«Մաշկ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 20.
== Մարդու և այլ կաթնասունների մաշկի կառուցվածք ==
{{See also|Մաշկ (մարդու)}}
 
{{Տեղեկաքարտ Անատոմիա|անվանում=Դերմա|պատկեր=Gray942.png|նկարագրություն=ոտնաթաթի մաշկում արյունատար անոթների տեղաբաշխում(Վերին աջ կողմում ներկայացված է կորիումը (դերմայի այլընտրանքային անվանում))|պատկեր2=Gray940.png|նկարագրություն2=Մաշկի կտրվածքի սխեմատիկ տեսքը(դերման նշված է աջից կենտրոնում)|տեսակ=|ենթադաս=|մաս=|կազմ=|տեղայնացում=|լատիներեն=Dermis|համակարգ=|զարկերակ=|երակ=|նյարդ=|հանգույց=|նախասկզբնակ=|արտադրանք=|տաքսոն=|MeSH=D012867|Dorlands=|Foundational Model of Anatomy=7163|Terminologia Anatomica 98=A16.0.00.002|Terminologia Histologica=|Terminologia Embryologica=|նկարագրված=|Վիքիպահեստ=}}[[Պատկեր:RBiasutti1940mercator.png|մինի|Աշխարհի բնակչությունն ըստ մաշկի գույնի (1940 թվական)]]Մարդու մարմնի մակերեսը ծածկում է մաշկը և նրա հետ տեղ-տեղ նաև մազերն ու եղունգները։ Արտաքին ծածկույթին է պատկանում նաև բերանի և քթի խոռոչի լորձաթաղանթը, որը պաշտպանական դեր է կատարում։ Մաշկի մակերեսը կազմում է 1,5-2մ²։ Այն պահպանում է ներքին օրգանները մեխանիկական վնասվածքներից ու ջրի կորստից։ Մաշկում են գտնվում բազմաթիվ նյարդայն վերջույթներ՝ [[ընկալիչներ]], որոնք ընկալում են ցավը, ջերմության փոփոխությունները, ինչպես նաև առարկաների հետ շփման զգայունությունը։ Մաշկը մասնակցում է օրգանիզմի ջերմակարգավորմանը, կանխում նրան գերտաքացումից և գերսառեցումից։ Որոշ նյութերի՝ ([[աղերի]]) հավելյալ քանակներ լուծված վիճակում մաշկի միջոցով հեռացվում են մաշկից։ Մաշկում է առաջանում D վիտամինը, որը կանխում է ռախիտ հիվանդությունը։ Մաշկում կա '''գունանյութ'''‘ [[մելանին]], որը պահպանում է օրգանիզմը արևի [[Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներ|ուլտրամանուշակագույն]] գերկարճալիք ճառագայթների վնասակար ազդեցությունից։ Մաշկը մասնակցում է գազափոխանակությանը՝ կլանում է թթվածին և հեռացնում ածխաթթու գազ։
Կաթնասունների մաշկը կազմված է երկու հիմնական շերտերից.
 
* [[Էպիդերմիս|Էպիդերմիսից]], որը ապահովում է ջրամեկուսացումը և խոչընդոտում է վարակների ներթափանցումը մաշկով, և
* [[Դերմա|դերմայից]], որը ծառայում է որպես [[Մաշկի հավելվածներ|մաշկի հավելվածների]] տեղադրության վայր:
{{Տեղեկաքարտ Անատոմիա|անվանում=Դերմա|պատկեր=Gray942.png|նկարագրություն=ոտնաթաթիՈտնաթաթի մաշկում արյունատար անոթների տեղաբաշխումտեղաբաշխումը (Վերինվերին աջ կողմում ներկայացված է կորիումը (դերմայի այլընտրանքային անվանում))|պատկեր2=Gray940.png|նկարագրություն2=Մաշկի կտրվածքի սխեմատիկ տեսքը(դերման նշված է աջից կենտրոնում)|տեսակ=|ենթադաս=|մաս=|կազմ=|տեղայնացում=|լատիներեն=Dermis|համակարգ=|զարկերակ=|երակ=|նյարդ=|հանգույց=|նախասկզբնակ=|արտադրանք=|տաքսոն=|MeSH=D012867|Dorlands=|Foundational Model of Anatomy=7163|Terminologia Anatomica 98=A16.0.00.002|Terminologia Histologica=|Terminologia Embryologica=|նկարագրված=|Վիքիպահեստ=}}[[Պատկեր:RBiasutti1940mercator.png|մինի|Աշխարհի բնակչությունն ըստ մաշկի գույնի (1940 թվական)]]Մարդու մարմնի մակերեսը ծածկում է մաշկը և նրա հետ տեղ-տեղ նաև մազերն ու եղունգները։ Արտաքին ծածկույթին է պատկանում նաև բերանի և քթի խոռոչի լորձաթաղանթը, որը պաշտպանական դեր է կատարում։ Մաշկի մակերեսը կազմում է 1,5-2մ²։ Այն պահպանում է ներքին օրգանները մեխանիկական վնասվածքներից ու ջրի կորստից։ Մաշկում են գտնվում բազմաթիվ նյարդայն վերջույթներ՝ [[ընկալիչներ]], որոնք ընկալում են ցավը, ջերմության փոփոխությունները, ինչպես նաև առարկաների հետ շփման զգայունությունը։ Մաշկը մասնակցում է օրգանիզմի ջերմակարգավորմանը, կանխում նրան գերտաքացումից և գերսառեցումից։ Որոշ նյութերի՝ ([[աղերի]]) հավելյալ քանակներ լուծված վիճակում մաշկի միջոցով հեռացվում են մաշկից։ Մաշկում է առաջանում D վիտամինը, որը կանխում է ռախիտ հիվանդությունը։ Մաշկում կա '''գունանյութ'''‘ [[մելանին]], որը պահպանում է օրգանիզմը արևի [[Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներ|ուլտրամանուշակագույն]] գերկարճալիք ճառագայթների վնասակար ազդեցությունից։ Մաշկը մասնակցում է գազափոխանակությանը՝ կլանում է թթվածին և հեռացնում ածխաթթու գազ։
 
Մաշկը կազմված է երեք շերտերից. էպիդերմիս ('''վերնամաշկ'''), դերմա ('''բուն մաշկ''') և հիպոդերմա ('''ենթամաշկային ճարպաբջջանք'''), որոնք գտնվում են մորֆոֆունկցիոնալ միասնության մեջ։ Էպիդերմիսն ու դերման իրարից սահմանազատված են հիմային (բազալ) թաղանթով։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մաշկ» էջից