|
<!-- {{Տեղեկաքարտ Կինեմատոգրաֆիստ}}
'''Ժոզեֆ Վալենտայն''' ({{lang-en|Joseph Valentine}}, {{ԱԾ}}), ամերիկացի կինոօպերատոր։ «Օսկար» մրցանակի դափնեկիր ''Լավագույն օպերատորական աշխատանք'' անվանակարգում 1948 թվականի «[[Ժաննա դ'Արկ (ֆիլմ, 1948)|Ժաննա դ'Արկ]]» ֆիլմի համար։
== Կենսագրություն ==
Ժոզեֆ Վալենտայնը ծնվել է 1900 թվականի հուլիսի 24-ին Նյու Յորքում (ԱՄՆ)<ref>{{Cite web|url=https://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=6954522|title=Joseph A. Valentine (1900 - 1949) - Find A Grave Memorial|author=|website=|date=|publisher=www.findagrave.com|lang=en|accessdate=2017-09-20}}</ref>։ Որպես կինոօպերատոր սկսել է աշխատել 1924 թվականին։ Հայտնի է ռեժիսոր [[Ալֆրեդ Հիչքոք]]ի «Դիվերսանտ», «Կասկածի ստվեր» և «Պարան» ֆիլմերով, ինչպես նաև Վիկտոր Ֆլեմինգի «[[Ժաննա դ'Արկ (ֆիլմ, 1948)|Ժաննա դ'Արկ]]» ֆիլմով։ Իր կարիերայի ընթացքում աշխատել է ընդհանուր առմամբ 75 ֆիլմի վրաref>{{Cite web|url=http://www.imdb.com/name/nm0884252/#cinematographer|title=Joseph A. Valentine Cinematographer|author=|website=|date=|publisher=IMDb|lang=en|accessdate=2017-09-20}}</ref>։ Անդամակցել է Ամերիկյան կինոօպերատորների միությանը։
Ժոզեֆ Վալենտայնը մահացել է 1949 թվականի մայիսի 18-ին Չևիոթ Հիլսում (ԱՄՆ)։
== Ընտրյալ ֆիլմագրություն ==
* {{թվական|1927}} — Յոթերորդ երկինք / ''7th Heaven'' (ռեժ.՝ Ֆրենկ Բորզեյգի)
* {{թվական|1940}} — Մի գիշեր արևադարձային գոտում / ''One Night in the Tropics'' (ռեժ.՝ Ա. Էդվարդ Սազերլենդ)
* {{թվական|1941}} — Գայլ մարդը / ''The Wolf Man'' (ռեժ.՝ Ջորջ Վագներ)
* {{թվական|1942}} — Դիվերսանտ / ''Saboteur'' (ռեժ.՝ [[Ալֆրեդ Հիչքոք]])
* {{թվական|1943}} — Կասկածի ստվեր / ''Shadow of a Doubt'' (ռեժ.՝ Ալֆրեդ Հիչքոո)
* {{թվական|1947}} — Հմայված / ''Possessed'' (ռեժ.՝ Քյորտիս Բերնհարդտ)
* {{թվական|1948}} — Քնի՛ր, իմ սեր / ''Sleep, My Love'' (ռեժ.՝ Դուգլաս Սիրկ)
* 1948 — Պարան / ''Rope'' (ռեժ.՝ Ալֆրեդ Հիչքոք)
* {{թվական|1948}} — [[Ժաննա դ'Արկ (ֆիլմ, 1948)|Ժաննա դ'Արկ]] / ''Joan of Arc'' (ռեժ.՝ [[Վիկտոր Ֆլեմինգ]])
== Մրցանակներ և անվանակարգեր ==
* «Օսկար» մրցանակ օպերատորական լավագույն աշխատանքի համար
** Ներկայացվել է 1938 թվականին «Թևեր Հոնոլուլուի վրա» ֆիլմի համար<ref>{{Cite news|title=The 10th Academy Awards {{!}} 1938|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1938|work=Oscars.org {{!}} Academy of Motion Picture Arts and Sciences|accessdate=2017-09-20|lang=en}}</ref>
** Ներկայացվել է 1939 թվականին «Խելքահան երաժշտության համար» ֆիլմի համար<ref>{{Cite news|title=The 11th Academy Awards {{!}} 1939|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1939|work=Oscars.org {{!}} Academy of Motion Picture Arts and Sciences|accessdate=2017-09-20|lang=en}}</ref>
** Ներկայացվել է 1940 թվականին «Առաջին սեր» ֆիլմի համար<ref>{{Cite web|url=http://www.imdb.com/name/nm0884252/awards|title=Joseph A. Valentine Awards|author=|website=|date=|publisher=|lang=en|accessdate=2017-09-20}}</ref>
** Ներկայացվել է 1941 թվականին «Գարնանային վալս» ֆիլմի համար<ref>{{Cite news|title=The 13th Academy Awards {{!