«Լևոն Ե Հայ (Բյուզանդիայի կայսր)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Միապետ}}
'''Լևոն Ե Հայ''' ('''Լևոն Արծրունի'''), [[Բյուզանդական կայսրություն|բյուզանդական]] կայսր (813 թվականի հուլիսի 11 - 820 թվականի դեկտեմբերի 25 ), սերում էր հայ [[Արծրունիներ]]ի նախարարական տոհմից, ինչի համար էլ ստացել է Հայ մականունը։ Հետ է մղել բուլղարների հարձակումները: [[պատկերամարտություն|Պատկերամարտության]] կողմնակից էր։
{{Значения|тип=имя|Лев V}}
{{Государственный деятель
| имя = Лев V Армянин
| оригинал имени = {{lang-el|Λέων Ε' ο Αρμένιος}}<br>{{lang-la|Leo V Armenius}}
| должность = [[Византийский император]]
| вероисповедание = [[Христианство]]
| порядок =
| изображение = Leo V The Armenian.jpg
| ширина = 250px
| описание изображения = Лев V Армянин. Миниатюра из византийской рукописи IX в.
| периодначало = [[11 июля]] [[813]]
| периодконец = [[25 декабря]] [[820]]
| коронация =
| предшественник = [[Михаил I Рангави]]
| преемник = [[Михаил II Травл]]
| отец = Вардас
| дети = [[Константин Симбат]], Василий, Григорий, Феодосий, дочь (?)
}}
('''Лево́н Арцруни́''') — император [[Византия|Византийской империи]] (11 июля 813—25 декабря 820). Происходил из знатного армянского рода [[Арцруниды|Арцруни]], за что получил прозвище «[[Армяне в Византии|Армянин]]». Отразил нападение [[Болгары|болгар]] на [[Константинополь]]. [[иконоборчество|Иконоборец]].
== Կենսագրություն ==
Լևոն V-ի հայրը պատրիկ Բարդասն էր, որը ծագումով հայ էր<ref name="The Oxford Dictionary of Byzantium">{{книга |автор= |часть= Leo V the Armenian|ссылка часть= |заглавие=The [[Oxford Dictionary of Byzantium]] |оригинал= |язык= |ссылка= |викитека= |ответственный=Editor in chief Alexander P. Kazhan |издание= |место= |издательство=Oxford University Press |год= 1992|volume=2 |pages=1209 |columns= |allpages= |серия= |isbn= |тираж= |ref= }}</ref>: Եղել է զորավար Նիկիֆոր և Միքայել I Ռանգավի կայսրերի օրոք: 813 թվականի հուլիսի 11-ին, Վերսինիկի ճակատամարտում բուլղարական Կրում խանից պարտություն կրելուց հետո Միքայել I-ը հրաժարվեց գահից, և Լևոնը կայսր դարձավ, թեև սկզբում հրաժարվում էր: Շուտով Լևոնը հանդիպում է Կրում խանի հետ և բանակցությունների ժամանակ փորձում է սպանել խանին: Կրումին հաջողվում է փրկվել և վրեժ լուծելու համար հրդեհում է Կոստանդնուպոլսի մերձակայքը: Շատ մարդիկ զոհվեցին և գերի ընկան: Այնուհետև խանը զորքերն ուղղեց դեպի Ադրիանապոլիս:
813 թվականի աշնանը Լևոն կայսրը ներխուժում է Բուլղարիա: Նրա զորքերը հաղթում են բուլղարներին Մեսեմբրիի ճակատամարտում և կոտորում շատ բուլղար երեխաներ: Կրումը պատրաստվորմ էր վրեժ լուծել՝ արշավելով Կոստանդնուպոլիս, բայց 814 թվականի ապրիլի 13-ին մահանում է:
815 թվականին պաշտոնանկ թ անում պատրիարք Նիկիֆորին, հրավիրում եկեղեցական ժողով, որտեղ չեղյալ են համարվում 787 թվականի Յոթերորդ տիեզերաժողովի որոշումները (սրբապատկերների պաշտամունքը վերականգնող) և հայտարարում է 754 թվականի Գիերիի պատկերամարտական ժողովի որոշումների ոչ ամբողջական վերադարձի մասին. սրբապատկերի երկրպագությունը թեև սխալ էր համարվում, սակայն կապ չուներ կռապաշտության հետ: Պատկերապաշտությունն արմատախիլ անելու միջոցների մասին ժողովում չեն անդրադառնում: Կայսրը հրաման է արձակում, որի համաձայն ցանկացած սրբապատկեր կարող էր ոչնչացվել առանց հետևանք ունենալու անողի վրա: Բյուզանդական արվեստի շատ ստեղծագործություններ բարբարոսաբար ոչնչացվեցին: Սրբապատկերները փշրվում էին կացնով կամ այրվում հրապարակներում:
815 թվականին կայսրը եռեսնամյա հաշտություն է կնքում բուլղար Օմուրտաղ խանի՝ Կրումի որդու և հաջորդի հետ:
820 թվականի դեկտեմբերի 25-ին Լևոն V-ը սպանվում է [[Միքայել II Թլվատ Ամորացի|Միքայել Ամորացու]] համախոհների կողմից Սուրբծննդյան տոնակատարության ժամանակ Սուրբ Սոֆիայի տաճարում: Միապետի աճյունը նետեցին հասարակական զուգարան, այնուհետև դիակը ջորու վրա տարան նավահանգիստ, որտեղ գտնվում էր Թեոդոսիա կայսրուհին որդիների հետ: Նրանց աքսորեցին [[Իշխանաց կղզիներ]], չորս որդիներն էլ ամորձատվեցին:
== Ընտանիք ==
Ամուսնացած էր պատրիկ Արսաբերի դստեր Թեոդոսիայի հետ, ուներ զավակներ, որոնցից էին.
* Սիմբատը (Συμβάτιος), որը վերցրել էր Կոստանդին անունը և հոր հետ կառավարչակից էր (814—820)
* Վասիլը
* Գրիգորին
* Թեոդոսիոսը
* դուստր
== Ծանոթագրություններ ==
{{примечания}}
== Գրականություն ==
* ''Дашков С. Б.'' Императоры Византии. — {{М.}}, 1997.
* ''Сенина Т. А.'' (монахиня Кассия) (исслед., пер. с древнегреч., комм.). «Лев Преступник». Царствование императора Льва V Армянина в отражении византийских хронистов IX века: Феофан Исповедник, Неизвестный хронист (Scriptor Incertus), Георгий Монах (Амартол). (Montreal: Accent Graphics Communications, [[2012]]).
{{ВС}}
{{Императоры Византии}}
[[Категория:Византийские императоры IX века]]
[[Категория:Иконоборцы]]
[[Категория:Убитые монархи]]
== Ծանոթագրություններ ==
| |||