|
== Իրադարձությունը ==
Նոյեմբերի 14-ին զինվորական զրահապատ մեքենաները նկատվումհայտնվել են ՀարարեյիԶիմբաբվեի մուտքիմայրաքաղաք մոտ՝Հարարեյի Զիմբաբվեյիդարպասների մայրաքաղաքիմոտ<ref name="crisis">{{cw|url=http://www.bbc.com/news/world-africa-41992351|title=Zimbabwe crisis: Army takes over, says Mugabe is safe|publisher=[[BBC News]]|date=15 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref>, իսկ հետո ավտոշարասյունավտոշարասյունը անցավանցել է քաղաքով<ref>{{cw|author=Peta Thornycroft, Chris Graham, Louis Emanuel|url=http://www.telegraph.co.uk/news/2017/11/14/tanks-seen-heading-towards-zimbabwe-capital-harare/|title=Zimbabwe crisis: Army 'secures' Robert Mugabe and takes control of Harare|publisher=[[The Telegraph]]|date=15 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref>: Հենց այդ օրը Կուդզանայ Չիպանգան,Չիպանգան՝ իշխող կուսակցության երիտասարդական լիգայի և Գրեյս Մուգաբեյի դաշնակիցը<ref name="cnn" />, հայտարարեց, որ իր ընկերների հետ «պատրաստ է մահանալ», սակայն կփորձի խանգարել բանակինբանակին՝ հեռացնել Մուգաբեյին ու նշանակել նոր նախագահ<ref>{{cw|author=Hamza Mohamed |url=http://www.aljazeera.com/news/2017/11/zimbabwe-zanu-pf-youth-wing-ready-die-mugabe-171114133805737.html|title=Zimbabwe: ZANU-PF youth wing 'ready to die' for Mugabe|publisher=[[Аль-Джазира]]|date=14 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref>,: ևՉիպանգան հայտարարել է, որ, եթե գնդապետները դժգոհ են Մուգաբեյի կառավարումից, նրանք պետք էթող հրաժարական տան ու դառնան քաղաքական գործիչներ<ref name="nytimes">{{cw|author=Jeffrey Moyo, Norimitsu Onishi|url=https://www.nytimes.com/2017/11/14/world/africa/zimbabwe-mugabe-mnangagwa-chiwenga.html|title=Zimbabwe’s Military, in Apparent Takeover, Says It Has Custody of Mugabe|publisher=[[The New York Times]]|date=15 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref>: Ցերեկը Մուգաբեն ներկա գտնվեցէ ամենշաբաթյագտնվել Զիմբաբվեյի նախարարների կաբիներտի ամենշաբաթյա նիստին, ինչից հետո Սայմոն Հայա-Մոյոն մեղադրեց գնդապետ Չիվենգային դավաճանության ու ապստամբության նախապատրաստման մեջ<ref name="burke" /><ref name="reagan">{{cw|author=Reagan Mashavave|url=https://sg.news.yahoo.com/tank-convoy-seen-outside-zimbabwe-capital-172532141.html|title=Military takes to streets in Zimbabwe but denies coup|publisher=[[Франс-Пресс]]|date=15 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref>: Հենց այդ երեկո զինվորներըզինվորականները վերահսկողության տակ վերցրեցինեն Զիմբաբվեյիվերցրել Զիմբաբվեի հեռարձակողկենտրոնական ընկերությունըհեռուստաընկերությունը, հայտարարելով դրահայտնելով աշխատակիցներին, որ անհանգստության կարիք չկա: Նա նշել է, իսկոր բանակը ուղղակի իրենց պաշտպանում է<ref name="crisis" />: Զինվորների խոսքով, տվյալայդ գործողությունների պատճառը դարձավեղել է հեռաձարկվողկենտրոնական ընկերությանհեռուստաընկերության կողմից Չիվանգայի հայտարարության մերժումը<ref name="burke" />:
Նոյեմբերի 15-ին առավոտյան ժամը 5-ին ԶիմբաբվեյիԶիմբաբվեի ազգային բանակի շտաբի պետ և Չիվենգայի ուղեկից, գնդապետ-մայոր Սիբուսիսո Մոյոն հանդես եկավ [[Զիմբաբվեյի պաշտպանության ուժեր]]ի անունիցանունից՝ հեռարձակվողկենտրոնական ընկերությանհեռուստաընկերության եթերովեթերում<ref name="cnn"/><ref name="nytimes" />: Մայոն հայտարարեց, որ ինչ տեղի է ունենում հիմա ռազմական հեղաշրջում չէ, իսկ նախագահը գտնվում է անվտանգ վայրում, քանի որ զինվորների թիրախն են «հանցագործները», ովքեր շրջապատում են Մուգաբեյին ու պատասխանատու են երկրի սոցիալ-տնտեսական