«Ֆրակ»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[Պատկեր:Philip in white tie.jpg|мини|right|200px|[[Թագաժառանգ Ֆիլիպ, Էդինբուրգի հերցոգ]],սերթուկով ֆրակով]]

'''ՍերթուկՖրակ''' ({{lang-fr|fraс}}), պաշտոնական արարողությունների համար նախատեսված, տղամարդու՝ հատուկ ձևվածքով, երեկոյան կոստյում է՝ առաջնամասը՝ կարճ, իսկ հետնափեշը՝ նեղ, երկար [[բաճկոն]]ից և կերպասե գունաժապավենով տաբատից։

ՍերթուկիՖրակի առանձնահատուկ տեսքը պայմանավորված է նրանով, որ սկզբում այն հանդիսացել է [[հեծելազոր]]ի սպաների համազգեստ, և նրա ձևը թույլ է տվել հարմարավետ նստել [[ձի]]ու թամբի վրա և միաժամանակ հրաշալի տեսք ունենալ։

ՍերթուկըՖրակը հայտնվել է [[Ֆրանսիա]]յում [[18-րդ դար]]ում և եղել է բացառապես [[զինվոր]]ական, ոչ թե շքահանդեսային հագուստ։ Սակայն այն փաստը, որ այդ ժամանակներում սպաներ են դարձել վերնախավի ներկայացուցիչները, և նրանք հաճախակի մասնակցել են [[պարահանդես]]ների և երեկույթների, աստիճանաբար հանգեցրել է նրան, որ սերթուկըֆրակը համարվել է նշանավոր միջոցառումների համար նորաձև հագուստ։

[[Ֆրանսիական մեծ հեղափոխություն|Ֆրանսիական մեծ հեղափոխության]] ժամանակ հայտնվել են «Ինկրուայաբլ» (անհավանական) ոճի սերթուկներ։Ֆրակներ։ Դրանք ունեին անհավանական մեծ օձիք և դարձածալ, դրանց ավելացվել է մեծ [[փողկապ]], որը ծածկում էր կրկնակզակը, իսկ վերնաշապիկի օսլայած օձիքը հասնում էր մինչև [[այտ]]երի կեսը։ [[Ռուսաստան]]ում՝ [[Պավել I]]-ի օրոք, այդպիսի սերթուկներըֆրակները, որոնք խռովարար Ֆրանսիայի խորհրդանիշն էին, արգելվել էին, և միայն կայսեր մահից հետո նորից հայտնվել են մայրաքաղաքային սրահներում, հետո վեր են ածվել ամենօրյա հագուստի։

Պատահական չէ, որ [[Գրիբոյեդով|Ա․ Ս․ Գրիբոյեդով]]ի՝ «Խելքից պատուհասը» ստեղծագործության մեջ հանդիպում են սերթուկիֆրակի մասին մի քանի անբարյացակամ խոսքեր։

Հնում սերթուկըֆրակը սովորաբար կարել են բարակ մահուդից, երբեմն էլ՝ [[կապույտ]], շագանակագույն և կանաչ թավիշից։ Սկզբում սև գույնը նույնացվում էր սգո արարողությունների հետ՝ գերադասելով ամենօրյա կյանքում և միջոցառումների ժամանակ կրել այլ գույնի սերթուկներֆրակներ, ինչի մասին ռուս գրականության մեջ պահպանվել են շատ վկայություններ։

{{քաղվածք|Կոլեգիական խորհրդատու Պավել Իվանովիչ Չիչիկով, կալվածատեր, անհրաժեշտությունից ելնելով՝ հագնում էր հապալասագույն ''սերթուկֆրակ''։|Ն․ Վ․ Գոգոլ «[[Մեռած հոգիներ]]»}}

{{քաղվածք|Գրեթե բոլորը միամիտ մանկական հետաքրքրությամբ նայում էին Պիեռի սպիտակ գլխարկին և ''կանաչ սերթուկինֆրակին''։|Լ․ Ն․ Տոլստոյ «[[Պատերազմ և խաղաղություն]]}}

