«Միսսուրի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ հեռացնում եմ ԱՄՆ-անավարտ կաղապարը, քանի որ հոդվածը ունի 13326 բայթ ծավալ
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
Տող 13.
 
== Անվանում ==
Անվանումը բացատրում են երկու կերպ։ Տեղացի [[Հնդկացիներ|հնդկացիներիհնդկացիներ]]՝ի՝ [[ալդոնքիններ]]ի լեզվով բառացի նշանակում է «մեծ նավակ» (միսի՝ «մեծ», ուրի՝ «նավակ») և կազմված է տոհմի՝ «մեծ նավակներ ունեցող մարդիկ» անունից։ Երբեմն իմաստավորում են որպես «աղմկոտ գետ» (գետի ջուրը պղտոր է, ցեխագորշավուն)<ref>Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան, ''Աշխարհագրական անունների բառարան'', «Լույս», Երևան, 1987: ISBN 5-545-00020-1</ref>։
 
== Աշխարհագրություն ==
[[File:Missouri River at Kansas City.jpg|мини|Միսսուրի գետը Կանզաս-Սիթիում]]
 
Միսսուրի նահանգը այնպիսին է ինչպիսին իր արևելյան հարևան Թեննեսսին, սահմանակից է ութ այլ նահանգների հետ: Առաջին նահանգն է, որ սահմանակից է ավելի քան ութ նահանգի: Հյուսիսց նահանգը սահմանակից է [[Այովա|Այովային]]յին, արևելքից ([[Միսսուրի (գետ)|Միսսուրի գետին]]) [[Իլինոյս|Իլինոյսին]]ին [[Կենտուկի|Կենտուկիին]]ին և [[Թենեսի|Թենեսիին]]ին, հարավից [[Արկանզաս|Արկանզասին]]ին, արևմուտքից [[Օկլահոմա|Օկլահոմային]]յին, [[Կանզաս|Կանզասին]]ին և [[Նեբրասկա|Նեբրասկային]]յին:
 
Նահանգի ամենախոշոր գետերը դրանք Միսսուրին և [[Միսսիսիպի|Միսսիսիպին]]ն են <ref> [https://www.bls.gov/eag/eag.midwest.htm Midwest Region Economy at a Glance]</ref>:
Միսսուրին հոսում է նահանգի արևմուտքից դեպի արևելք և խոշոր քաղաքների` Կանզաս-Սիթիի և Սենթ-Լուիսի համար ծառայում է ջրային երթուղի:
 
=== Կլիմա ===
Միսսուրի նահանգին բնորոշվում է խոնավ մայրցամաքային կլիման, ցուրտ ձմեռներով և տաք ու խոնավ ամառներով: Պետական հարավային հատվածում, հատկապես Բեթուլում, կլիման խոնավ ենթտոպիկական է: [[Միացյալ Նահանգներ|Միացյալ Նահանգների]]ի կենտրոնական մասում տեղակայված Միսսուրին հաճախ ենթարկվում է ծայրահեղ ջերմաստիճանային փոփոխությունների: Բարձր լեռների և օվկիանոսի հեռավորության բացակայության պայմաններում Միսսուրիի մթնոլորտը որոշվում է Մեքսիկայի ծոցից սառը ցիկլի և տաք ու խոնավ օդի զանգվածների փոխարինող ազդեցությամբ:
 
Միսսուրիի բացարձակ առավելագույն ջերմաստիճանը գրանցվել է [[1954]] թվականի հուլիսի 14-ին Վորսո և Յունյոն քաղաքներում 48 &nbsp;° C (118 &nbsp;° F), իսկ բացարձակ նվազագույն ջերմաստիճանը [[1905]] թվականի փետրվարի 13-ին էլի Վուրսոյում -40 &nbsp;° C (-40 &nbsp;° F): Նահանգը ենթարկվում է ծայրահեղ բնական երևույթների` տորնադոների և ամպրոպների: Այսպիսով, [[2011]] թ. տորնադոն ոչնչացրեց Ջոպլին քաղաքի մի մասը: Տորնադոյի ընդհանուր վնասը գնահատվել է 1-3 միլիարդ դոլար, 159 զոհ և ավելի քան 1000 մարդ վիրավորվել է:
 
