«Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցի»–ի խմբագրումների տարբերություն

12-14-րդ դարերում Հայոց եկեղեցին առաջին անգամ սերտ հարաբերությունների մեջ մտավ [[Կաթոլիկություն|Հռոմեակաթոլիկ եկեղեցու]] հետ: Այս թոխհարաբերությունըփոխհարաբերությունը մեծապես կապված էին Կիլիկիայի[[Կիլիկիա]]յի տարածքում և հարակից շրջաններում [[խաչակրաց արշավներիարշավանքներ]]ի արդյունքում ձևավորված արևմտյան մի շարք նախարարությունների ձևավորմամբ, Կիլիկյան թագավորության քաղաքական և տնտեսակն անկայուն դրությամբ: Ցանկանալով ստանալ Արևմուտքի` հետևաբար և Հռոմեական եկեղեցու օժանդակությունը` որոշ հայ քաղաքական և հոգևոր գործիչներ` պատրաստ էին գնալ զիջումների անգամ հոգևոր-դավանաբանական հարցերում: Այս հաշվի առնելով Կաթոլիկ եկեղեցին այդ դարերի ընթացքում մշտապես առաջ էր քաշում եկեղեցիների ունիայի (միավորման) խնդիրը` հիմնականում պնդելով 2 դավանական զիջում`

* [[Հաղորդություն|Հաղորդության]] գինուն ջուր խառնել

* [[Սուրբ ԾնունդըԾնունդ]]ը հունվարի 6-ի փոխարեն նշել դեկտեմբերի 25-ին:

Խաչակիրների 3-րդ արշավանքի ժամանակ Հռոմի Կղեմես 3-րդ պապի խնդրանքով Կիլիկյան Հայաստանը ի դեմս [[Լևոն թագավորիԳ|Լևոն թագավոր]]ի մեծապես օժանդակեց խաչակիրներին, ինչի համար Լևոնը 1195թ. Գերմանիայ Սրբազան թագավորության կայսր Հենրիխ 4-րդի կողմից ճանաչվեց Կիլիկիայի թագավոր, իսկ 1196թ. թագ ստացավ Ալեքս 3-րդից: Լևոնը պարտադիր կերպով ձգտում էր թագադրվել Արևմուտքի կողմից, սակայն կաթոլիկ եկեղեցին թագադրման արարողություն չէր ցանկանում իրականացնել այլադավան արքայի վրա, ինչի համար Կիլիկիա է ուղարկվում Պապի պատվիրակ Կոնրադոս կարդինալը` առաջարկով միավորել Հայ և [[Կաթոլիկություն|Լատին եկեղեցիներըեկեղեցի]]ները: Լևոնը ժողով է գումարում այդ հարցը քննարկելու համար, սակայն ժողովը իսպառ մերժում է կարդինալի առաջարկը` զիջման գնալով այլ կետում. 1198թ. հունվարի 6-ին Կոնրադոս Կարդինալը իրականացրեց Լևոնի թագադրումը, իսկ [[Գրիգոր Զ Ապիրատ]] (1194-1203թթ.) կաթողիկոսը` օծման արարողությունը (օծումը կատարվեց հայերենի թարգմանած լատին ծիսակարգի համաձայն):

Ունիթորական ձգտումները շարունակվեցին նաև [[Հեթում արքայիԲ|Հեթում արքա]]յի և [[Կոնստանդին Ա Բարձրաբերդցի]] կաթողիկոսի օրոք (1221-1267թթ.), երբ Հայ Առաքելական Եկեղեցուն առաջարկվեց ընդունել Ֆիլիոքվեյի[[Ֆիլիոքվե]]ի վարդապետությունը: Կոնստանդին կաթողիկոսը 1251թ. Սսում ժողով է գումարում հարցը քննարկելու համար, սակայն ժողովականների հետ ընդհանուր հայտարարի չգալով ստիպված է լինում դիմել նաև Արևելյան վարդապետներին: Քանի որ այս վարդապետությունը մինագամայն նոր էր և անծանոթ, դրա պատասխանը երկար ժամանակ հապաղում էր: Լատին եկեղեցին, սակայն, շարունակում էր իր պատվիրակներին ուղարկել` [[Կիլիկիա]]` նպատակ ունենալով զրկել ինքնուրույնությունից Հայոց ԵկեղեցունԵկեղեցին: Այս գործընթացին բավական նպաստում էին նաև կաթոլիկների հանդեպ ընդգծված դրական վերաբերմունք ունեցող [[Գրիգոր Է Անավարզեցի]] (1293-1306թթ) կաթողիկոսը և [[Հեթում Բ]] թագավորը, որոնց ջանքերով ինչ-ինչ փոփոխություններ և մուծումներ եղան ծեսի մեջ: Ընդդիմանալով սրան` [[Արևելյան վարդապետներըվարդապետներ]]ը` [[Սյունյաց մետրոպոլիտություն|Սյունյաց մետրոպոլիտության]] առաջնորդությամբ զգաստության են կոչում Գրիգոր կաթողիկոսին: Հաշվի առնելով շրջակա մահմեդական երկրների սպառնալից ընթացքը` Գրիգոր Անավարզեցին արդարացնում էր իր քայլերը նարանով, որ Հռոմը[[Հռոմ]]ը և Բյուզանդիան[[Բյուզանդիա]]ն քրիստոնյա երկրներ էին, քիչ ավելի վտանգավոր քան մահմեդականները: Կարճ ժամանակ հետո հասկանալով, որ ոչ Հռոմը ոչ Բյուզանդիան չեն պատրաստվում օժանդակել Կիլիկյան թագավորությանը, կաթողիկոսը մեկուսացավ գործունեությունից, ապա թագավորի կողմից աքսորի ենթարկվեց` Հռոմի հետ միավորման գրությունը չստորագրելու համար:

1307թ. Լևոն արքան Սսում գումարեց 7-րդ ժողովը, որին մասնակից էին 43 եպիսկոպոսներ և Կիլիկիայի մի շարք իշխաններ: Լևոնը ժողովականներին ներկայացրեց զիջումներով ու դավանական լուրջ փոփոխություններով մի գրություն, որն իբր գրել էր Գրիգոր Անավարզեցին: Զիջումները ժողովականների մեծամասնության որոշմամբ ընդունվեցին` ընդդիմության արժանանալով [[Արևելյան վարդապետներիվարդապետներ]]ի կողմից: Միայն այն ժամաակ, երբ լիովին պարզ դարձավ Լատին եկեղեցու անպատրաստակամությունը Կիլիկիային օգնելու (մանավանդ որ Եգիպտոսի Մամլուքները[[Մամլուքներ]]ը անխնա ասպատակում էին Կիլիկիան) 1361թ. [[Մեսրոպ Ա Արտազեցի]] (1359-1372թթ) կաթողիկոսը գումարեց Սսի 8-րդ ժողովը և չեղյալ համարեց ամեն տեսակ փոփոխություններն ու մուծումները:

1375թ. մամլուքների արշավանքների արդյունքում ի վերջո դադարեց գոյություն ունենալ Կիլիկիայի Հայոց թագավորությունը: Հասունանում էր կաթողիկոսական աթոռը ավելի ապահով վայր` բուն [[Հայաստան]] տեղափոխելու գաղափարը: