«Իշխանությունների բաժանում (ուսմունք)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ հայերեն անվանում |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Քաղաքականություն}}
'''Իշխանությունների բաժանում''', ուսմունք պետական մարմինների կազմակերպման մասին։ Առաջ է քաշել բուրժուազիան՝ բացարձակ միապետության դեմ մղվող պայքարում։ Իշխանությունների բաժանման ուսմունքը զարգացրել է Շ. Մոնտեսքյոն։ Ըստ իշխանությունների բաժանման, [[պետություն]]ը ոչ թե ամբողջական հաստատություն է, այլ օրենսդրական, գործադիր և դատական [[ֆունկցիա]]ները միմյանցից անկախ իրականացնող մարմինների միություն։ Աբսոլյուտիզմի և թագավորական կամայականությունների դեմ բուրժուազիայի պայքարում իշխանությունների բաժանման ուսմունքը պատմականորեն առաջադիմական նշանակություն է ունեցել, մի շարք երկրներում օգտագործվել է բուրժուազիայի և միապետության փոխզիջումը հիմնավորելու համար։ Ինչպես նշում են [[Կ. Մարքս]]ն ու [[Ֆ. Էնգելս|Ֆ. էնգելսը]], «...այն երկրում, որտեղ տվյալ ժամանակ տիրապետության համար պայքարում են թագավորական իշխանությունը, արիստոկրատիան և բուրժուազիան, որտեղ հետնաբար, տիրապետությունը բաժանված է, այնտեղ տիրապետող միտքն է հանդիսանում իշխանության բաժանման ուսմունքը...» (Ընտիր երկ., հ. 1, [[1972]], էջ 51)։ [[ԱՄՆ]]-ում գործող սահմանադրությունը մշակելիս իշխանությունների բաժանման սկզբունքն օգտագործվել է նախագահական ուժեղ իշխանություն ստեղծելու նպատակով։ Սակայն քաղաքի իշխանությունը զավթելուց հետո բուրժուազիան իշխանությունների բաժանման սկզբունքը կիրառել է անհետևողականորեն։ Այդ սկզբունքից հրաժարվելու օրինակ է կապիտալիստական երկրներում պառլամենտի ակտերի նկատմամբ նախագահի վետոյի, սահմանադրական օրենքների նկատմամբ դատական հսկողության իրավունքը։
| |||