}} 1941|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1941|work=Oscars.org {{!}} Academy of Motion Picture Arts and Sciences|accessdate=2017-09-20|lang=en}}</ref>
** Արժանացել է 1949 թվականին Ուինթոն Հոխի և Ուիլյամ Սքոլի հետ միասին «[[Ժաննա դ'Արկ (ֆիլմ, 1948)|Ժաննա դ'Արկ]]» ֆիլմի համար<ref>{{Cite news|title=The 21st Academy Awards {{!}} 1949|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1949|work=Oscars.org {{!}} Academy of Motion Picture Arts and Sciences|accessdate=2017-09-20|lang=en}}</ref>
== Ծանոթագրություններ == ▼
*{{IMDb name|0884252}}
{{Արտաքին հղումներ}}
-->
== 1 ==
Երեկոյան Փորթուլի գիշերային ակումբում, nyոնին, Ոնին ուղեկցությամբ, քայլում է ուղիղ դեպի տնօրեն Տոնի Լյուզի (Նեստոր Պայիվա) գրասենյակ և անմիջապես հարվածում է դեմքին՝ հարվածելով նրան: Ոնին մեղադրանքներին, որ Թոնը իրենից գումար է գողանում, զարմացած տնօրենը ասաց, որ նախօրեին նա սովորական գումարը տվել է Լյու Ռանչինին: Ոնին շրջվում է և հանկարծ իր գրասենյակում տեսնում է Լիսբեթին: Նրանց բոլոր գրասենյակները ղեկավարելուց հետո Ոնին հարցնում է, թե արդյոք նա այստեղ որևէ դեպքի ուսումնասիրություն է անցկացնում: Լիսբեթը պատասխանում է, որ իր ուղեկիցը, խմելուց հետո, կազինոյում կորցրել է $ 85 և չի կարողացել վճարել, իսկ Թոնը պահանջել է, որ իր թանկարժեք իրերը մնան որպես ավանդ: Ոնին տարազից և նրա վարվելակերպից Լիսբեթը հասկանում է, որ Ոնին դեռ գտնվում է գանգստերական բիզնեսի գլխին, բայց ասում է, որ ինքը չի պատրաստվում դա հաղորդել Վերնին: Ոնին տանում է իր տունը տանելու: Մի պահ թողնելով մասնավոր՝ Джефф Ոնին հարցնում է, «Անկանու՞մ եք, որ նա դառնա ձեր Ռոքսան? Բայց դու Կիրանո չես», և հետո ավելացնում, որ աղջիկը պարզ չէ և կարող է ամեն ինչ պատմել Վերնին, բայց Ոնին վստահ է, որ դա տեղի չի ունենա: Джефф ինքն իրեն ասում է. «Պարոն Ֆրեյդ, նկատի առեք»:
* [https://web.archive.org/web/20080103154038/http://www.kino.orc.ru/js/retro/chinatown.shtml Рецензия на фильм «Китайский квартал»]
* [http://sfy.ru/sfy.html?script=chinatown Сценарий фильма]{{ref-en}}
'''«Սեպտեմբերին մեկ անգամ»''' ({{lang-en|One Day in September}}) — 1999-ի վավերագրական ֆիլմ, որը ռեժիսոր է Քևին Մակդոնալդը՝ 1972 թվականի Մյունխենի Օլիմպիական խաղերում իսրայելցի մարզիկների կողմից Սև սեպտեմբերին պատանդ վերցնելու և սպանելու մասին: Պրեմիերան ԱՄՆ-ում - 1999 թվականի հոկտեմբերի 22-ին, Մեծ Բրիտանիայում - 2000 թվականի մայիսի 19-ին:<ref>{{cite web |url=http://www.bbfc.co.uk/AFF161585/ |title=Releases › One Day in September |website=[[Британский совет по классификации фильмов|BBFC UK]] |accessdate=2018-05-30 |lang=en}}</ref>
Ֆիլմը 2000 թվականին արժանացավ լավագույն վավերագրական վավերագրական կինոնկարին։<ref name="NY Times">{{cite web |url=https://movies.nytimes.com/movie/186705/One-Day-in-September/details |title=NY Times: One Day in September |accessdate=2008-11-22|work=[[NY Times]]}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.oscars.org/oscars/ceremonies/2000 |title=The 72nd Academy Awards | 2000 |subtitle=Documentary (Feature) |website=Oscars.org |accessdate=2018-05-30 |lang=en}}</ref>
