«Գյուլիստանի պայմանագիր»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Գյուլիստանի պայմանագիր''', [[Ռուս-պարսկական պատերազմ (1804-1813)|ռուս-պարսկական (1804-1813) պատերազմ]]ից հետո ստորագրված հաշտության պայմանագիր՝ [[Ռուսական կայսրություն|Ռուսական կայսրության]] և [[Ղաջարական Պարսկաստան]]ի միջև:միջև։ Իրադարձությունը տեղի է ունեցել Արցախի [[Գյուլիստան (Արցախ)|Գյուլիստան]] գյուղում, 1813 թվականի հոկտեմբերի 12-ին:ին։

Գյուլիստանի հաշտության պայմանագիրով ամրագրվեց Արևելյան Վրաստանի (նախկին [[Քարթլի-Կախեթի թագավորություն|Քարթլի-Կախեթի]] թագավորության) միացումը Ռուսաստանին, որը կայացել էր դեռ 1801 թվականին, և կայսրությանն անցան նոր տարածքներ՝ ժամանակակից [[Դաղստան]]ը, [[Ադրբեջան]]ը և [[Արցախ]]ը:ը։ Նախքան պատերազմը այդտեղ ձևավորվել էին մի քանի խանություններ՝ [[Բաքվի խանություն|Բաքվի]], [[Ղարաբաղի խանություն|Ղարաբաղի]], [[Շիրվանի խանություն|Շիրվանի]], [[Դերբենդի խանություն|Դերբենդի]] ու [[Թալիշի խանություն|Թալիշի]]:։ Ժամանակակից Հայաստանի Հանրապետության տարածքից Ռուսաստանին են անցել Լոռի-Փամբակը ([[Լոռու մարզ]]), Ղազախ-Շամշադինը ([[Տավուշի մարզ]])՝ որպես Արևելյան Վրաստանի մասեր, Շորագյալը ([[Շիրակի մարզ]]՝ [[Երևանի խանություն]]ից) և Զանգեզուրը ([[Սյունիքի մարզ]]՝ [[Ղարաբաղի խանություն]]ից)։

Ռուսաստանը [[Կասպից ծով]]ում ռազմական նավատորմ պահելու բացառիկ իրավունք ստացավ։ Երկու երկրների վաճառականներին ազատ առևտրի իրավունք տրվեց։ Պայմանագիրը խաղաղություն բերեց Հարավային Կովկասում. հայերն ու վրացիներն ազատվեցին պարսկական և [[Օսմանյան կայսրություն|օսմանյան]] զավթիչների հարձակումներից, վերջ գտավ ավատատիրական տարանջատվածությունը։ Մեկ տասնամյակ անց մուսուլման բնակիչների հրահրմամբ և արտաքին ճնշման ազդեցության տակ տեղի ունեցավ ռուս-պարսկական [[Ռուս-պարսկական պատերազմ (1826-1828)|ևս մեկ պատերազմ]] (1826-1828), որը դարձյալ ավարտվեց ռուսների հաղթանակով:հաղթանակով։ Իրանի [[Թուրքմենչայ]] գյուղում կնքված [[Թուրքմենչայի պայմանագիր|հաշտության պայմանագրով]] հաստատվեցին Գյուլիստանի պայմանագրի կետերը և առաջ եկան նոր ձեռքբերումներ։