|
[[File:MKGandhi.jpg|thumb|upright|right|1948 թվականին, երբ մահացել է [[Մահաթմա Գանդի|Գանդին]], Նորվեգիայի Նոբելյան հանձնաժողովը հրաժարվել է մրցանակը շնորհել որևէ մեկին՝ պատճառաբանելով, թե «չկա արժանի կենդանի թեկնածու»]]
[[File:Revolutionary Joyce Better Contrast.jpg|thumb|upright|right|[[Ջեյմս Ջոյս]]ին Նոբելյան մրցանակ չշնորհելը նույնպես վեճերի տեղիք է տվել]]
Նորվեգիայի Նոբելյան հանձնաժողովը հաստատել է, որ [[Մահաթմա Գանդի]]ն ներկայացվել է Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի 1937-391939, 1947, ինչպես նաև 1948 թվականի հունվարին՝ իր սպանությունից մի քանի օր առաջ<ref name="Levinovitz181-186">[[#Levinovitz69|Levinovitz]], pp. 181–186</ref>։ Ավելի ուշ Նորվեգիայի Նոբելյան հանձնաժողովի անդամներն ափսոսանք են հայտնել, որ նա երբեք Նոբելյան մրցանակի չի արժանացել<ref name="Gandhi"/>։ Նորվեգիայի Նոբելյան հանձնաժողովի քարտուղար Գեյր Լանդեստադը 2006 թվականին ասել է. «Մեր պատմության 106 տարիների մեծագույն բացթողումն անկասկած այն է, որ Մահաթմա Գանդին երբեք չի արժանացել Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի։ Գանդին կարող էր ապրել առանց Նոբելյան մրցանակի։ Սակայն այն, թե Նոբելյան հանձնաժողովը կարող է դիմանալ առանց Գանդիի, հարցական է»<ref>[https://web.archive.org/web/20110915025114/http://www.icrs.ugm.ac.id/wednesday-forum-schedule/111-relevance-of-gandhian-philosophy-in-the-21st-century Relevance of Gandhian Philosophy in the 21st century]. icrs.ugm.ac.id</ref>։ 1948 թվականին, երբ մահացել է Գանդին, Նոբելյան հանձնաժողովը որոշել է ոչ ոքի չշնորհել Խաղաղության Մրցանակը՝ հայտարարելով, թե այդ տարի կենդանի մարդկանց մեջ չկա արժանի թեկնածու<ref name="Gandhi">{{cite web|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/articles/gandhi/index.html |title=Mahatma Gandhi, the Missing Laureate |accessdate=17 October 2007 |last=Tønnesson |first=Øyvind |date=1 December 1999|publisher=Nobel Foundation}}</ref><ref name="Abrams147-148">[[#Abrams|Abrams]], pp. 147–148</ref>։ Հետագայում, երբ [[Դալայ լամա XIV]]-ն արժանացել է Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի 1989 թվականին, հանձնաժողովի նախագահն ասել է, թե դա «մասամբ հարգանքի տուրք է Մահաթմա Գանդիի հիշատակին»<ref>{{cite web |url= http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1989/presentation-speech.html |title= The Nobel Prize in Peace 1989 – Presentation Speech |accessdate=12 June 2010 |last= Aarvik |first= Egil |publisher= The Nobel Foundation}}</ref>։ Խաղաղության պահպանման գործում մեծ ներդրում ունեցած բազմաթիվ այլ նշանավոր անձինք նույնպես երբևէ չեն արժանացել Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի։ ''[[Foreign Policy]]'' պարբերականը նշել է, թե [[Էլեոնոր Ռուզվելտ|Էլեոնոր Ռուզվելտը]], [[Վացլավ Հավել]]ը, [[Քեն Սարո Վիվա]]ն, [[Սարի Նուսեյբե]]ն և [[Կորասոն Ակինո]]ն արժանի էին Նոբելյան մրցանակի, բայց երբեք չեն ստացել այն<ref>{{cite news|first=David |last=Kenner |title=Nobel Peace Prize Also-Rans |date=7 October 2009 |publisher=The Washington Post Company |url=https://foreignpolicy.com/articles/2009/10/07/nobel_peace_prize_also_rans |work=Foreign Policy |pages=1–7 |accessdate=11 June 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100125073527/http://www.foreignpolicy.com/articles/2009/10/07/nobel_peace_prize_also_rans |archivedate=25 January 2010 }}</ref>։