== Թեման ==
Վավերագրական ֆիլմը սկսվում է Մյունխենի զբոսաշրջության բյուրոյի գովազդով` մի գեղեցիկ երիտասարդ աղջկա կողմից, որը աշխարհին հրավիրում է այցելել Օլիմպիական խաղերի մայրաքաղաք: Այնուհետև հանդիսատեսին ցուցադրվում է հարցազրույց սպանված մարզիկների որոշ կանանց, այդ թվում՝ Անկի Սպիտցերի՝ սուսերամարտի մարզիչ Անդրե Սպիտցերի այրու հետ: Ֆիլմում կա նաև առաջին հայտնի հարցազրույցը, որը գոյատևում է ահաբեկիչ վերապրածները Ալ-Գաշիի հետ: Ալ-Գաշին, որը թաքնվում է Աֆրիկայում, էկրանին հայտնվում է գլխարկով և արևային ակնոցով, դեմքը փոքր-ինչ փխրուն է:
Խաղերի տարատեսակ նկարահանումներն այժմ ընթանում են, և ուշադրություն է դարձվում Մյունխենի Օլիմպիական խաղերի վատ անվտանգության վրա: Ահաբեկիչները տեսնում են հարձակման նախապատրաստությունները։ Ալ-Գաշին պնդում է, որ նա և մյուս մասնակիցները մարզվել են Լիբիայում, նախքան Արևմտյան Գերմանիա մեկնելը, որպեսզի սկսեն հարձակումը:
Այս հարձակումը նկարագրվում է Սլ-Գաշիի, ինչպես նաև անվտանգության որոշ գերմանացի պաշտոնյաների կողմից: Լրագրողի կողմից նկարահանված կադրեր [[American Broadcasting Company|ABC]] իմ Մակեյը խզվեց մեկ այլ լրագրողի ձայնային հոլովակների հետ միասին ABC Պիտեր Дженнингсаտ պավորիչ իրադարձություններ տպավորելու համար, երբ տեղի են ունենում: Գեներալը {{нп5|Вегенер, Ульрих|Ուլրիխ Վեգերեն|en|Ulrich Wegener}}, գերմանական հակաահաբեկչական խմբի հիմնադիր [[GSG 9]], նրան հարցազրույց են տվել նաև կինոնկարի նկարահանումների ժամանակ և կտրուկ քննադատվել են առարկայի հանդեպ իր թվացյալ դաժան վերաբերմունքի համար:
Ֆիլմը ապացույցներ է տալիս այն մասին, որ պատանդների ազատագրման գործողությունը վատ պլանավորված և կատարված էր։ Օրինակ՝ օդանավում գտնվող գերմանական ոստիկանությունը քվեարկել է հրաժարվել իրենց առաքելությունից՝ առանց կենտրոնական հրամանատարության հետ խորհրդակցելու, մինչդեռ դիպուկահարները չեն պատրաստվել և վատ տեղակայվել են: Ֆիլմի հեղինակները կարծում են, որ եթե Գերմանիայի կառավարությունը ավելի լավ պատրաստվեր, ապա մարզիկները կարող էին փրկվել: Մոսադի նախկին տնօրեն Զվի Զամիրը, ով ներկա էր եղել օդանավակայանում վերջին հրաձգության ժամանակ, հարցաքննվել էր ձախողված փրկարարության վերաբերյալ իր տեսակետների վերաբերյալ: Ֆիլմի ավարտին ցուցադրվեցին զոհված իսրայելացիների և պաղեստինցիների երգը երգի համար [[Deep Purple]] [[Child in Time]]։
Ֆիլմում պնդում են նաև, որ հոկտեմբերի 29-ին ինքնաթիռի առևանգում է տեղի ունեցել [[Lufthansa]] և Սև սեպտեմբերին վերապրած երեք անդամների ազատ արձակումը պատանդների դիմաց կատարվել է գերմանական կառավարության կողմից, որը չի ցանկանում, որ գործողության թերությունները պարզ դառնան դատական քննության ընթացքում:
== Քննադատություն ==
