'''Գենոմ''', [[օրգանիզմ]]ի բոլոր [[գեն]]երի ամբողջություն, դրա ամբողջական [[քրոմոսոմ]]ային հավաքածուն։
«Գենոմ» տերմինը առաջարկվել է [[Հանս Վինկլեր]]ի կողմից [[1920 թվական]]ինին՝ մի [[կենսաբանական տեսակ]]ի օրգանիզմների քրոմոսոմների [[հապլոիդ]]ային հավաքածուում ներառված գեների ամբողջության նկարագրության համար։ Այս տերմինի սկզբնական իմաստը վկայում էր այն բանի մասին, որ գենում«գենոմ» հասկացությունը, ի տարբերություն գենոտիպի, հանդիսանում է ամբողջ տեսակի [[գենետիկա]]կան բնութագրիչ, այլ ոչ թե առանձնյակի։
Մոլեկուլյար գենետիկայի զարգացմանը զուգահեռզուգահեռ՝ տվյալ հասկացության իմաստը նույնպես փոխվեց։ Հայտնի է, որ [[ԴՆԹ]]-ն, հանդիսանում է օրգանիզմների մեծամասնության մոտ գենետիկական տեղեկատվության կրիչ և, հետևաբար, կազմում է գենոմի հիմքը՝ ներառելով ոչ միայն գեները դրա ժամանակակից իմաստով։ ԴՆԹ-ի [[էուկարիոտ]]իկ բջիջների մեծ մասը ներկայացված է իրենցիր մեջ [[սպիտակուց]]ների և [[ՌՆԹ]]-ի մասին տեղեկատվություն պարունակող [[նուկլեոտիդ]]ների չկոդավորվող (ավելցուկային) հաջորդականությամբ։
Գենետիկական տեղեկությունները գտնվում են ոչ միայն կորիզի քրոմոսոմներում, այլ նաև [[ԴՆԹ]]-ի ոչ քրոմոսոմային մոլեկուլներում։ [[Բակտերիա]]ների մոտ այդպսիայդպիսի ԴՆԹ-ների թվին են պատկանում [[պլազմիդ]]ներները և մի շարք չափավոր [[վիրուս]]ներ, Էուկարիոտ բջիջներում դա [[միդոքոնդրիում]]ի, [[քլորոպլաստ]]ների և բջիջների այլ [[օրգանոիդ]]ների ԴՆԹ-ներն են։ Սաղմնային գծի բջիջներում (սեռական բջիջների նախորդները և հենց իրենց գամետները) և սոմատիկ բջիջներում, գենետիկական ինֆորմացիայի ծավալները մի շարք դեպքերում զգալիորեն տարբերվում են։ [[Օնտոգենեզ]]ի ժամանակ սոմատիկ բջիջները կարող են ծախսել սաղմնային գծի բջիջերի գենետիկական ինֆորմացիայի մի մասը, ամպլիֆիկացնել հաջորդականություների խմբերը և (կամ) զգալիորեն վերաբաշխել ելակետային գեները։
Հետևաբար, գենոմ ասելովասելով՝ հասկանում են քրոմոսոմների հապլոիդային հավաքածուի և արտաքրոմոսոմային գենետիկական տարրերից յուրաքանչյուրի գումարային ԴՆԹ-ն։ Առանձին կենսաբանական տեսակի գենոմի որոշման համար անհրաժեշտ է հաշվի առնել նախ օրգանիզմի սեռի հետ կապված գենետիկական տարբերությունները, քանի որ կնոջ և տղամարդու սեռական քրոմոսոմները տարբերվում են։ Այնուհետև գեների [[ալլելա]]յին տարբերակների մեծ թվի և ուղեկցող հաջորդականությունների պատճառով, որոնք առկա են մեծ [[պոպուլյացիա]]ների [[գենոֆոնդ]]ում, կարելի է խոսել միայն որոշակի միջինացված գենոմի մասին, որը ինքնին կարող է ունենալ զգալի տարբերություններ առանձնյակների գենոմից։ ՏարբերտեսակիՏարբեր տեսակի օրգանիզմների գենոմների չափերը զգալիորեն տարբերվում են իրարից, ընդ որումորում՝ հաճախ չի նկատվում կենսաբանական տեսակի [[էվոլյուցիա|էվոլյուցիոն]] բարդության մակարդակի և դրա գենոմի չափի միջև կորելյացիա։
