«Եփրեմ Ասորի»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Եփրեմ Ասորի''' ([[արամերեն]] / [[ասորերեն]]` <span dir="rtl" lang="Syriac"><big><big>ܐܦܪܝܡ ܣܘܪܝܝܐ</big></big></span>, ''{{unicode|Mor/Mar Afrêm Sûryāyâ}}''; [[հունարեն]]` {{polytonic|Ἐφραίμ ὁ Σῦρος}}; {{lang-la|Ephraem Syrus}}, {{ԱԾ}}), նշանավոր ասորի քրիստոնյա գրող, աստվածաբան, եկեղեցու հայր, ընդհանրական եկեղեցու՝ այդ թվում նաև [[Հայ Առաքելական Եկեղեցի|Հայ առաքելական եկեղեցու]] սուրբ։ Ապրել և գործունեություն է ծավալել [[Միջագետք Հայոց|Հայոց Միջագետք]]ի [[Մծբին]] քաղաքում։ Ընդհանրական եկեղեցու նշանավոր հայրապետներից է, Հայ Առաքելական եկեղեցու համաքրիստոնեական տոնելի սուրբ հայրերից, որոնք հայտնի են «երկոտասան վարդապետք» անունով։

Սերել է ասոր. ընտանիքից։ Նախնական կրթությունն ստացել է [[Մծբին]]ում, այստեղ էլ [[մկրտություն|մկրտվել]] իր ուսուցչի՝ [[Հակոբ Մծբնացի|Հակոբ Մծբնացու]] ձեռքով։ Եփրեմ Ասորին համակողմանի կրթություն է ստացել քրիստոնեական մշակույթի նշանավոր կենտրոն [[Եդեսիա]]յի «Պարսից» դպրոցում։ Ըստ ավանդության՝ նա Հակոբ Մծբնացուն ուղեկցել է [[Նիկիա]] և 325 թվականին նրա հետ մասնակցել առաջին տիեզերաժողովին։ Ավելի քան տասը տարի ապրել և ստեղծագործել է [[Եդեսիա]]յում, այստեղ գրել է իր առաջին գործերը, կրթել բազում աշակերտներ։

Եփրեմ Ասորու գրչին են պատկանում կամ վերագրվում սուրբգրային բազմաթիվ մեկնություններ, այդ թվում՝ [[Տատիանոսի Համաբարբառ]]ի մեկնությունը, դավանական աշխատություններ, ճառեր, [[աղոթք]]ներ, [[ներբող]]ներ, կցուրդներ, որոնք շարադրված են արևելաքրիստոնեական մտքին հատուկ խորհրդապաշտական ոգով, հայտնութենական թափանցումներով, քնարականությամբ։

Եփրեմ Ասորու մեկնություններում [[Աստվածաշունչ|Աստվածաշնչի]] պատմությունը, տառացի իմաստը գերիշխող է այլաբանականի նկատմամբ։ Դավանաբանական աշխատություններն ուղղված են իր ժամանակի զանազան աղանդների և հոսանքների դեմ։ Այդպիսիք են՝ «Ընդդեմ հանդուգն փորձարարների», «Ընդդեմ բարդածանական, մարկիոնական և մեսալյան աղանդի», «Յաղագս մարգարտին...», «Կամքի ազատության մասին և ընդդեմ կույր ճակատագրի պաշտպանների», «Ապաշխարության մասին՝ ընդդեմ նովացիանների» և այլ երկեր, որոնք շարադրված են ոչ թե նպատակադիր քննադատության, այլ՝ խորհրդածության, սրտաբուխ հորդորի եղանակով։ Նա գրեթե երբեք չի խորացել հերձվածների գաղափարական ակունքների բացահայտման մեջ, որովհետև դրանք ուղղված են եղել գլխավորապես ժողովրդի լայն զանգվածներին «Եփրեմ Ա Ձորագեղցի», Մ. Հովնաթանյան (1830–1840-ական թթ., ՀԱՊ, Երևան) և մասամբ էլ՝ գրվել (տաղաչափված) եկեղեցում երգելու նպատակով։

Եփրեմ Ասորու երկերի մեծ մասը հայացվել են 5-րդ դարում, գրչագրվել և շրջանառության մեջ մտել բազմաթիվ ընդօրինակություններով։ Թարգմանվել են [[Հին Կտակարան|Հին]] և [[Նոր կտակարան]]ների մեկնություններ, կցուրդներ, աղոթքներ, կանոններ, խրատներ, քարոզներ, ճառեր։ Միայն հայերեն թարգմանությամբ պահպանվել են հոգևոր երգերի ժողովածուն (Մադրաշա), «Նիկոմեդիական եղերերգությունները», Գործք առաքելոցի, [[Պողոս առաքյալ]]ի 14 թղթերի մեկնությունները, Տատիանոսի Համաբարբառի մեկնության զգալի մասը, [[Հնգամատյան]]ի, Հեսուի, Դատավորաց, Թագավորությանց, Մնացորդաց Ա և Բ գրքերի մեկնությունների համառոտ տարբերակները։ Ասորու աշխատությունների հայերեն թարգմանություններն ունեն երկու կարևոր նշանակություն։ Նախ՝ դրանք ներկայացնում են արևմտյան ազդեցությունից զերծ մնացած բնիկ [[Արամեերեն|արամեախոս]] քրիստոնեական աստվածաբանության յուրահատուկ գծերը և երկրորդ՝ դրանք շահեկան են աստվածաշնչյան բնագրերի, հատկապես Նոր կտակարանի ուսումնասիրության համար, որովհետև ստեղծված են ավելի վաղ, քան Նոր կտակարանի՝ մեզ հասած [[հունարեն]] և [[ասորերեն]] հնագույն ընդօրինակությունները։