«Բջջային շնչառություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

 

 

Բջջային շնչառությունը համարվում է էկզոթերմային օքսիդավերականգնման ռեակցիա, որն արձակում է ջերմություն: Ընդհանուր ռեակցիան տեղի է ունենում կենսաքիմիական մի շարք քայլերի հաջորդականությամբ, որոնց մեծ մասը օքսիադավերականգնման ռեակցիաներ են: Չնայած բջջային շնչառությունը տեսականորեն այրման ռեակցիա է՝ այն նման չէ մյուս այրման ռեակցիաներին, քանի որ ռեակցիաների ընթացքում էներգիայի անջատումը շատ դանդաղ է ընթանում։

 

[[Պատկեր:Catabolism schematic arm.svg|մինի|Կատաբոլիզմի սխեմատիկ դիագրամ]]

[[Պատկեր:Doubllelayer sml.png|thumb|ԱԵՖ-ի սինթեզը միտոքոնդրիումներում]]

[[Բջիջ]]ն [[էներգիա]]յով ապահովելու համար օգտագործում են օրգանական նյութեր՝ ածխաջրեր, [[ճարպ]]եր, սպիտակուցներ<ref>{{cite journal |author=Törnroth-Horsefield S, Neutze R |title=Opening and closing the metabolite gate (անգլերեն)|journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=105 |issue=50 |pages=19565–6 |year=2008 |month=December |pmid=19073922 |doi=10.1073/pnas.0810654106 |url=http://www.pnas.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=19073922}}</ref>։

 

 

Ճարպերը նախապես ճեղքվում են [[գլիցերին]]ի և ճարպաթթուների և որպես էներգիայի աղբյուր սկսվում են օգտագործվել գլխավորապես այն ժամանակ, երբ վերջանում են ածխաջրերը։ Սակայն կան բջիջներ, որոնք գերադասում են՝ որպես էներգիայի աղբյուր օգտագործել ճարպաթթուները<ref name="Rumpho2008">{{cite journal |author=Rumpho ME, Worful JM, Lee J, ''et al.'' |title= Horizontal gene transfer of the algal nuclear gene psbO to the photosynthetic sea slug Elysia chlorotica |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=105 |issue=46 |pages=17867–17871 |year=2008 |month=November |pmid=19004808 |doi=10.1073/pnas.0804968105 |url=http://www.pnas.org/content/105/46/17867.abstract |accessdate=2008 թ․ նոյեմբերի 24–ին |pmc=2584685}}</ref>։

 

=== Գլիկոլիզ ===

 

Գլիկոլիզը կարելի ներկայացնել մի քանի հիմնական փուլերով․

 

# Ֆրուկտոզ բիֆոսֆատի մոլեկուլը ճեղքվում է, և առաջանում է տրիոզ ֆոսֆատի 2 մոլեկուլ։

# Տրիոզ ֆոսֆատի մոլեկուլներից ջրածին է անջատվում և միանում NAD(նիկոտինամիդ ադենին դինուկլեոտիդ) կրող մոլեկուլներին։ Արդյունքում՝ գլյուկոզի յուրաքանչյուր մոլեկուլի գլիկոլիզի ենթարկվելու արդյունքում 2 վերականգնված NAD է առաջանում։ Վերականգնված NAD մոլեկուլները հետագայում օգտագործվում են բջջային շնչառության օքսիդատիվ ֆոսֆորիլացում փուլում։

 

=== Պիրուվատի օքսիդացում ===

 

''պիրուվատ + CoA + NAD→ացետիլ CoA + CO₂+ վերականգնված NAD''

 

==='''Կիտրոնաթթվի ցիկլ'''===

 

==='''Օքսիդատիվ ֆոսֆորիլացում'''===

 

'''H₂-2e→2H⁺'''

 

'''Օ₂+4e+4H⁺→2H₂O'''

 

Թթվածնային ճեղքման շատ ռեակցիաներ (ջրածնի ատոմների օքսիդացում, էլեկտրոնների փոխադրում, թթվածնի վերականգնում և այլն) ուղեկցվում են էներգիայի անջատմամբ։ Արդյունքում՝ յուրաքանչյուր 2 մոլեկուլ կաթնաթթվի լրիվ ճեղքումից անջատվում է 2800 կՋ էներգիա։ Այդ էներգիայի մոտ կեսը կուտակվում է ԱԵՖ-ի ձևով, իսկ մնացածը ցրվում է՝ որպես ջերմություն։