Կինոնկարի թողարկումից հետո կինոքննադատ Ռոջեր Էբերտը գրել է ֆիլմը առաջարկող ակնարկ՝ նշելով, որ այն «գրավում է ուշադրությունը և հուզվում և ներգրավվում: Ես դա խորհուրդ եմ տալիս այդ հիմքի վրա, ինչպես նաև այն նոր տեղեկատվության պատճառով, որը նա պարունակում է»: Նա նաև հայտնեց, որ Մակդոնալդը ֆիլմում ներառել է ուշագրավ հետազոտություններ և ցույց է տալիս, թե ինչպես են գերմանացիները և Միջազգային օլիմպիական կոմիտեն հաղթահարել ճգնաժամը: Բայց Էբերտը նաև քննադատեց ֆիլմի ոճը և «անճաշակ եզրակացությունը», որը զոհերի դիակների նկարահանումների և լուսանկարների հավաքածու էր` երաժշտական նվագակցությամբ: Նա շարունակեց քննադատել ֆիլմը «Օսկար» շահելուց հետո՝ պնդելով, որ պրոդյուսեր Արթուր Քոնը միտումնավոր սահմանափակում է իր ֆիլմերի ցուցադրումը հրավիրվածների մի փոքր խմբի վրա, քանի որ Ակադեմիայի կանոնները վավերագրական ֆիլմերի և արտասահմանյան ֆիլմերի համար թույլ են տալիս միայն այն անդամներին, ովքեր տեսել են ամեն ինչ քվեարկելու համար: առաջադրված նկարներ: «Սահմանափակելով նրան, ով տեսավ նրան, Քոնը սեղմում է քվեարկության ավազանն ու բարելավում նրա հնարավորությունները»:<ref>{{cite web |url=http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20010309/REVIEWS/103090303/1023 |title=One Day In September |date=2001-03-09 |accessdate=2018-05-30 |work=RogerEbert.com |publisher={{нп5|Chicago Sun-Times}} |lang=en}}</ref>
Джо Բուրլինգեր, վավերագրական ռեժիսոր «{{нп5|Պահապան եղբայր||en|Brother's Keeper (1992 film)}} և «{{нп5|Потерянный рай: убийства детей на холмах Робин Гуд|Դրախտ կորցրած|en|Paradise Lost: The Child Murders at Robin Hood Hills}}, միացավ Էբերտին՝ քննադատելով ֆիլմերի ցուցադրման Արթուր Քոնի մեթոդը, բայց շեշտեց, որ Ակադեմիայի օրենքները հետևյալն են։ «Քանի դեռ Ակադեմիայի վավերագրական բաժինը վավերագրական ֆիլմեր է վերաբերվում ցանկացած այլ ֆիլմի, ինչպես ցանկացած այլ կատեգորիայի, ոչինչ չի փոխվի ՝ չնայած կատարելագործման վերջին փորձին: իրավիճակը»:<ref>{{cite web |title=Answer Man |author=Roger Ebert |url=http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20000423/ANSWERMAN/4230305/1023 |date=2000-04-23 |accessdate=2018-05-30 |work=RogerEbert.com |publisher={{нп5|Chicago Sun-Times}} |lang=en |deadurl=404 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110606012936/http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20000423%2FANSWERMAN%2F4230305%2F1023 |archivedate=2011-06-06}}</ref>
▲== Ծանոթագրություններ ==
== Գրականություն ==
* [[Рив, Саймон (телеведущий)|Reeve, Simon]] (New York, 2001), ''One Day in September: the full story of the 1972 Munich Olympic massacre and the Israeli operation 'Wrath of God''' {{ISBN|1-55970-547-7}}
* ''{{imdb title|id=0230591|title=Однажды в сентябре}}'' {{рейтинг-10|7.9}}
* ''«[http://www.metacritic.com/movie/one-day-in-september Однажды в сентябре]»'' {{ref-en}} на сайте [[Metacritic]] {{рейтинг-10|8.2}}
* ''«[http://www.bfi.org.uk/films-tv-people/4ce2b841468e8/ Однажды в сентябре]»'' {{ref-en}} на сайте [[Британский институт кино|Британского института кино]]
* ''«[http://www.bbfc.co.uk/AFF161585/ Однажды в сентябре]»'' {{ref-en}} на сайте [[Британский совет по классификации фильмов|Британского совета по классификации фильмов]]
| 