«Ջելալ Բայար»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
File renamed. (GlobalReplace v0.6.5)
չ կետադրական նշանը ծանոթագրությունից հետո oգտվելով ԱՎԲ
Տող 51.
}}
 
'''Մահմուդ Ջելալ Բայար '''({{lang-tr|Celâl Bayar}}) ([[մայիսի 16]], [[1883]] - [[օգոստոսի 22]], [[1986]]), թուրք քաղաքական և պետական գործիչ, [[Թուրքիա]]յի երրորդ նախագահը։
 
== Վաղ տարիներ ==
Ջելալ Բայարը ծնվել է [[1883]] թվականին [[Բուրսա]] նահանգի [[Գերմիկ]] քաղաքի մոտ գտնվող [[Ումուրբեյ]] գյուղում՝ Լոմ ([[Բուլղարիա]]) քաղաքից տեղափոխված կրոնական գործչի և ուսուցչի ընտանիքում։ընտանիքում<ref>{{cite book|title=The History of Turkey|year=2001|publisher=Greenwood Press|location=Westport, CT|url=http://www.questia.com/read/100998104/the-history-of-turkey|author=Frank W. Thackeray|author2=John E. Findling|accessdate=դեկտեմբերի 20, 2013|display-authors=etal}}</ref>։ Դպրոցն ավարտելուց հետո Բայարը աշխատել է որպես գրագիր Գեմլիկի դատարանում, իսկ հետո Ziraat Bankası բանկում և Deutsche Orientbank-ի Բուրսեում գտնվող մասնաճյուղում։
 
== Քաղաքական գործունեություն ==
[[Պատկեր:K.Atatürk ve Celal Bayar.jpg|thumb|left|300px|Ջեմալ Բայարը և [[Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրք]]ը, 1937]]
[[1908]] թվականին Բայարը միանում է «Միաիանության և առաջխաղացման կոմիտե» («İttihad Terakki Cemiyeti») խմբին, որը երիտթուրքերի քաղաքական կազմակերպությունն էր։ Որոշ ժամանակ անց նա դառնում է կազմակերպության գլխավոր անդամներից մեկը՝ զբաղեցնելով կուսակցության նոր բացված իզմիրյան բաժամունքի գլխավոր քարտուղարի տեղակալի պաշտոնը։ Այդ պաշտոնում նա աջակցեց կանանց և երկաթուղային դպրոցների կառուցմանը։
 
[[1919]] թվականին Բայարը Սարուխանից ընտրվել է պատգամավոր օսմանյան պառլամենտում։ Չհամաձայնվելով Սուլթանի առաջարկած սահմանադրության նոր տարբերակի հետ՝ [[1920]] թվականին նա գնում է [[Անկարա]]՝ որպեսզի միանա [[Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրք|Մուստաֆա Քեմալին]] և Թուրքական ազատագրական շարժմանը։
Տող 75.
Բայարը և կուսակցության 15 այլ գործիչներ մեղադրվեցին սահմանադրությունը խախտելու մեջ և [[1961]] թվականի սեպտեմբերի 15-ին դատապարտվեցին մահվան Արդարադատության բարձր դատարանի կողմից։ Կառավարող ռազմական կոմիտեն հաստատեց Մենդերեսի, Զորլուի և Փոլաթքանի մահապատիժները, սակայն Բայարի և 12 այլ կուսակցական գործիչների մահապաըիժը փոխարինվեց ցմահ ազատազրկությամբ։ Բայարը ուղարկվեց Կայսերի բանտ, սակայն արդեն [[1961]] թվականի նոյեմբերի 8-ին առողջական խնդիրների պատճառով ազատ արձակվեց։
 
[[1966]] թվականին Բայարը [[ռեաբիլիտացիայ]]ի է ենթարկվում։ենթարկվում<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9013860/Celal-Bayar Celâl Bayar] Encyclopedia Britannica. Retrieved 20 December 2013.</ref>։ [[1974]] թվականին ամբողջովին վերականգնվում են նրա քաղաքական իրավունքները, սակայն նա մերժում է [[Սենատ]]ի ցմահ անդամ դառնալու առաջարկը։
 
Ջելալ Բայարը մահացավ [[1986]] թվականի օգոստոսի 22-ին, [[Ստամբուլ]]ում, 103 տարեկան հասակում։ Ունեցել է 3 երեխա։
Տող 96.
* [http://celalbayar.org/ Celalbayar.org]
{{Թուրքիայի նախագահներ}}
 
{{DEFAULTSORT:Բայար, Ջելալ}}
[[Կատեգորիա:Թուրքիայի նախագահներ]]
[[Կատեգորիա:Թուրքիայի վարչապետներ]]