«Բրոնզ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 6.
== Պատմություն ==
Անագային բրոնզը մարդու ստացած հնագույն համաձուլվածքն է (տե՛ս [[Բրոնզի դար]])։ Առաջին բրոնզե առարկաները ստացել են մ․ թ․ ա․ 3-րդ հազարամյակից առաջ պղնձի ու անագի հանքաքարի և փայտածխի խառնուրդի վերականգնիչ հալման միջոցով։ Հետագայում բրոնզ սկսեցին ստանալ պղնձին անագ և այլ մետաղներ ավելացնելով։<ref>Հայկական Սովետական Հանրագիտարան, հատոր 2, էջ 573-574:</ref>
==Բրոնզ բառի ստուգաբանությունը==
''Բրոնզ'' բառը Եւրոպայի երկրների մեծ մասում, այդ թվում Գերմանիայում և Մեծ Բրիտանիայում առավել տարածվում է 1730–40 թթ. և փոխառվել է ֆրանսերեն ''bronze'' բառից, որն առաջին անգամ հիշատակվում է 1511 թ.: Վերջինս էլ իր հերթին փոխ է առել իտալերեն ''bronzo'' բրոնզո՝ "զանգի մետաղ, արույր" բառից, որը ծագել է 13-րդ դարում: Իտալերեն բառն ինքը փոխ է առնված միջնադարյան լատիներեն ''bronzium'' բառից: Այս վերջինը կարող է ունել երկակի ծագում:
* 1. ''bróntion'', բրո՛նտիոն բառից, որը բխում է [[Բյուզանդիա]]յի հունարենում՝ միջին հունարենում գործածված ''brontēsíon'' բրոնտեսիոն բառից (ծագում է 11-րդ դարում), հավանաբար, իր հերթին բխող ''Brentḗsion'' Բրենտեսիոն կամ ‘[[Brindisi]]’ Բրինդիսի քաղաքի անունից, որ հայտնի էր իր բրոնզով, այսինքն՝ անագապղնձով<ref>Henry and Renée Kahane, "Byzantium's Impact on the West: The Linguistic Evidence", ''Illinois Classical Studies'' 06 (2) 1981, p. 395.</ref><ref>Originally M.P.E. Berthelot, "Sur le nom du bronze chez les alchimistes grecs", in ''Revue archéologique'', 1888, pp. 294–8.</ref>: or originally,
* 2. Առավել հավանական է թվում բրոնզ բառի ծագման առավել հին արմատը՝ [[պարսկերեն]] կամ հին պարսկերեն ''birinj'' բիրինձ, ''biranj'' բիրանձ ({{lang|fa|برنج}}) բառը, որը նշանակել է "արույր" (արդի պարսկերենում՝ ''berenj'' բերենջ), ''piring'' պիրինգ ({{lang|fa|پرنگ}}) "պղինձr",<ref>Originally Karl Lokotsch, ''Etymologisches Wörterbuch der europäischen Wörter orientalischen Ursprungs''. (Heidelberg: Carl Winter’s Universitätsbuchhandlung, 1927), p. 1657.</ref> դրանից և ծագում նաև [[սերբո-խորվաթերեն]] ''pìrinač'' պիրինաչ "արույր" բառը,<ref>Wolfgang Pfeifer, ed., ''Etymologisches Wörterbuch des Deutschen'', s.v. "Bronze" (Munich: Deutscher Taschenbucher Vertrag, 2005).</ref> [[Վրացերեն|Վրացերենում]] ''brinǰao'' բիրինձաո "բրոնզ", անագապղինձ բառը ևս այդտեղից և կամ ավելի շուտ իր հարևան [[հայերեն|հայերենի]] պղինձ ''płinj'' բառից, որը դասական հայերենում հնչում էր "պլինձ", որից կարող է ծագած լինել նաև իրանական բիրինձ-ը:
== Բաղադրություն ==
| |||