|
'''Սալոն''' ({{lang-fr|Salon}}), երբեմն` '''Փարիզյան սալոն''' ({{lang-fr|Salon de Paris}}), հիմնադրվել է [[1667]] թվականին<ref> "[https://www.britannica.com/art/Salon-French-art-exhibition Salon French art exhibition]". britannica.com. </ref>: Եղել է Académie des Beaux-Arts-ի պաշտոնական ցուցահանդեսը [[Փարիզ|Փարիզում]]ում: 1748-1890 թվականներին այն վիճելիորեն եղել է Արևմտյան աշխարհի ամենամյա կամ երկամյա կարևորագույն մշակութային իրադարձությունը: [[1761]] թվականին Սալոնում ներդրումներ են կատարել 33 նկարիչներ, 9 քանդակագործներ և 11 փորագրիչներ<ref> Levey, Michael. (1993) Painting and sculpture in France 1700–1789. New Haven: Yale University Press, p. 3. </ref>: 1881 թվականից սկսած այն ղեկավարվել է Société des Artistes Français-ի կողմից:
[[Պատկեր:Rixens jour de vernissage.jpg|250px|մինի|Սալոնի մշտական հաճախորդները, 1890 թվական]]
== Ծագում ==
1667 թվականին արքունիքի կողմի հաստատված Ֆրանսիայի արվեստի ինստիտուտը, Académie royale de peinture et de sculpture֊ն անց է կացրել իր առաջին կիսահանրային ցուցահանդեսը Սալոնում։ Ի սկզբանե Սալոնի կենտրոնացվածությունը École des Beaux-Arts֊ի շրջանավարտների աշխատանքների վրա էր։ Վերջինս հիմնվել էր Ֆրանսիայի առաջին նախարար Կարդինալ Մազարինի կողմից 1648 թվականին։ Փարիզյան Սալոնում ցուցադրվելը չափազանց կարևոր էր ցանկացած արվեստագետի հաջողության հասնելու համար Սալոնի բացումին հաջորդած առնվազն 200 տարիների ընթացքում։ Ցուցահանդեսը Սալոնում արքայական բարեհաճության նշան էր։
1725 թվականին Սալոնը տեղակայվել է [[Լուվր|Լուվրի]]ի պալատում, և այն հայտնի է դարձել Սալոն կամ Փարիզյան Սալոն անունով։ 1737 թվականի օգոստոսի 18-ից սեպտեմբերի 5֊ը ցուցահանդեսները կազմակերպվել են Լուվրի Մեծ սրահում (Grand Salon)<ref> “Public Access to Art in Paris: A Documentary History from the Middle Ages to 1800,” by Robert W. Berger, p. 171.</ref> և դարձել են հանրային։ Դրանք նախ ամենամյա են եղել, հետո դարձել են երկամյա: Դրանք սկսվում էին Սբ. Լուիսի տոնակատարության օրը (օգոստոսի 25) և տևում էին մի քանի շաբաթ: Կանոնավոր և հանրային դառնալուց հետո Սալոնի կարգավիճակը «երբեք լրջորեն կասկածի տակ չի առնվել»: 1748 թվականին ներկայացվել է հայտնի արվեստագետներից կազմված ժյուրի: Դրանից հետո Սալոնի ազդեցությունն անվիճելի է եղել:
== Նշանակալիություն ==
Սալոնը ցուցադրել է նկարներն առաստաղից մինչև հատակ, ամեն մի հնարավոր մատնաչափի վրա: Արվեստի գործերը շատ փոքր տարածությունում տեղավորելը ծնունդ է տվել նոր տեսակի նկարների, ներառյալ Անտոնիա Մարտինիի ցուցադրությունը Սալոնում 1785 թվականին: Սալոնի ցուցադրությունների կատալոգներն առաջնային փաստաթղթեր են արվեստի պատմաբանների համար: Ցուցահանդեսների քննադատությունները տպագրվել են թերթերում` սկիզբ դնելով ժամանակակից արվեստի քննադատությանը:
[[Ֆրանսիական հեղափոխություն|Ֆրանսիական հեղափոխությունը]]ը դռներ է բացել օտարերկրյա արվեստագետների համար: 19-րդ դարում հանրային Սալոնի գաղափարն ընդլայնվել է և վերաճել նոր նկարների ու քանդակների` կառավարության կողմից հովանավորվող նոր ցուցահանդեսի, որն անց է կացվել մեծ կոմերցիոն սրահներում, իսկ մուտքը եղել է տոմսով: Բացման նախորդ երեկոն հասարակական մեծ իրադարձություն էր: [[Շառլ Բոդլեր|Շառլ Բոդլերն]]ն ու [[Դենի Դիդրո|Դենի Դիդրոն]]ն ակնարկներ են գրել Սալոնի մասին:
1848 թվականի [[Ֆրանսիական հեղափոխություն (1848)|հեղափոխությունն]] ազատականացրել է Սալոնը: Մերժված աշխատանքների թիվը մեծապես կրճատվել է: 1849 թվականին ներկայացվել են շքանշաններ:
=== Առաջին փոքր խմբեր ===
== Լուծարում==
1890 թվականին Société des Artistes Français-ի ղեկավար [[Ուիլյամ Բուգրո|Ուիլյամ Բուգրոն]]ն հայտարարել է, որ Սալոնի հիմնական գաղափարախոսությունը պետք է լինի երիտասարդ, դեռևս չճանաչված արվեստագետներին ներկայացնելը: [[Էռնեստ Մեյսոնիե|Էռնեստ Մեյսոնիեն]]ն, [[Պիեռ Պյուվի դը Շավան|Պիեռ Պյուվի դը Շավանը]]ը և [[Օգյուստ Ռոդեն|Օգյուստ Ռոդենը]]ը մերժել են այս առաջարկը և լուծարել են Սալոնը: Նրանք ստեղծել են Société Nationale des Beaux-Arts ու կազմակերպել են իրենց սեփական ցուցադրությունը, որը մամուլում անմիջապես տարածվել է Salon du Champ de Marsref<ref>Auguste Dalligny, 'Société Nationale des Beaux-Arts – l'Exposition du Champ de Mars', Journal des Arts, 16 May 1890</ref> կամ Salon de la Société Nationale des Beaux–Arts;<ref>Paul Bluysen, 'Le Salon du Champ de Mars – IV, La République francaise, 23 June 1890</ref> անվանումներով, ինչպես նաև լայնորեն հայտնի է որպես Nationale (Ազգային):
1903 թվականին մի խումբ նկարիչներ ու քանդակագործներ [[Պիեռ-Օգյուստ Ռենուար|Պիեռ-Օգյուստ Ռենուարի]]ի և Օգյուստ Ռոդենի գլխավորությամբ հիմնել են Salon d'Automne-ն:
== Պատկերասրահ ==
| 