«Հավերժության հայկական նշան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ կետադրական նշանը ծանոթագրությունից հետո oգտվելով ԱՎԲ
Տող 35.
==Ծագումը և իմաստը==
 
Նշանը ծագում և դասակարգվում է որպես [[սվաստիկա]] և ներկայացվում է մի կետից ծագող, կենտրոնի շուրջ աջ կամ ձախ ոլորվող կոր (կեռ) թևերով պատկեր։պատկեր<ref name=Coimbra>[http://institutoterramemoria.academia.edu/FernandoCoimbra Ֆեռնանդո Կոիմբռա], [http://archive.is/54s7 A Swastika Pictorial Atlas, 2012.] Նկ․ 1 – Սվաստիկայի տարատեսակներ / Տարբեր ժամանակաշրջաններ։</ref>։
<center>
{|
Տող 90.
[[Պատկեր:Garni, Surb Mashtots Hayrapet, (Sb Astvatsatsin) Church01.jpg|300px|մինի|ձախից|<center>Հավերժության նշան<br>[[Մաշտոց Հայրապետ եկեղեցի|Մաշտոց Հայրապետ եկեղեցու]] գմբեթին</center>]]
Միջնադարյան հայ մշակույթում նշանը խորհրդանշում էր հավերժության գաղափարը, հավերժականը երկնային կյանքում։<ref>Elisabeth Bauer-Manndorff, Armenia։ Past and Present, 1981, Reich Verlag, p.&nbsp;89
:The circle, as a line returning upon itself, represented perfection. Having neither beginning, nor end, it was the symbol of eternity. The architects expressed the concept of everlasting, celestial life in the knowledge of the presence and effect of the divine power by sphere.</ref> Իսկ 5-րդ դարից նա հայտնաբերվում է հայկական հուշաքարերին, ապա դառնում [[խաչքար]]ային տարածված խորհրդանիշ։խորհրդանիշ<ref name = "nelli">Nelli Sahakyan, Armenian Highland. RAU Press, 2006, p. 150(349)</ref>։ Մոտավորապես 8-րդ դարում հավերժության խորհրդանիշը գործածվել է ազգային պատկերագրությունում, <ref>Jacob G. Ghazarian ''The Mediterranean legacy in early Celtic Christianity: a journey from Armenia to Ireland'', Bennett & Bloom, 2006. pp. 263, p. 186.
:The eighth, or ninth, century date of this two examples of Irish stone crosses places them chronologically well after the carving of stone crosses in Armenia and the use of the Armenian symbol of eternity had become a long established national iconographical practice.</ref> և պահպանել է իր կիրառական նշանակությունն առ այօր։այօր<ref>[http://hpj.asj-oa.am/5140/1/1989-1(202).pdf Ա․ Կ․ Զարյան, Խաչքարերի խորհրդանշաններին և միթրայականությանը վերաբերող պատկերագրական հարցեր։] [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[Պատմաբանասիրական հանդես]], հմ․ 1, 1989, էջ 202-219։ ISSN 0135-0536</ref>։
 
