«Արարատյան բարբառ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 6.
Արարատյան բարբառն ունի վեց պարզ ձայնավոր՝ ա, է, ի, ը, օ, ու: Այս ձայնավորների արտասանությունը բառացի զուգադիպում է մեր ժամանակակից արևելահայ գրական լեզվի ձայնավորների արտասանությանը: Արարատյան բարբառի ձայնավորները և հատկապես «ու» ձայնավորը սղվում են շեշտվող վանկից թե′ առաջ և թե′ հետո (օրինակ՝ գը′րըմ էմ, դա′շտըմը):
Երևանի բարբառի բաղաձայնական համակարգը քառաստիճան է, այսինքն՝ ենթարկված է երկրորդ աստիճանի լրիվ տեղաշարժին: Գրաբարի համեմատությամբ բառասկզբի ձայնեղները արտասանվում են շնչեղ ձայնեղ, բառամիջի խուլերը արտասանվում են ձայնեղ, բառասկզբի խուլերը մնում են խուլ, իսկ շնչեղները մնում են շնչեղ:
Արարատ Ղարիբյանն իր «Հայ բարբառագիտություն» (Ե., 1948) գրքում առանձնացնում է բաղաձայնների մասնակի փոփոխության հետևյալ դեպքերը.
# «Խ» հնչյունը վերածվում է «հ» հնչյունի, եթե բառի մեջ հաջորդող բաղաձայնը «ղ» է, օրինակ՝ հաղալ>խաղալ, հեխդել>խեղդել, հավող>խաղող, հեղճ>խեղճ: Արարատյան բարբառում գրաբարյան երկբարբառների փոխարեն պարզ հնչյուններ են: Օրինակ՝ «այ» երկբարբառի փոխարեն՝ ա բառավերջում և է բառասկզբում և բառամիջում՝ էս, էտ, էն>այս, այդ, այն, էրէխա>երեխայ: «Իւ» և «ոյ» երկբարբառների դիմաց Արարատյան բարբառում «ի» պարզ հնչյունն է, օրինակ՝ քոյր>քիր, հարիւր>հարիր, լոյս>լիս:
|