19-րդ հարյուրամյակի վերջին սերթուկըֆրակը գրեթե անհետացել է փողոցներից՝ իր տեղը զիջելով [[բաճկոն]]ներին և սմոքինգին, և վեր է ածվել տոնական արդուզարդի՝ տոնական և պաշտոնական միջոցառումների համար, որոնք ընթանում են խիստ արարողակարգերով։ Ժամանակի հետ այն սկսել են կրել նաև պարողներն ու [[երաժիշտ]]ները։

ՍերթուկիՖրակի տակից հագել են վերնաշապիկ՝ օսլայված կրծքակալով, ծալված անկյուններով բարձր օձիքով և համեստ [[ճարմանդ]]ներով, կապվում է սպիտակ [[բամբակ]]ե գործվածք կամ մետաքսե [[փողկապ]]–թիթեռնիկ, վերնաշապիկի վրայից հագել են սպիտակ պիկեի [[բաճկոն]]՝ երեք [[կոճակ]]ով, որոնք միշտ պետք է կոճկված լինեն։

Պիջակի կրծքի գրպանում դնում են [[սպիտակ]] [[թաշկինակ]] (եթե կրծքին շքանշաններ ամրացված չեն)։ Պետք է ունենալ նոր, սպիտակ ձեռնոցներ։ ՍերթուկիՖրակի հետ պետք է կրել ոչ թե ձեռքի, այլ շղթայով [[գրպանի ժամացույց]]։

ՍերթուկեՖրակե տաբատը ունենում է կերպասե գունաժապավեն։

ՍերթուկըՖրակը պետք է հագնել միայն [[սև]] լաքե [[կոշիկ]]ներով և սև [[գուլպա]]ներով։ Եթե ցուրտ է, սերթուկիֆրակի վրայից հագնում են սև վերարկու, որը կարող են լրացնել սպիտակ շարֆով, սպիտակ ձեռնոցներով և սև լայնեզր [[գլխարկ]]ով։

Միջոցառման մասնակցին սպասարկող անձնակազմից տարբերելու համար, ովքեր նույնպես սերթուկֆրակ են կրում, անձնակազմը հագնում է ոչ թե սպիտակ, այլ սև բաճկոն և փողկապ–թիթեռնիկներ։

ՍերթուկնՖրակն ընդգծում է կեցվածքի նույնիսկ աննշան թերությունները, դրա համար էլ մարդիկ, ովքեր [[ողնաշար]]ի խմդիրներ ունեն, կամ [[կուզ]]իկ են, պետք է խորհուրդ տալ սերթուկիֆրակի փոխարեն կրել սմոքինգ, սակայն պետք է ի նկատի ունենալ, որ սերթուկըֆրակը պաշտոնական, իսկ սմոքինգը՝ տոնական, բայց ոչ պաշտոնական միջոցառումների համար նախատեսված հագուստ է։

== ՍերթուկըՖրակը պարահանդեսային պարերում ==

ՍերթուկըՖրակը հանդիսանում է պարահանդեսային պարերի եվրոպական ծրագրերի պարտադիր զգեստը։ Պարային սերթուկնֆրակն այլ ձևվածք է ունենում։

== ՍերթուկըՖրակը ձիասպորտում ==

[[Պատկեր:WC07a.JPG|250փքս|աջից|մինի| Ձիավարի սերթուկֆրակ]]

ՍերթուկըՖրակը հանդիսանում է [[ձիասպորտ]]ի պարտադիր համազգեստ։ Այսպիսի սերթուկիֆրակի ձևվածքը մի փոքր տարբերվում է աշխարհիկ և պարահանդեսային սերթուկներիցֆրակներից, որպեսզի հեծյալի համար ավելի հարմար լինի՝ կառավարելու ձիուն։

* Բրոկգաուզի և Եֆիմովի հանրագիտարանային բառարան Սերթուկֆրակ