1965 թվականին ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար [[Ու Տան]]ին ՄԱԿ-ում Նորվեգիայի մշտական ներկայացուցիչը հայտնել է, որ նրան շնորհվելու է այդ տարվա Խաղաղության Նոբելյան մրցանակը, և հարցրել, թե արդյոք նա կընդունի այն։ Նա խորհրդակցել է անձնակազմի հետ և ավելի ուշ հայտնել, որ կընդունի։ Միևնույն ժամանակ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի հանձնաժողովի նախագահ Գունար Յանը դեմ է հանդես եկել մրցանակը Ու Տանին շնորհելուն, և վերջին պահին որոշվել է այն տալ [[ՅՈՒՆԻՍԵՖ]]-ին։ Հանձնաժողովի մյուս բոլոր անդաները ցանկանում էին մրցանակը տալ Ու Տանին, որը նպաստել էր [[Կարիբյան ճգնաժամ]]ի վերացմանը, Կոնգոյում պատերազմի դադարեցմանը և շարունակում էր աշխատել [[Վիետնամի պատերազմ]]ն ավարտելու վերաբերյալ բանակցություններ վարելու ուղղությամբ։ Տարաձայնությունները շարունակվել են երեք տարի, և 1966 ու 1967 թվականներին ոչ ոքի չի շնորհվել մրցանակ, քանի որ Գունար Յանը դեմ է հանդես եկել այն Ու Տանին շնորհելուն<ref>{{cite web|url=https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/themes/peace/lundestad-review/ |title=The Nobel Peace Prize 1901–2000 |publisher=Nobelprize.org |date= |accessdate=2014-02-25}}</ref><ref>"U Thant in New York: A Portrait of the Third Secretary-General of the United Nations", Rames Nassif, C Hurst & Co Publishers Ltd (31 December 1988)</ref>։
Քաղաքական մատիվները նույնպես կարող են պատճառ դառնալ անձին Նոբելյան մրցանակ չշնորհելուն։ [[Լիզա Մեյտներ]]ին ու [[Ֆրից Շտրասման|Ֆրից Շտրասմանին]], որոնք [[Օտտո Հան]]ի հետ միասին հայտնաբերել էին [[միջուկի ճեղքում]]ը, կարող էին թույլ չտալ ստանալ 1944 թվականի Քիմիայի Նոբելյան մրցանակը Գերմանիայում նացիստների իշխանության հաստատումից հետո երկրից փախչելու համար<ref>{{Citation | last1 = Crawford | first1 = Elisabeth, | last2 = Lewin Sime | first2 = Ruth, | last3 = Walker | first3 = Mark, | display-authors = 1 | title = A Nobel Tale of Postwar Injustice | journal = Physics Today | volume = 50 | issue = 9 | pages = 26–32 | year = 1997 | doi=10.1063/1.881933}}</ref>։ Այդ ուսումնասիրության մեջ Մեյտների ու Շտրասմանի ունեցած դերի մասին հայտնի է դարձել միայն տարիներ անց, երբ նրանք Հանի հետ 1966 թվականին ստացել են [[Էնրիկո Ֆերմիի մրցանակ]]։
Ալֆրեդ Նոբելն իր կարողությունը կտակել է, որպեսզի մրցանակներ շնորհվեն «նրանց, ովքեր նախորդ տարվա ընթացքում ամենամեծ օգուտն են տվել մարդկությանը»<ref>[https://web.archive.org/web/20110604155708/http://nobelprize.org/alfred_nobel/will/short_testamente.html Excerpt from the Will of Alfred Nobel]. nobelprize.org</ref>։ Նա նշել է, որ Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակը տրվի «այն մարդուն, որը կատարել է ամենանշանակալի «հայտնագործությունը» կամ «գյուտը» ֆիզիկայի բնագավառում»։բնագավառում։ Նոբելը վեր չի դասել հայտնագործությունները, բայց ժամանակի ընթացքում այնպես է ստացվել, որ Նոբելյան մրցանակի հանձնաժողովը հայտնագործություններն ավելի շատ է կարևորում, քան գյուտերը. Ֆիզիկայի Նոբելյա մրցանակների 77%-ը տրվել է հայտնագործությունների, 23 %-ը՝ գյուտերի համար։ Քրիստոֆ Բարթնեկն ու Մաթիաս Ռաուտերբերգը ''[[Nature (ամսագիր)|Nature]]'' և ''Technoetic Arts'' պարբերականներում տպագրված իրենց հոդվածներում նշել են, որ այդ գերադասության պատճառով Նոբելյան մրցանակը հեռացել է իր նախնական կոչումից՝ պարգևատրել հասարակության կյանքում արված մեծագույն ներդրումը<ref>{{cite journal|doi=10.1038/448644c|pmid=17687300|title=Physics Nobels should favour inventions|year=2007|last1=Bartneck|first1=Christoph|last2=Rauterberg|first2=Matthias|journal=Nature|volume=448|issue=7154|page=644|bibcode = 2007Natur.448..644B }}</ref><ref>{{cite journal|doi=10.1386/tear.6.1.73_1|title=The asymmetry between discoveries and inventions in the Nobel Prize in Physics|year=2008|last1=Bartneck|first1=Christoph|last2=Rauterberg|first2=Matthias|journal=Technoetic Arts: a Journal of Speculative Research|volume=6|page=73|url=http://www.bartneck.de/publications/2008/nobel/bartneckTechnoeticArts2008.pdf}}</ref>։
=== Գենդերային անհավասարություն ===
|
