«Ուշի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Ըստ ավանդության` [[Նոյ|Նոյն]]ն իր ընտանիքով [[Արարատ|Մասիսի]] գագաթից իջնելուց հետո տեսնում է, որ աշխարհը ցամաքում է, և դրա վերջին ապացույցը երևացող այս վայրն է լինում, որտեղից էլ անվանվում է Ուշի:

Գյուղի ներկայիս բնակչության նախնիները գաղթել են [[Բաղեշ|Բիթլիսից]], [[Կարս|Կարսից]]ից, [[Խութ]]ից, [[Մուշ]]ից, [[Խլաթ]]ից և [[Ռշտունիք]]ից։

Ուշիում է գտնվում [[10-րդ դար]]ի մի փոքր եկեղեցի և ավերված վիճակում գտնվող [[Սուրբ Սարգիս վանք (Ուշի)|Սուրբ Սարգիս վանքը]]։<ref name=guide>{{cite book|title=Վերահայտնաբերել Հայաստանը ուղեցույց (անգլերեն՝ Rediscovering Armenia Guide)|author=Բրեյդի Քիեսլինգ, Ռաֆֆի Քոճյան|edition=2-րդ|publisher=Մատիտ|location=Հայաստան|date=2005|page=51|isbn=9994101218}}</ref> ։

'''Սուրբ Սարգսի վանական համալիրը''', որը հիմնադրվել է 5-7-րդ դարերում Ուշի գյուղից 1կմ արևմուտք` բարձունքի վրա։ Վանքի մասին վկայում են Պատմահայր Մ. Խորենացին և Ղևոնդ Ալիշանը։ Համալիրը կազմում են երկու եկեղեցի, գավիթը, պարսպապատերը, օժանդակ շինությունները։ Հիմնադրվել է [[Մեսրոպ Մաշտոց]]<nowiki/>ի կողմից, ով ս. [[Սուրբ Սարգիս զորավար|Սարգսի]] աճյունը բերել է նախ [[Կարբի]], ապա [[Ուշի]] և սրբի մասունքների վրա հիմնել եկեղեցին։ Հնագույնը Ս. Սարգիս միանավ թաղածածկ եկեղեցին է, որի պայտաձև Ավագ խորանից մուտք կա դեպի հյուսիսից կից ավանդատուն: Պատերի ստորին՝ վաղմիջնադարյան մասը շարված է կոպտատաշ բազալտ քարով, իսկ վերին մասը 1203-ին վերակառուցվել է սրբատաշ սև տուֆով: XII դ. վերջին – XIII դ. 1-ին կեսին Ս. Սարգիս եկեղեցուն հվ-ից կից, մեկ զույգ մույթերով գմբեթավոր դահլիճի հորինվածքով կառուցվել է վանքի գլխավոր ստորին մասը, բուսական և երկրաչափական զարդաքանդակներով արմտ. և հվ. շքամուտքերը, շքեղ քանդակազարդ բեմառաջքը, առանձին մանրամասներ (գմբեթի բազմանիստ թմբուկի զարդագոտու ու քիվի բեկորներ ևն): Եկեղեցու Ավագ խորանը և առաստաղը ծածկված են եղել որմնանկարներով, շենքի գեղարվեստական արտահայտչականությանը նպաստել է նաև բազմագույն քարերի օգտագործումը:

Գյուղը ունի միջնակարգ դպրոց, մշակույթի երկհարկանի տուն, գրադարան և բուժարան:

Գյուղի կենտրոնում գտնվում է Հայրենական պատերազմի զոհերի հիշատակին կանգնեցված մի հուշակոթող, որը հիմնադրվել է 1995 թվականին: Հայրենական պատերազմին գյուղից մասնակցել են ընդամենը 100 հոգի, որոնցից միայն 41-ն են վերադարձել(իսկ այսօր նրանցից միայն մեկն է ողջ):

2015 թվականին վերոնշյալ հուշակոթողի կողքին ավելացվեց ևս մեկ հուշարձան՝ նվիրված Հայոց եղեռնի 100-ամյակին:

* '''Օֆելյա Կարապետի Համբարձումյան'''([[հունվարի 9]], [[1925]], [[Երևան]], [[Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն|ՀԽՍՀ]], [[Անդրկովկասի Խորհրդային Ֆեդերատիվ Սոցիալիստական Հանրապետություն|Անդրկովկասի Խորհրդային Սոցիալիստական Դաշնային (Ֆեդերատիվ) Հանրապետություն]], [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|ԽՍՀՄ]]- [[հունիսի 13]], [[2016]]), [[հայ]] երգչուհի։