խնդիրների համար, և, որ նրանց հեռացումից հետո իրավիճակը «կվերադառնա բնականոն կյանքիկյանքին»<ref name="crisis"/><ref>{{cw|url=https://www.theguardian.com/world/2017/nov/15/the-situation-has-moved-to-another-level-zimbabwe-army-statement-in-full|title='The situation has moved to another level': Zimbabwe army statement in full|publisher=[[The Guardian]]|date=15 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref>: Նա հայտարարեց զինվորական հեռացումների չեղարկման մասին, հայտարարելով, որ բոլոր զինվորները պետք է վերադառնան իրենց զորանոցները, անվտանգության մարմինները պետք է «համագործակցելհամագործակցեն ի շահ երկրի» և որ «ցանկացած սադրանքըսադրանք կդիմավորվի համարժեք պատասխանով»<ref name="burke" />: Մայոն նաև երաշխավորեց դատական մարմինների անկախությունը, զգուշացնելով Զիմբաբվեյի քաղաքացիներին այն մասին, որ իրենք պետք է հանգստություն պահպանեն և զերծ մնան ավելորդ տեղաշարժից<ref name="crisis"/>: Մայոյի ելույթից հետո զինվորները ձերբակալեցին Իգնասիուս Չոմբոյին,Չոմբոյին՝ Զիմբաբվեյի ֆինանսների նախախարին և կուսակցականկուսակցության G40 ֆրակցիայի առաջնորդին<ref name="burke" />: Որոշ տվյալներով, ձերբակալվել են կաբինետի ուրիշ անդամներ ևս, այդ թվում՝ բարձրագույն կրթության նախարար՝նախարար Ջոնաթան Մայոն և տեղական ինքնակառավարման նախարար՝նախարար Սավիոր ԿասուկուվերեԿասուկուվերեն<ref>{{cw|author=Ray Ndlovu|url=https://www.timeslive.co.za/news/africa/2017-11-15-zimbabwe-ministers-arrested/|title=Zimbabwe ministers arrested|publisher={{нп5|The Times (Южная Африка)|The Times|en|The Times (South Africa)}}|date=15 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref>: Հենց այդ օրվաօրը առավոտյան Հարարեյի բնակիչները մայրաքաղաքի հյուսիսային արվարձանում լսեցինլսել են հրաձգության ու հրետանային կրակոցի ձայներ,: Կրակոցները որտեղ ապրում են շատ քաղաքական գործիչներ, այդ թվում՝ նախագահը<ref name="crisis"/>: Որոշ տվյալներով, շարունակական կրակոցներ լսվեցին Մուգաբեյի տան մոտ Բորրոուդեյլ արվարձանում, իսկ Զիմբաբվեյի համալսարանի մոտ տեղի ունեցավ պայթյուն<ref name="burke" /><ref name="reagan" />: Զինվորները արգելափակեցին մուտքը դեպի [[Զիմբաբվեյի խորհրդարան]], կառավարական շենքեր, դատարաններ ու Հարարեյում նախագահի պաշտոնական նստավայրը<ref name="burke" />: [[ՀԱՀ-ի նախագահ]]՝ [[Ջեյքոբ Զումա]]ն հեռախոսային զրույց է ունեցել Մուգաբեյի հետ, ասելով, որ վերջինս գտնվում է անվտանգ վայրում, սակայն [[Տնային կալանք|տնային կալանքի]] տակ<ref>{{cw|author=Alastair Reed|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-11-15/zimbabwe-president-mugabe-confined-to-his-home-sadc-s-zuma-says|title=Zimbabwe President Mugabe Confined to His Home, Zuma Says|publisher=[[Bloomberg]]|date=15 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref><ref>{{cw|author=Harriet Agerholm|url=http://www.independent.co.uk/news/world/africa/robert-mugabe-zimbabwe-house-arrest-coup-latest-jacob-zuma-south-africa-a8055831.html|title=Robert Mugabe 'under house arrest' in Zimbabwe after army seizes control|publisher=[[The Independent]]|date=15 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref>: Չհաստատված տեղեկություններով Գրեյս Մուգաբեն կարող էր փոխչել [[Նամիբիա]]<ref>{{cw|author=Ben Kentish|url=http://www.independent.co.uk/news/world/africa/grace-mugabe-zimbabwe-flee-leave-military-coup-namibia-army-take-over-a8055936.html|title=Grace Mugabe 'flees Zimbabwe for Namibia' after military take over and reportedly put husband under house arrest|publisher=[[The Independent]]|date=15 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref>, որը հերքվում է երկրի իշխանությունների կողմից, և հնարավոր է նա գտնվում է տնային կալանքի տակ իր ամուսնու հետ<ref>{{cw|url=https://www.newera.com.na/2017/11/16/grace-mugabe-not-here-says-government/|title=Grace Mugabe not here, says government|publisher={{нп5|New Era (Намибия)|New Era|en|New Era (Namibia)}}|date=16 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref>:
