«Մարաստան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Ա.Ե. Մխիթարյան Պիտակներ՝ հետշրջված Վիզուալ խմբագիր |
Պիտակներ՝ հետշրջված Վիզուալ խմբագիր |
||
Տող 34.
'''Մարաստան'''<ref name="ՏՈՒՏ">{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=52}}</ref>՝ հնագույն պետություն [[Իրանական սարահարթում]]։
Ասորեստանի թագավոր Ասարխադդոնին (մ.թ.ա.681-մ.թ.ա.668) հաջորդած Աշշուրբանապալի (մ.թ.ա.668-մ.թ.ա.633) օրոք պատերազմական գործողություններ են սկսվել Ասորեստանի և Մանայի (որն ՈՒրարտուի ու Աշգուզայի դաշնակիցն էր) միջև՝ կապված Մանայի գահակալ Ախշերիի հակաասորեստանյան դիրքորոշման հետ։ Այս իրապայմաններում ըստ Մ. Խորենացու վկայության՝ Պարույրի (Պարտատուա) հրամանատարությամբ Արարատյան թագավորության և Ասքանազյան գնդի զորամիավորումները՝ Մարական ցեղապետերից Վարբակեսի գլխավորած մարաց զորքի հետ միասին պաշարել են Ասորեստանի մայրաքաղաք Նինվեն։ Մ. Խորենացին գրում է, որ գրավելով Նինվեն, նրանք պարտադրել են Աշշուրբանապալին ընդունելու Մանայի և Մարաստանի իրավունքները և իրենց հսկող վերակացուները թողնելով այնտեղ, վերադարձել իրենց երկրները։ Այս իրողություններից հետո հզորացել է Պարույրի (Պարտատուա) հեղինակությունը և Մարաց Վարբակես իշխանի եռանդուն միջամտությամբ Պարույրը
Ըստ Հերոդոտոսի. Վարբակեսի ջանքերով Հայաստանի հյուսիս-արևելյան հարևանությամբ, Կասպից ծովի հարավային տարածքներում վերջնական ձևավորվում է, Ասորեստանից անկախացած մարական ցեղերի հզոր պետականությունը: Վարբակեսի հաջորդներից [[Դայուկկու]]<nowiki/>ն (
Մարաստանի թագավորությունը, որտեղ իշխանության գլուխ էր անցել Դեովկեսին հաջորդած [[Ֆրավարտիշ]] (Փռավորտիս), սկսել է իր իշխանության տարածքներն ընդարձակել իրենցից արևելք ընկած երկրամասերի հաշվին, որը սկսել էին բնակեցնել՝ քոչվոր ապրելակերպ վարող սկյութամազքութական ծագում ունեցող ցեղերը: Վերջիններիս ռազմառաջնորդները թալանի ու ռազմավարի նպատակով զինվորական ծառայության էին անցնում մարաց թագավորի մոտ:
Մարաստանը իր հզորության գագաթնակետին է հասնում [[Ուվախշատրա]] (Կիաքսար) արքայի ժամանակ։ Մարաստանը և Նոր Բաբելոնի թագավորությունը [[մ.թ.ա. 620]]-ական թթ. կնքում են հակաասորեստանյան դաշինք։ Շուտով սկսվում են լայնածավալ ռազմական գործողություններ։ [[Մ.թ.ա. 614]] թ. ընկնում է Ասորեստանի նախկին մայրաքաղաք [[Աշշուր]]ը, [[մ.թ.ա. 612]] թ. մայրաքաղաք [[Նինվե]]ն։ Ասորեստանի արքա [[Սին-Շարի-Իշկուն]] ինքնասպան է լինում։ Ասորեստանյան վերջին զորքերը [[մ.թ.ա. 605]] թ. ջախքախվում են [[Կարքեմիշ]]ի մոտ։ Մարական Կայսրությունը տարածվում էր Հայաստանից մինչև Հնդկաստան և Կասպից Ծովից մինչև Միջագետք՝ ընդգրկելով բազմաթիվ կիսանկախ պետություններ և ցեղային միություններ։ [[Իշտուվեգու]]յի (Աժդահակ) կառավարման ժամանակ Հայոց արքա [[Երվանդ Ա Սակավակյաց]]ը դառնում է մարերին հարկատու։ Մարական պետությունը անկում է ապրում [[մ.թ.ա. 550]] թ. [[Իշտուվեգու]]յի (Աժդահակ) թոռ, [[Պարսուա]]յի և Անշանի արքա [[Կյուրոս Բ Մեծ]]ի կողմից։ Այլևս անկախ մարական պետություն երբևէ չի վերականգնվում։▼
▲Մարաստանը իր հզորության գագաթնակետին է հասնում [[Ուվախշատրա]] (Կիաքսար) արքայի ժամանակ։ Մարաստանը և Նոր Բաբելոնի թագավորությունը [[մ.թ.ա. 620]]-ական թթ. կնքում են հակաասորեստանյան դաշինք։ Շուտով սկսվում են լայնածավալ ռազմական գործողություններ։ [[Մ.թ.ա. 614]] թ. ընկնում է Ասորեստանի նախկին մայրաքաղաք [[Աշշուր]]ը, [[մ.թ.ա. 612]] թ. մայրաքաղաք [[Նինվե]]ն։ Ասորեստանի արքա [[Սին-Շարի-Իշկուն]] ինքնասպան է լինում։ Ասորեստանյան վերջին զորքերը [[մ.թ.ա. 605]] թ. ջախքախվում են [[Կարքեմիշ]]ի մոտ։ Մարական Կայսրությունը տարածվում
[[Իշտուվեգու]]յի (Աժդահակ) կառավարման ժամանակ Հայոց արքա [[Երվանդ Ա Սակավակյաց]]ը դառնում է մարերին հարկատու։ Մարական պետությունն անկում է ապրում [[մ.թ.ա. 550]] թ. [[Իշտուվեգու]]յի (Աժդահակ) թոռ, [[Պարսուա]]յի և Անշանի արքա [[Կյուրոս Բ Մեծ]]ի կողմից։ Հայ-պարսկական դաշնակիցների պատերազմը մարերի դեմ (Կյուրոս Բ Մեծին դաշնակցում էր Հայոց արքա Տիգրան Երվանդյանը) տևում է երեք տարի (553-550) մ.թ.ա., որն ավարտվում է Մարաց թագավորության կործանմամբ: Ըստ Մ. Խորենացու՝ Տիգրան Հայկազունը այդ կռվի ժամանակ Աժդահակի երկաթե ամուր զրահը ինչպես ջուր ճեղքելով՝ Աժդահակին շամփրում է իր նիզակի ընդարձակ տեգին և սպանում նրան: Այլևս անկախ մարական պետություն երբևէ չի վերականգնվում։
==Մարական արքաներ==
| |||