«Զագրեբ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 12.
| ավտոմոբիլային կոդ = ZG
}}
'''Զագրեբ''' ({{lang-hr|Zagreb}} {{IPA|[ˈzâːɡrɛb]}}), [[Խորվաթիա]]յի [[մայրաքաղաք]]ը և խոշորագույն քաղաքը։ Առաջին անգամ հիշատակվել է [[1094]] թվականին։ Անվանումն ունի [[Սլավոնական լեզուներ|սլավոնական]] ծագում․ բառացի նշանակում է «հողաթմբից (պատնեշից, խրամատից) այն կողմ»։ [[1526]]-[[1918]] թվականներին գտնվել է [[Հաբսբուրգներ]]ի տիրապետության տակ և կոչվել է ''Ագրամ''<ref>{{cite book|author=Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան |title=Աշխարհագրական անունների բառարան |publisher=«Լույս» |location=Երևան |year=1987 |page=}}</ref>: 2011 թվականի տվյալներով բնակչությունը կազմում է 790,017 մարդ, տարածքը՝ 641,29 կմ²: Քաղաքը գտնվում է [[Սավա (գետ)|Սավա]] գետի [[Դանուբ]] վտակի վրա, 45,815 ° հյուսիսային լայնության և 15,98306 ° արեւելյան երկայնության վրա, ծովի մակարդակից 104 մետր բարձրության վրա (ամենացածր կետը) Մեդվեդնիցա լեռնազանգվածի կողքին: Զագրեբի տարիքը ավելի քան 900 տարի է: Զագրեբ քաղաքը արվարձանների հետ ունի [[Ժուպանություն|ժուպանության]] կարգավիճակ, քաղաքը ղեկավարում է քաղաքային ասամբլեայի կողմից ընտրվող քաղաքապետը: 2009 թվականի մայիսի 31-ին չորրորդ անգամ քաղաքապետ է ընտրվել [[Միլան Բանդիչ|Միլան Բանդիչը]]: Զագրեբ քաղաքը գտնվում է մայրցամաքային գոտում․ ամառային միջին ջերմաստիճանը +21 °C է, իսկ ձմռանը՝ +2 °C:
==
Առաջին հիշատակումը Զագրեբի մասին վերագրվում
1242 թվականին Գրադեցն ավերվել է [[Բաթու խան]]
▲Առաջին հիշատակումը Զագրեբի մասին վերագրվում է 1094-ին, երբ [[Հունգարիա|Հունգարիայի]] թագավոր Լասլոն I-ը հաստատեց մի եպիսկոպոսություն Կապտոլ բլրի վրա: Այն ժամանակ Գրադեց և Կապտոլ բնակավայրերը, որոնք այժմ համարվում են Զագրեբ քաղաքի պատմական միջուկը, անկախ բանակավայրեր են եղել։
▲1242 թվականին Գրադեցն ավերվել է [[Բաթու խան]]<nowiki/>ի կողմից: Դրանից հետո այն հունգարախորվաթական թագավոր Բելա IV-ի Ոսկե կոնդակով հռչակվեց ազատ թագավորական քաղաք։
14-րդ դարի սկզբին Գրադեցը և Կապտոլը միացվել են և դարձել որպես մեկ քաղաք․ Կապտոլի եպիսկոպոսությունը վերանվանվում է Զագրեբի արքեպիսկոպոսություն։
1669
1776 թվականին [[Վարաժդին]]<nowiki/>ից Զագրեբ է տեղափոխվում խորվաթական թագավորական վեչեի (ղեկավարության) նստավայրը, ինչից հետո քաղաքը փաստացիորեն մայրաքաղաքի կարգավիճակ է ստանում։
Տող 32 ⟶ 30՝
== Կլիմա ==
Զագրեբի կլիման ցամաքային է, արտահայտված են տարվա 4 եղանակները: Միջին ջերմաստիճանը ձմռանը 2° C է , իսկ ամռանը՝ 21° C: Որպես կանոն, Զագրեբում շատ շոգ է մայիսին՝ հատկապես ամսվա վերջին ջերմաստիճանը գերազանցում է 30° C-ը: Ձմռանը բոնորշ են ձյան տեղումները, իսկ աշունը, սովորաբար, շատ անձրևոտ է:
== Ժողովրդագրություն ==
Զագրեբը [[Խորվաթիա|Խորվաթիայ]]
