախարարությանը», համարվում է քիմիայի ոլորտի գլխավոր մասնագետ:մասնագետ։ Մասատո Եկոյամայի հետ միասին գլխավորել է ավտոմատ ատրճանակի ստեղծման գաղտնի ծրագիրը:ծրագիրը։ Չնայած ուժեղ վարանումներին՝ մարտի 20-ին Օտյանոմիձու կայարանում զարինիով երկու փաթեթն էլ ծակել է:է։ Արդյունքում զոհվել է մեկ մարդ, 358-ը ստացել են տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներ:վնասվածքներ։ Մահապատժի է դատապարտվել կախաղանի միջոցով:միջոցով։ [[Մահապատիժ|Մահապատժի]] է ենթարկվել 2018 թվականի հուլիսի 26-ին [[Տոկիո]]յում<ref name="автоссылка1" />:։
 
Նրա վարորդը եղել է Կոյիտի Կիտամուրան:Կիտամուրան։ Դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման:ազատազրկման։
 
=== Տորու Տոյոդա և Կացույա Տակահասի ===
Տոյոդան սովորել է [[Տոկիոյի համալսարան]]ում, մասնագիտացել կիրառական ֆիզիկայի ոլորտում, ակնառու հաջողությունների է հասել:հասել։ Էլիտար լաբորատորիայում պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսությունը:ատենախոսությունը։ Աղանդում պատկանել է «գիտության և տեխնոլոգիաների նախարարությանը» և գործել քիմիկոսների բրիգադում:բրիգադում։ Երկար զբաղվել է «սյորինձի»-ով («սյորին-ռյու»):։ Պատասխանատու էր 7-րդ տաղավարում գաղտնի զարինի արտադրության համար:համար։ Ծակել է փաթեթները Նակա-Մեգուրո և Էբիսու կայարանների միջև:միջև։ Մահացել է մեկ մարդ, վիրավորվել՝ 532-ը:ը։ Մահապատժի է դատապարտվել կախաղանի միջոցով:միջոցով։ Մահապատժի է ենթարկվել 2018 թվականի հուլիսի 26-ին Տոկիոյում<ref name="автоссылка1" />:։
 
Վարորդը եղել է Կացույա Տակահասին՝ 17 տարեկան:տարեկան։ Ձերբակալվել է 2012 թվականի հունիսի 15-ին շուրջօրյա ինտերնետ-սրճարանում<ref name="takahasi_arrest" />:։ Դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման<ref>[https://www.newsru.com/world/30apr2015/japan.html В Японии последний лидер секты «Аум Синрике» получил пожизненный срок]</ref>:։
 
=== Մասատո Յոկոյամա և Կիյոտակա Տոնոձակի ===
Յոկոյաման ավարտել է Թոքայ համալսարանի պոլիտեխնիկական ֆակուլտետի կիրառական ֆիզիկայի բաժինը:բաժինը։ Եղել է ավտոմատ ատրճանակի մշակման ղեկավարը:ղեկավարը։ Յոցույա կայարանի մուտքի մոտ թափել է փաթեթները:փաթեթները։ Տուժել է մոտ 250 մարդ տարբեր աստիճանի ծանրության թունավորումից:թունավորումից։ Մահապատժի է դատապարտվել կախաղանի միջոցով:միջոցով։ Մահապատժի է ենթարկվել 2018 թվականի հուլիսի 26-ին Տոկիոյում<ref name="автоссылка1" />:։
 
Վարորդ Կիյոտակա Տոնոձակին դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման:ազատազրկման։
 
=== Յասուո Հայասի և Սիգեո Սուգիմոտո ===
Հայասին ծնվել է Տոկիոյում և Իկուո Հայասիի բարեկամը չէ:չէ։ Ավարտելով Տոկիոյի երեկոյան դպրոցը՝ նա ընդունվել է Կոգակուինի համալսարան, որտեղ սովորել է [[Արհեստական բանականություն|արհեստական բանականություն]]:։ Ավարտելուց հետո նա աշխատանք չի ստացել, շատ է ճանապարհորդել:ճանապարհորդել։ [[Հնդկաստան|Հնդկաստանում]] տարվել է կրոնով:կրոնով։ [[Յոգա|Յոգայով]] զբաղվելուց կարճ ժամանակ անց հանդիպել է «Աում Սինրիկյոյին», աղանդին միացել է 1988 թվականին, հեռացել է տնից:տնից։ «Գիտության և տեխնոլոգիաների նախարարությունում» զբաղեցրել է երրորդ տեղը:տեղը։ Նստել է Խիբիա գծի գնացքը, որը դուրս է եկել Կիտա-Սենձյու կայարանից, [[Ուենո]] կայարանում:կայարանում։ Ակիհաբարա կայարանի մուտքի մոտ բազմաթիվ անգամներ թափվել են վերցրած բոլոր երեք փաթեթները:փաթեթները։ Մահացել է 8 մարդ, տարբեր աստիճանի ծանրության թունավորում է ստացել 2475 մարդ։ Յասուո Հայասին զոհերի թվի համար անվանել են «սպանությունների մեքենա»:։ Մահապատժի է դատապարտվել կախաղանի միջոցով:միջոցով։ Մահապատժի է ենթարկվել 2018 թվականի հուլիսի 26-ին Տոկիոյում<ref name="автоссылка1" />:։
 
Վարորդ Սիգեո Սուգիմոտոն կախվելու միջոցով մահապատժի է դատապարտվել:դատապարտվել։ Ավելի ուշ դատավճիռը մեղմացվել է մինչև ցմահ բանտարկություն:բանտարկություն։
 
== Հարձակման կանխարգելման հավանականություն ==
Ելույթ ունենալով ողբերգության 15-րդ տարելիցի կապակցությամբ՝ Ճապոնիայի այն ժամանակվա վարչապետ Յուկիո Հատոյաման իր ելույթում ասել է, որ «ոչ ոք չէր ենթադրում, որ նման ահաբեկչական գործողություն հնարավոր է»<ref name="japantimes" />:։
 
Սակայն շատ ճապոնացիներ չեն կիսում վարչապետի նման կարծիքը՝ համարելով, որ ոստիկանությունը հարձակում է գործել, թեև ծանրակշիռ ապացույցներ կան նախապատրաստվող հանցագործության մասին։ Այսպես, իրավաբան Տարո Տակիմոտոն, որն ինքն է եղել աումացիների ենթադրյալ նպատակը, ողբերգությունից մոտ մեկ շաբաթ առաջ պաշտոնական նամակ է հղել Ճապոնիայի ազգային ոստիկանական գործակալության ղեկավար Տակաձի Կունիմացուն և գլխավոր դատախազին:դատախազին։ Նամակում նա ենթադրում էր, որ աղանդը կարող է մարդկանց զանգվածային սպանություն կատարել՝ կիրառելով զարին։ 2009 թվականին մահափորձը վերապրած կունիմացուն հայտարարել է, որ ոստիկանությունը տեղեկություններ ունի այն մասին, որ Աում Սինրիկյոն պատասխան գործողություն է նախապատրաստում [[Յամանասի (պրեֆեկտուրա)|Յամանասի]]ի պրեֆեկտուրայում աղանդի կենտրոնակայանում ոստիկանական խուզարկությունների համար:համար։ Բայց ոստիկանությունը, Կունիմացու խոսքով, ոչ մի գործողություն չի ձեռնարկել՝ վկայակոչելով հուսալի տվյալների բացակայությունը<ref name="japantimes" />:։
 
== Տես նաև ==