Լինելով [[խաչքար]]երի հիմնական բաղադրիչներից մեկը, <ref>The governemnt of Armenia, [https://www.e-gov.am/u_files/file/decrees/kar/2010/03/10_0310.pdf The list of non-material cultural heritage of Armenia], 2010, p. 15</ref> նշանը պատկերվել է նաև [[եկեղեցի|եկեղեցու]] պատերին, <ref>Հրաչյա Քարտաշյան, [http://lraber.asj-oa.am/4541/1/1986-4(42).pdf Խորանաշատի ճարտարապետական համալիրը։] [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[Լրաբեր հասարակական գիտությունների]], հմ․ 4, 1986 թ․, էջ 42—52</ref><ref>Hayden Herrera, ''Arshile Gorky: His Life and Work․'' Macmillan, 2005, pp.&nbsp;784
:".. one tip of the boot/butter churn, may be derived from the Armenian symbol of eternity carved into the facades of many eleventh-century Armenian churches, ..."</ref><ref>Károly Gink, Károly Gombos, ''Armenia: landscape and architecture.'' Corvina Press, 1974.
:"The sign of eternity, two combined wheels, is cut on the east wall, together with a number of pictures of sirens."</ref> շիրիմաքարերին և այլ ճարտարապետական կոթողների ու տարրերի վրա։վրա<ref>Nicolas Holding (2011), ''Armenia'', Bradt Travel Guides, pp 312, p. 130, 148</ref><ref>G. Sargsyan, U. Melkonyan, [http://hpj.asj-oa.am/5769/1/2012-3-(94).pdf Litographical sketches - 2], Historico-phylological journal of Armenian Academy of sciences, № 3, 2012, p. 101</ref><ref>R. L. Khachatryan, Russian academy of Art, ''Rudolg Khachatryan: high-dimensional objects'', Galart, 2002, p. 13</ref><ref>''Armenia Today'', vol. 5-6, Yerevan, 1982, p. 4</ref><ref name = "kara">G. Karakhanyan, [http://lraber.asj-oa.am/5485/1/31.pdf «Medieval domesstic reliefs of Armenia»], The journal of social sciences, №8, Yerevan, 1975, pp. 31—47</ref>։ Հավերժության նշանով են զարդարված հայտնի [[եկեղեցի]]ներ [[Մաշտոց Հայրապետ եկեղեցի]]ն [[Գառնի]]ում, [[Հոռոմայր]]ի վանքը, <ref>[http://hpj.asj-oa.am/3204/1/1979-4(267).pdf Ա. Ա. Մանուչարյան, Հոռոմայրի վերին հուշարձանախումբը]։ [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[Պատմաբանասիրական հանդես]], հմ․ 4, 1979, էջ 267-272։ ISSN 0135-0536
:Երկու զարդեր են քանդակված կամարների ներսի կողմի վերնամասում։ Մեկը պատկերում Է հավերժության նշան, կազմված գնդաձև ուռուցիկ մակերեսին սփռված ելունդավոր գծերով։</ref> [[Նոր Վարագավանք]]ը, <ref>[http://lraber.asj-oa.am/5168/1/1984-7(60).pdf Հրաչյա Քարտաշյան, Նոր Վարագավանքի ճարտարապետական համալիրը։] [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[Լրաբեր հասարակական գիտությունների]], հմ․ 7, 1984, էջ 60-73։ ISSN 0320-8117
:Պսակ-գոտու անմիջապես վերևով անցնում է եզան և կտցահարող թռչունների, նռնենու տեսքով կենաց ծառի, զամբյուղների, վարդյակի և հավերժության նշանի պատկերներով քանդակաշարք, որն ունի գաղափարական որոշակի իմաստ։</ref> [[Ծիծեռնավանք]]ը, <ref>[http://hpj.asj-oa.am/3293/1/1980-2(39).pdf Մ․ Ս․ Հասրաթյան, Ծիծեռնավանք։] [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[Պատմաբանասիրական հանդես]], հմ․ 2, 1980, էջ 39-57։ ISSN 0135-0536</ref> և շատ այլ [[եկեղեցի]]ներ։
<center><gallery widths="125px" heights="125px"> <!-- perrow="6">-->
File:Jerevan - Armenië (2892533612).jpg|[[Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցի (Էջմիածին)]], 7-րդ դար
Տող 187.
File:AM 10000 dram Au 2007 Shushi a.png|Շուշիի ազատագրման 15-ամյակ, 2007 թ․<ref name="HS" />
</gallery></center>
Ինչպես նաև [[Հայաստան]]ի և [[հայկական սփյուռք]]ի ոչ կառավարական կազմակերպությունների և հիմնարկների կողմից։կողմից<ref name = "westar">National Council of Western Armenia, [http://www.western-armenia.eu/stat.gov.wa/arm/2011/Nakhaqahagan-Hramanaqir-21.10.2011.pdf the flag of Western Armenia], 2011</ref>։ Հավերժության նշանն օգտագործում են նաև հայկական [[հեթանոս]]ական կազմակերպություններն ու նրանց հետևորդները։ Նրանք նշանն անվանում են ''Արևախաչ''։<ref>{{cite web|title=Հայկական արիական հիմնական նշանների (սիմվոլների) խորհուրդը եւ չափային շղթաները|url=http://www.hayary.org/wph/?p=2889|publisher=Armenian Aryan Union|accessdate=2013 թ․ հոկտեմբերի 4}}</ref>։
<center>
<gallery widths=125px heights=125px>
Տող 263.
}}
 
2010 թ․ ՀՀ Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը դիմեց Յունիկոդ կոնսորցիումին առջարկելով գրանցել Հավերժության հայկական նշանը և ներկայացրեց գրանշանի համապատասխան նկարագրությունն ու հիմնավորումը։հիմնավորումը<ref>[http://www.sarm.am/ ՀՀ Ստանդարտների ազգային ինստիտուտի] [http://www.unicode.org/L2/L2010/10372-n3921.pdf հիմնավորում-նամակը Յունիկոդ կոնսորցիումին]</ref>։ Հիմնավորումն առանց առարկությունների ընդունվեց, իսկ այդ ոլորտում հայտնի մասնագետ, հայերեն համակարգերի գիտակ և Յունիկոդ կոնսորցիումի փորձագետ [[w:Michael Everson|Մայքլ Էվերսոնը]] կազմեց առաջարկի շրջանառու փաստաթղթերը, որում առաջարկվում էր գրանցել երկու՝ աջ և ձախ պտույտի Հավերժության հայկական նշաններ։նշաններ<ref>[http://std.dkuug.dk/jtc1/sc2/wg2/docs/n3924.pdf ISO/IEC JTC1/SC2/WG2, N3924, 2010], the proposal to encode two symbols for Armenian in the UCS by [[:en:Michael Everson|Michael Everson]]</ref>։ 2012 թ․ Յունիկոդ կոնսորցիումը գրանցեց և գրանշանները պաշտոնապես դարձան միջազգային ISO/IEC 1046 ստանդարտի մաս<ref name=ISO>[http://std.dkuug.dk/jtc1/sc2/wg2/docs/n4387.pdf ISO/IEC 10646:2012/Amd.1: 2013 (E), p. 13-14 (11-12).]</ref>
:058D ֍ RIGHT-FACING ARMENIAN ETERNITY SIGN
:058E ֎ LEFT-FACING ARMENIAN ETERNITY SIGN
Տող 400.
{{Պորտալ|Հայաստան|Հայկական դիցաբանություն}}
{{Հայաստանի թեմաներ}}
 
[[Կատեգորիա:Սվաստիկա]]
[[Կատեգորիա:Կրոնական խորհրդանիշներ]]