▲Զագրեբը [[Խորվաթիա|Խորվաթիայ]]<nowiki/>ի ամենամեծ քաղաքն է և միակը, որի բնակչությունը (ներառյալ արվարձանները) գերազանցում է 1 մլն մարդը, որը բնակչության ավելի քան 20 %-ն է: Քաղաքային ագլոմերացիաներում ապրում 1,088,841 մարդ: Քաղաքի բնակչությունը կազմում է 790,017 մարդ (2011 թվականի մարդահամարի տվյալներով): Ըստ տեղական ոստիկանության բաժանմունքի տվյալների՝ 2005 թվականին քաղաքում հաշվառված է եղել 973,667 մարդ: Զագրեբի էթնիկական կազմը մեծապես միատարր է, ըստ 2001 թվականի մարդահամարի տվյալների՝ բնակիչների 91,94%-ը [[խորվաթներ]] են: Ըստ նույն տվյալների՝ քաղաքում բնակվում են էթնիկ փոքրամասնությունների 40,066 ներկայացուցիչներ: Դրանցից ամենամեծաթիվը [[սերբեր]]<nowiki/>ն են (18,811 մարդ, 2.41%.), ապա [[բոսնիացիներ]]<nowiki/>ը (6204 մարդ, 0.80%), [[ալբանացիներ]]<nowiki/>ը (3389 մարդ, 0.43%), [[սլովենացիներ]]<nowiki/>ը (3,225 մարդ, 0.41%), [[գնչուներ]]<nowiki/>ը (1946 մարդ, 0.25%), [[չեռնոգորցիներ]]<nowiki/>ը (1131 մարդ, 0.17%) և մակեդոնացիներ<nowiki/>ը (1,315 մարդ, 0.17%): Բնակչության մեծամասնությունը (մոտ 90%) [[Կաթոլիկություն|կաթոլիկ]] է, կան նաև փոքրաթիվ ուղղափառներ և իսլամի հետևորդներ:
== Տնտեսություն ==
Զագրեբում տնտեսության առավել կարևոր ճյուղերն են` էլեկտրական սարքերի արտադրությունը, [[Քիմիական արտադրություն|քիմիական]], դեղագործական և [[Տեքստիլ արդյունաբերություն|տեքստիլ արդյունաբերությունը]]: Զագրեբը միջազգային առևտրի և բիզնես կենտրոն է Կենտրոնական և Արեւելյան Եվրոպայի միջև:
Խորվաթիայի մայրաքաղաքը ունի ամենաբարձր անվանական [[Համախառն ներքին արդյունք|ՀՆԱ]]-ն՝ մեկ շնչի հաշվով 19.132 $: Այստեղ կենտրոնացված են խորվաթական բոլոր ընկերությունների ավելի քան մեկ երրորդը և [[Խորվաթիա|Խորվաթիայի]] աշխատուժի գրեթե 40 %-ը: Զագրեբում, մասնավորապես, գտնվում են գրեթե բոլոր ազգային բանկերի գլխամասային գրասենյակները, կոմունալ ոլորտի, հասարակական տրանսպորտի կարևորագույն տնտեսվարող սուբյեկտները: Այսպես՝ 2006 թվականին Զագրեբի ընդհանուր շրջանառության մասնաբաժինը կազմել է 60 %, ընդհանուր ընկերության եկամուտների մասնաբաժինը՝ 35 %, երկրի արտահանման և ներկրման մասնաբաժինը՝ 57 %: ▼
▲Զագրեբում տնտեսության առավել կարևոր ճյուղերն են` էլեկտրական սարքերի արտադրությունը, [[Քիմիական արտադրություն|քիմիական]], դեղագործական և [[Տեքստիլ արդյունաբերություն|տեքստիլ արդյունաբերությունը]]: Զագրեբը միջազգային առևտրի և բիզնես կենտրոն է Կենտրոնական և Արեւելյան Եվրոպայի միջև:
▲Խորվաթիայի մայրաքաղաքը ունի ամենաբարձր անվանական [[Համախառն ներքին արդյունք|ՀՆԱ]]-ն՝ մեկ շնչի հաշվով 19.132 $: Այստեղ կենտրոնացված են խորվաթական բոլոր ընկերությունների ավելի քան մեկ երրորդը և [[Խորվաթիա|Խորվաթիայի]] աշխատուժի գրեթե 40 %-ը: Զագրեբում, մասնավորապես, գտնվում են գրեթե բոլոր ազգային բանկերի գլխամասային գրասենյակները, կոմունալ ոլորտի, հասարակական տրանսպորտի կարևորագույն տնտեսվարող սուբյեկտները: Այսպես՝ 2006 թվականին Զագրեբի ընդհանուր շրջանառության մասնաբաժինը կազմել է 60%, ընդհանուր ընկերության եկամուտների մասնաբաժինը՝ 35%, երկրի արտահանման և ներկրման մասնաբաժինը՝ 57%:
Զագրեբում արագ զարգանում է զբոսաշրջությունը: Զագրեբում կան երեք հինգաստղանի հյուրանոցներ` Westin, Sheraton, Regent: Զագրեբի բյուջեն 2007 թվականին կազմել է 7.38 մլրդ, միջին ամսական զուտ աշխատավարձը՝ 6669 կունա, ՀՆԱ-ն 2004 թվականին կազմել է 28,261 դոլար:
Տող 53 ⟶ 49՝
{{Եվրոպական երկրների մայրաքաղաքներ}}
{{Արտաքին հղումներ}}
[[Կատեգորիա:Խորվաթիայի քաղաքներ]]▼
▲[[Կատեգորիա:Խորվաթիայի քաղաքներ]]
{{Geo-stub}}
| |||