«Ածխաթթու գազ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ածխաթթվական գազ'''ը՝ CO₂ [[ածխածնի երկօքսիդ]]ն է՝ ածխածնի և [[օրգանական միացություններ]]ի այրման վերջնական արդյունքը։

== Կրակմարիչ ==

Ածխաթթվական գազը չի այրվում և այրմանը չի նպաստում. այդ հատկության շնորհիվ այն օգտագործվում է հրդեհները մարելու համար։ [[Կրակմարիչ]]ները լիցքավորում են ածխաթթվական գազով կամ նատրիումի հիդրոկարբոնատի լուծույթով։ Այս դեպքում բալոնի վերին մասում ամրացվում է ծծմբական թթվով լցված սրվակ։ Կրակմարիչը գործի դնելիս ծծմբական թթուն խառնվում է [[նատրիումի հիդրոկարբոնատ]]ի հետ։ Փոխազդեցության հետևանքով անջատվում է ածխաթթվական գազ, որը հեղուկի հետ առաջացնում է շիթ և մեծ ճնշման տակ դուրս մղվում կրակմարիչից։ Փրփուրը ծածկում է այրվող առարկայի մակերեսը, մեկուսացնում այն օդի թթվածնից և, այրումը դադարեցնելով, հանգցնում է կրակը։ Ածխաթթվական գազը հայտնաբերել է հոլանդացի քիմիկոս [[Յա.վան Հելմոնտ]]ը 1620 թ-ին։ [[Կրաքար]]ի վրա [[հանքային թթու]] ավելացնելով՝ նա ստացավ նոր «օդ» (գազ), որն անվանեց «անտառային օդ», քանի որ այդ գազը ստացվում էր նաև ծառերի այրումից։ («Գազ» բառը ներմուծել է Հելմոնտը, որը հունարեն նշանակում է քաոս)։ Ածխաթթվական գազի բաղադրությունն առաջինը հաստատել է ֆրանսիացի քիմիկոս [[Ա.Լ.Լավուազիե]]ն։ [[Իտալիա]]յի [[Նեապոլ]] քաղաքի մոտ գտնվող «Շան քարանձավում» (այնտեղ մտնող շները սատկում են) և Ճավա կղզու «Մահվան հովտում» երկրի ընդերքից դուրս է գալիս ածխաթթվական գազ, որը, օդից ծանր լինելով, կուտակվում է անձավների գետնամերձ մասերում և շնչահեղձ անում այնտեղ հայտնված կենդանիներին։ Այդ առումով ստորգետնյա բոլոր խոր անձավները վտանգավոր են. այդպիսի տեղերում հայտնվելիս պետք է զգուշանալ ածխաթթվական գազի պատահական կուտակումներից։

 

== Արտաքին հղումներ ==

* [http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=17, Հայկական Հանրագիտարան, Ածխաթթու գազ]

 

[[Կատեգորիա:Ածխաթթու գազ]]