«Աֆրոդիտե»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Աֆրոդիտե'''<ref name="ՏՈՒՏ">{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=57}}</ref> կամ '''Ափրոդիտե''' ({{lang-grc|Ἀφροδίτη}}, հնում ստուգաբանվում էր որպես ածանցյալ ἀφρός - «փրփուր» բառից), Հին հունական դիցաբանության մեջ համարվում է սիրո և գեղեցկության աստվածուհին։ [[Զևս]]ի և [[Դիոնե]]ի դուստրը (այլ տարբերակի համաձայն՝ առաջացել է ծովի փրփուրից)։ Աֆրոդիտեի պաշտամունքը տարածված է եղել ոչ միայն Հունաստանում, այլև Փոքր Ասիայում և մերձսևծովյան հունական գաղութներում։ Սկզբանական շրջանում համարվել է պտղաբերության (և ծովի) աստվածուհի, կրել փյունիկյան Աստարտե աստվածուհու ազդեցությունը, իսկ օլիմպիական դիցարանում՝ հավերժ դեռատի և գեղեցկագույն աստվածուհի, որն իշխում է մարդկանց և աստվածների սրտերին, սեր պարգևում նրանց։ Ափրոդիտեի սիրո իշխանությանը ենթարկվում էին աստվածներն ու մարդիկ, բացառությամբ դիցուհիներ [[Աթենաս]]ի, [[Արտեմիս]]ի և [[Հեստիա]]յի։ [[Հեփեստոս]]ի կինը և [[Արես]]ի տափածուն էր։ Ա-ին ուղեկցում են գեղեցկության և նազանքի աստվածները։ Մտնում էր 12 մեծ օլիմպիական աստվածների թիվը։ Նրան նվիրվել են բազմաթիվ մեհյաններ, որոնցից աչքի է ընկնում Կորնթոսի հռչակավոր տաճարը։ Ա-ի լավագույն արձաններից Տավրիդյան Աֆրոդիտե արձանը (մ.թ.ա. III դ.) պահվում է Լենինգրադի Էրմիտաժում, Միլոսյան Աֆրոդիտեն (մ.թ.ա. II դ.)՝ Լուվրի թանգարանում։ Աֆրոդիտեն իր պաշտամունքային էությամբ համանման է հայկական Աստղիկ աստվածուհուն։ Հռոմեական դիցաբանության մեջ նույնացվել է Վեներային։ Աֆրոդիտեն սիրում էր Կիպրոսի արքայի որդուն, Ադոնիսին։

Սիրո աստվածուհի Ափրոդիտեն ծնվում է ծովի փրփուրից: Նա հայտնի է իր շլացուցիչ գեղեցկությամբ և կախարդական հմայքով:

Ափրոդիտեն ամուսնացած էր [[Հեփեստոս]]ի հետ, որը պաշտում էր իր գեղեցկուհի կնոջը և բազմաթիվ նվերներ անում նրան: Սակայն Ափրոդիտեն հաճախ դավաճանում էր ամուսնուն: Նրա բազմաթիվ սիրային կապերից ամենահայտնին պատերազմի աստված [[Արես]]ի հետ սիրավեպն էր: Արեսն ու Ափրոդիտեն չորս երեխա են ունենում. [[Դեյմոս]]ը՝ սարսափը, [[Ֆոբոս]]ը՝ վախը, [[Հարմոնիա]]ն և [[Էրոս]]ը՝ սերը:

Ափրոդիտեի մեկ այլ սիրեկանից էր մահկանացու [[Ադոնիս]]ը: [[Պերսեփոնե]]ն, որը դժոխքի աստված [[Հադես]]ի կինն էր, նույնպես սիրահարված էր Ադոնիսին, և երբ վերջինս նախընտրում է ոչ թե իրեն, այլ գեղեցկուհի Ափրոդիտեին, [[Պերսեփոնե]]ն, խանդից դրդված, Ափրոդիտեի սիրային կապի մասին պատմում է Արեսին: Զայրացած Արեսը մի վայրի վարազի ազատ է արձակում և ուղարկում Ադոնիսի վրա: Կենդանին սպանում է Ադոնիսին, և վերջինս ընկնում է դժոխք, որտեղ նրան սպասում էր Պերսեփոնեն: Ափրոդիտեն գնում է [[Զևս]]ի մոտ և խնդրում ամենազորեղին հետ վերադարձնել իր սիրեկանին: Զևսը որոշում է այսպես լուծել այդ հարցը. Ադոնիսը տարվա կեսը կանցկացնի մեռյալների աշխարհում Պերսեփոնեի հետ, մյուս կեսն էլ՝ Ափրոդիտեի հետ:

Ադոնիսի մահը ցույց տվեց, թե որքան ողբալի ավարտ կարող էր ունենալ հասարակ մաղկանացուների համար սիրո աստվածուհու հետ սիրային կապի մեջ մտնելը: Մեկ այլ մահկանացու՝ [[Անքիսես]] անունով, որն Ադոնիսի նման գայթակղվում է Ափրոդիտեի հմայքով, նույնպես դաժան ճակատագրի է արժանանում: Ափրոդիտեն մարդանման տեսքով է երևում նրան, սակայն շուտով Անքիսեսը գլխի է ընկնում, որ իր դիմաց սիրո աստվածուհին է: Ափրոդիտեն Անքիսեսին խնդրում է խոստանալ, որ գաղտնի կպահի իրենց սիրային կապը, սակայն, հարբած լինելով, վերջինս բացում է այդ գաղտնիքը: Որպես պատիժ՝ Զևսը կուրացնում է նրան:

== Պիգմալիոն ==

[[Պիգմալիոն]]ը տաղանդավոր քանդակագործ էր, որը քանդակները պատրաստում էր իր ամբողջ եռանդով: Մի անգամ նա մի գեղեցիկ կնոջ արձան է պատրաստում, որն աներևակայելիորեն նման էր կենդանի մարդու: Պիգմալիոնն անմոռաց սիրահարվում է իր իսկ քանդակած կնոջը, և աղոթում սիրո աստվածուհուն շունչ պարգևել նրան: Խղճալով քանդակագործին՝ Ափրոդիտեն կենդանացնում է քանդակը:

{{Դիցաբանություն անավարտ}}