Հենց այդ օրը [[Զիմբաբվեական ազգային-ազատագրական պատերազմի վետերանների ասոցիացիա]]յի գլխավոր քարտուղար՝ [[Վիկտոր Մատեմադանդա]]ն հրապարակայնորեն կոչ արեց Մուգաբեյին հրաժարական տալ, հայտարարելով, որ զինվորականների գործողություններն ի շահ երկրի են<ref>{{cw|url=https://www.reuters.com/article/zimbabwe-politics-warvets-mugabe/zimbabwe-war-vets-call-for-mugabe-to-removed-as-president-idUSJ8N1NC00F|title=Zimbabwe War Vets call for Mugabe to removed as president|publisher=[[Reuters]]|date=15 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref>, իսկ ներկայացուցիչ՝ Քրիս Մուցվանգվան բարձր գնահատեց նրանց ռեժիմի «անարյուն ուղղումը»<ref>{{cw|url=https://www.nytimes.com/aponline/2017/11/15/world/africa/ap-af-zimbabwe-political-turmoil.html|title=Zimbabwe Army Has Mugabe, Wife in Custody, Controls Capital|publisher=[[The New York Times]]|date=15 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref>: Զիմբաբվեյի հեռարձակվող ընկերությունը ընդհատեց իր հեռարձակումները Կուդզանայա Չիպանգիի հայտարարությունը հեռարձակելու համար, որում նա ներողություն խնդրեց զինվորներից իր նախկին խոսքերի համար, հատկապես նշելով, որ անում է դա առանց պարտադրանքի<ref>{{cw|url=http://abcnews.go.com/International/wireStory/latest-zimbabwe-police-leave-told-return-posts-51158912|title=The Latest: Zimbabwe youth leader apologizes to army leaders|publisher=[[ABC News]]|date=15 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref><ref>{{cw|author=David McKenzie, Jamie Tarabay, Angela Dewan|url=http://www.cnn.com/2017/11/16/africa/zimbabwe-unrest/index.html|title=Mugabe's exit is 'a done deal' but Zimbabwe is still in limbo|publisher=[[CNN]]|date=16 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref>: Որոշ տվյալներով, Մնանգագվան արտաքսումից վերադարձել է Զիմբաբվե, որպեսզի ղեկավարի կառավարությունը<ref>{{cw|url=https://www.iol.co.za/capetimes/news/dismissed-mnangagwa-returns-to-take-control-in-zimbabwe-12006958|title=Dismissed Mnangagwa returns 'to take control in Zimbabwe'|publisher={{нп5|Independent Online (Южная Африка)|IOL|en|Independent Online (South Africa)}}|date=15 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref>: Այդ ժամանակ, իր և ընդդիմական կուսակցությունների միջև բանակցություններ սկսվեցին ժամանակավոր կառավարության ձևավորման համար<ref>{{cw|author=Jeffrey Moyo, Norimitsu Onishi|url=https://www.nytimes.com/2017/11/15/world/africa/zimbabwe-coup-mugabe.html|title=Robert Mugabe Under House Arrest as Rule Over Zimbabwe Teeters|publisher=[[The New York Times]]|date=15 ноября 2017|accessdate=15 ноября 2017}}</ref>: Հարարա վերադարձավ նաև Մուգաբեյի գլխավոր քննադատ, ընդդիմադիր և նախկին [[Զիմբաբվեյի վարչապետ]] [[Մորգան Ցվանգիրան]], ով բուժվում էր քաղցկեղից Մեծ Բրիտանիայում ու Հարավային Աֆրիկայում<ref>{{cw|url=https://news.sky.com/story/ex-pm-morgan-tsvangirai-returns-to-zimbabwe-amid-military-coup-11128231|title=Ex-PM Morgan Tsvangirai returns to Zimbabwe amid military 