«Մնացորդով բաժանում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
ավելացվեց Կատեգորիա:Թվաբանություն ՀոթՔաթ գործիքով
Տող 10.
:: Ստուգում․ <math>78 = 33 \cdot 2 + 12.</math>
Բաժանում
* Բացասական <math>a = -78</math> թվի և դրական <math>b = 33</math>-ի մնացորդով բաժանման ժամանակ, կստանանք <math>q = -3</math> թերի քանորդ և <math>r = 21</math> մնացորդ։
:: Ստուգում․ <math>-78 = 33 \cdot (-3) + 21.</math>
* Բացասական <math>a = -9</math> թվի և բացասական <math>b = -13</math> -ի մնացորդով բաժանման ժամանակ, կստանանք <math>q = 1</math> թերի քանորդ և <math>r = 4</math> մնաց
:: Ստուգում․ <math>-9 = 1 \cdot (-13) + 4.</math>
* Դրական <math>a = 9</math> թվի և <math>b = 90</math> մնացորդով բաժանման ժամանակ կստանան <math>q = 0</math> քթերի թերի քանորդ և <math>r = 9</math> մնացորդ։
:: Ստուգում․ <math>9 = 90 \cdot 0 + 9.</math>
 
*<math>a = 78</math> թվի և <math>b = 26</math> մնացորդով բաժանման դեպքում կստանանք <math>q = 3</math> թերի քանորդ և <math>r = 0</math> մնացորդ։
 
Մնացորդով բաժանում կարող է տեղի ունենալ ոչ միայն ամբողջ թվերի այլ նաև ուրիշ մաթեմատիկական օբյեկտների միջև (օրինակ բազմանդամների)։
 
== Սահմանում ==
Չխախտելով [[Ամբողջ թիվ|ամբողջ թվերի]] սահմանը, ստիպված ենք տարբերակել մնացորդով և [[Բաժանում (մաթեմատիկա)|ամբողջական բաժանումները]], քանի որ զրո մնացորդը չի համարվում բնական թիվ, բացի այդ, թերի քանորդը, երբ բաժանվում է փոքր թիվը մեծ թվի վրա՝ պետք է հավասարվի զրոյի, ինչը դուրս է գալիս բնական թվերի սահմանից։ Նման արհեստական սահմանափակումները բարդացնում են սահմանումները, դրա համար կամ օգտագործվում է ընդլայնված բնական թվերի շարքը՝ զրոյի հետ միասին<ref>''Потапов М. К., Александров В. В., Пасиченко П. И.'' Алгебра и анализ элементарных функций. М.: Наука, 1981, 560 с., С. 9.</ref>, կամ տեսությունը ձևակերպում է միանգամից ամբողջ թվերի համար։
 
<math>a</math> և <math>b</math> թվերի բաժանումից առաջացած թերի քանորդը գտնելու համար, անհրաժեշտ է սովորական ձևով բաժանել <math>a</math>-ն <math>b</math>-ին և կլորացնել արդյունքը մինչև մոտակա ամբողջ թիվը՝ փոքրի ուղղությամբ։
Տող 40.
== Ծրագրավորման մեջ ==
{| class="wikitable" style="float:right;margin-left:1em;margin-right:0" width="38%"
|+ Թերի քանորդի և մնացորդի հաշվումը [[Ծրագրավորման լեզու|ծրագրավորման]] տարբեր լեզուներում
|-
! Լեզու || Թերի քանորդ || Մնացորդ || Մնացորդի նշանը
Տող 202.
: <math>7{,}9 - 3\cdot 2{,}1 = 1{,}6</math> (մնացորդ)։
 
=== [[Կառլ Գաուս|Գաուսի]] ամբողջ թվեր ===
Գաուսյան թիվը, դա <math>a+bi</math> տեսքի կոմպլեքս թիվ է, որտեղ a-ն և b-ն ամբողջ թվեր են և դրանց համար կարելի է սահմանել մնացորդով բաժանում։