«Պապ թագավոր»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ 109.68.122.97 (քննարկում) մասնակցի խմբագրումները հետ են շրջվել Voskanyan մասնակցի վերջին տարբերակին։ Պիտակ՝ Հետշրջում |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Արևմտահայերեն|Պապ Թագաւոր}}
'''Պապ''' (մոտ [[353]]-[[374]]), հայոց [[Արշակունիներ|Արշակունի]] թագավոր [[370]] թվականից։ 17 տարեկանում հաջորդել է հորը` հայոց արքա [[Արշակ Բ]]–ին։ Մայրն էր [[Անդովկ Սյունի|Սյունյաց Անդոկ]] մեծ իշխանի դուստրը՝ [[Փառանձեմ]] թագուհին։ Պապը գահին հաստատվել է [[Հռոմեական կայսրություն|Հռոմեական կայսրության]] օժանդակությամբ։ Գործակցելով [[Մուշեղ Ա Մամիկոնյան|Մուշեղ Մամիկոնյանի]] հետ՝ [[371]] թվականին [[Ձիրավի ճակատամարտ]]ում պարտության են մատնել պարսկական զորքերին, ինչի շնորհիվ դարձել է հայոց թագավոր։
Իշխելով երկրի համար արտաքին և ներքին ծանր պայմաններում՝ Պապը կարողացել է վերամիավորել Հայաստանից անջատված ծայրագավառները, չափավորել եկեղեցու տնտեսական և քաղաքական հզորությունը, փորձել է ազատվել Հռոմեական կայսրության գերիշխանությունից։
Ըստ որոշ կարծիքների՝ Պապ թագավորի օրոք հայոց բանակի թիվը հասնում էր 90.000-
[[Ներսես Ա Մեծ|Ներսես Ա Պարթև կաթողիկոսի]] մահից հետո, Պապը, [[Շահակ Ա Մանազկերտցի|Շահակ Ա Մանազկերտցուն]] արգելելով Արևելահռոմեական կայսրության Կեսարիա քաղաքի մետրոպոլիտի մոտ օծվելու գնալ և Մեծ Հայքում հայոց եպիսկոպոսների կողմից Հայոց կաթողիկոսին օծել տալով, փաստորեն, դրել է Հայ Առաքելական Եկեղեցու անկախացման և ազգայնացման հիմքը։
Նախարարների որոշ շրջանում ևս Պապի նկատմամբ դժգոհություններ են սկսում առաջանալ արտաքին քաղաքականության հարցերում։ Պապը այն գահակալներից չէր, որ խաղալիք լիներ հռոմեացիների ձեռքին։ Նա արտաքին քաղաքականության ասպարեզում, հատկապես իր գահակալության վերջին տարիներին, աշխատել է միանգամայն ինքնուրույն լինել։ Փավստոսի մոտ ականարկներ կան այն մասին, որ Պապը փորձել է նույնիսկ բանակցությունների մեջ մտնել Շապուհի հետ։ Պապն աշխատել է նաև երկրից դուրս հանել հռոմեական կայազորը, որոնց հրամանատար Տերենտիոսը ամեն կերպ միջամտում էր երկրի ներքին կյանքին։
Պապի ինքնուրույն քաղաքականությունն առաջ է բերել հատկապես Հռոմի դժգոհությունը։ Հայաստանում հռոմեական զորքերի հրամանատար Տերենտիոսը Պապին ամբաստանել է պարսից արքա [[Շապուհ Բ|Շապուհ II]]–ի հետ գաղտնի կապ պահպանելու մեջ։ [[Վաղես]]ը, խորհրդակցության պատրվակով, Պապին հրավիրել է [[Տարսոն]] և հսկողության տակ առել, սակայն վերջինս իր 300-անոց թիկնազորով ճեղքել է շրջապատումը և, խուսափելով հետապնդող հռոմեական զինվորական ուժից, վերադարձել հայրենիք։ Տերենտիոսին փոխարինած Տրայանոսը կարողացել է շահել Պապի վստահությունը, նրան հրավիրել է խնջույքի և դավադրաբար սպանել։<ref name="ReferenceA">Հայ ժողովրդի պատմություն, ութ հատորով, ՀՀ Գիտությունների ակադեմիայի հրատարակություն, հատոր երկրորդ, Երևան, 1984 թ., էջ 102-106:</ref><ref name="ReferenceB">Հրանդ Արմէն, Պապ Արշակունի, Երուսաղէմ, 1958 թ.:</ref><ref name="archive.org">https://archive.org/stream/knnakanpatmutiw01muragoog#page/n51/mode/2up</ref>▼
▲Պապի ինքնուրույն քաղաքականությունն առաջ է բերել հատկապես Հռոմի դժգոհությունը։ Հայաստանում հռոմեական զորքերի հրամանատար Տերենտիոսը Պապին ամբաստանել է պարսից արքա [[Շապուհ Բ|Շապուհ II]]–ի հետ գաղտնի կապ պահպանելու մեջ։ [[Վաղես]]ը, խորհրդակցության պատրվակով, Պապին հրավիրել է [[Տարսոն]] և հսկողության տակ առել, սակայն վերջինս իր 300-անոց թիկնազորով ճեղքել է շրջապատումը և, խուսափելով հետապնդող հռոմեական զինվորական ուժից, վերադարձել հայրենիք։ Տերենտիոսին փոխարինած Տրայանոսը կարողացել է շահել Պապի վստահությունը, նրան հրավիրել է խնջույքի և դավադրաբար սպանել։
[[Կատեգորիա:Արշակունիներ]]
|