'coup'|publisher=[[Sky News]]|date=16 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref><ref>{{cw|url=http://www.telegraph.co.uk/news/2017/11/16/zimbabwes-robert-mugabe-wife-grace-insisting-finishes-term-priest/|title=Zimbabwe's Robert Mugabe and wife Grace 'insisting he finishes his term', as priest steps in to mediate|publisher=[[The Telegraph]]|date=16 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref>: Հայրենիքում իր առաջին ճառում նա ասաց, որ «Զիմբաբվեյի շահերից է բխում Ռոբերտ Մուգաբեյի անմիջական հրաժարականը», որից հետո պետք է անցկացվեն «արդար, ազատ ընտրություններ»<ref>{{cw|author=Jan Raath, Harry Davies|url=https://www.thetimes.co.uk/article/mugabe-crushed-by-his-own-strongman-v0pm3wk6m|title=Tsvangirai urges Mugabe to step aside and allow elections|publisher=[[The Times]]|date=16 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref><ref>{{cw|url=https://www.news24.com/Africa/Zimbabwe/mugabe-must-resign-immediately-tsvangirai-20171116|title=Mugabe must resign immediately - Tsvangirai|publisher={{нп5|News24|News24|en|News24}}|date=16 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref>: Բանակցություններ էին ընթանում Մուգաբեյի և զինվորների միջև, որի արդյունքում, ըստ որոշ տվյալների Մուգաբեն հրաժարվել է հանձնել իշխանությունը<ref>{{cw|url=http://www.bbc.com/news/world-africa-42006777|title=Zimbabwe crisis: SA delegation tries to find resolution|publisher=[[BBC News]]|date=16 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref><ref>{{cw|author=MacDonald Dzirutwe|url=http://www.reuters.com/article/us-zimbabwe-politics/zimbabwes-mugabe-resisting-army-pressure-to-quit-senior-source-idUSKBN1DG08B|title=Zimbabwe's Mugabe resisting army pressure to quit: senior source|publisher=[[Reuters]]|date=16 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref>: Նոյեմբերի 16-ին Մուգաբեն անսպասելի դուրս եկավ կալանքից, ժամանելով կառավարության շենք Չիվենգայի հետ բանակցությունների համար, որում ներկա էր նաև պաշտպանության և պատերազմի վետերանների նախարար Նոսիվիվե Մապուսա-Նկակուլան և ՀԱՀ-ի պետական անվտանգության նախարար՝ [[Բոնգանի Բոնգո]]ն, Մուկոնորիի հայրը, Զիմբաբվեյի պաշտպանության նախարար՝ Սիդնեյ Սեկերամայնը և Զիմբաբվեյի պետական անվտանգության ու նախագահական ադմինիստրացիայի նախարար՝ Կեմբո Մոհադին<ref>{{cw|author=MacDonald Dzirutwe|url=https://www.reuters.com/article/us-zimbabwe-politics/zimbabwes-mugabe-coup-chief-meet-with-smiles-and-handshakes-idUSKBN1DG08B|title=Zimbabwe's Mugabe, coup chief meet with smiles and handshakes|publisher=[[Reuters]]|date=16 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref><ref>{{cw|url=https://www.ft.com/content/c5db9dd0-cabe-11e7-ab18-7a9fb7d6163e|title=South Africa envoys meet Mugabe in bid to end Zimbabwe crisis|publisher=[[Financial Times]]|date=16 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref><ref>{{cw|url=http://www.herald.co.zw/breaking-president-mugabe-meets-zdf-commander-at-state-house/|title=President, General Chiwenga meet|publisher={{нп5|The Herald (Зимбабве)|The Herald|en|The Herald (Zimbabwe)}}|date=17 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref><ref>{{cw|url=http://www.zbc.co.zw/2017/11/16/62195/|title=Pres Mugabe meets General Chiwenga|publisher={{нп5|Вещательная корпорация Зимбабве|Вещательная корпорация Зимбабве|en|Zimbabwe Broadcasting Corporation}}|date=16 ноября 2017|accessdate=16 ноября 2017}}</ref>:
|