== Բնակչություն ==
[[File:Missouri population map.png|thumb|350px|Նահանգի բնակչության խտությունը]]
ԱՄՆ մարդահամարի բյուրոյի տվյալներով, Միսուրիի բնակչությունը [[2012]] թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ կազմել է 6 021 988 մարդ, ինչը 0.6% -ով ավելի է, քան [[2010]] թվականի տվյալները <ref> [https://www.census.gov/popest/data/municipios/totals/2012/index.html National Totals: Vintage 2012 - U.S Census Bureau]</ref>: Նահանգի բնակչության կեսից ավելին (3 294 936 մարդ կամ 55.0%) կենտրոնացած են նահանգի երկու խոշոր քաղաքների `Սեն-Լուի և Կանզաս Սիթիի ագլոմերացիաներում: Բնակչության խտությունը [[2009]] թ.-ին կազմել է 86.9 (գրեթե հավասար է ԱՄՆ-ին միջինում `86.8):
 
[[2011]] թվականի էթնիկական կազմ
Տող 47.
 
== Տրանսպորտ ==
Կանզաս-Սիթի քաղաքը համարվում է խոշոր երկաթուղային հանգույցը: Նահանգում կա երկու միջազգային խոշոր օդանավակայան, որի տարածքով անցնում են այլ ավտոճանապարհներ:
 
== Տնտեսություն ==
[[2006]] թ. տնտեսական վերլուծության բյուրոյի տվյալներով` Միսուրիի ՀՆԱ-ն կազմել է 225.9 մլրդ դոլար: 2006 թվականին մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն կազմել է 32,705 դոլար (երկրում 26-րդ տեղն է զբաղեցնում): Հիմնական ոլորտներն են աերոդրոմը, ավտոմոբիլային տրանսպորտը, սննդի, քիմիական նյութեր արդյունաբերությունը, տպագրությունը, էլեկտրական սարքավորումները, լույսը և գարեջուրը: Նահանգի տնտեսությունը մասնագիտանում է տավարի, սոյայի, խոզի, կաթնամթերքի, խոտի, եգիպտացորենի, թռչնամսի, սորգամի, բամբակի, բրնձի և ձվի արտադրության մեջ: Միսսուրին ԱՄՆ-ում զբաղեցնում է 6-րդ տեղը խոզի արտադրությամբ, 7րդ տեղը անասնապահությամբ և 5-րդ տեղը բրիձի արտադրությամբ:
 
Միսսուրի նահանգը ունի կրաքարի հսկայական պաշարներ: Նահանգը նաև ունի ածխի, կապարի և մանրացված քարի պաշարներ: Կապարի հանքերից շատերը գտնվում են պետության արևելյան մասում: Միսուրի նահանգը ակտիվորեն զարգացնում է գիտությունը և կենսատեխնոլոգիաները: Սեն-Լուիսում գենետիկական ինժեներիայի ոլորտում ամենամեծ ընկերությունն է `Մոնսանտոն:
 
Միսսուրին համարվում է այն եզակի նահանգներից մեկը ԱՄՆ-ում, որն ունի երկու դաշնային պահուստային բանկեր: Կանզաս-Սիթիում (ծառայում է Միսսուրին, Կանզասին, Նեբրասկային, Օկլահոլային, Կոլորադոյին, Նյու Մեքսիկային և Վայոմինգին) և Սենթ-Լուիսում (ծառայում է Միսսուրիի արևելքին, հարավային Իլինոյսին, հարավային Ինդիանային, արևմտյան Կենտուկիին, արևմտյան Թեննեսիին, հյուսիսային Միսիսիպիին և ամբողջ Արկանզասին) <ref> [https://www.federalreserve.gov/aboutthefed/federal-reserve-system.htm FRB: Federal Reserve Districts and Banks]</ref>:
 
2012 թ. մայիսի դրությամբ գործազրկության մակարդակը կազմել է 7.3% (ԱՄՆ-ում `8.2%):
Տող 73.
* [https://www.census.gov/ Census Data]
* [http://southernlitreview.com/states/missouri.htm Missouri authors and literature] at the Southern Literary Review
 
 
 
{{Միսսուրի}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Միսսուրի» էջից