«Հավերժության հայկական նշան»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[Պատկեր:Revived Armenia Monument Two of Four Eternity Signs on Base Cascade Yerevan Armenia 2013 09 01 VM.jpg|300px|thumb|[[:File:Revived Armenia Monument Face Cascade Yerevan Armenia 2013 09 01 VM.jpg|Վերածնված Հայաստան հուշակոթող]] [[Կասկադ համալիր]]ում, հավերժության նշանները ներքևում ([[:File:Revived Armenia Monument Right Recursive Eternity Sign on Base Cascade Yerevan Armenia 2013 09 01 VM.jpg|աջ կողմինը]] [[Ռեկուրսիա|ռեկուրսիվ է]])։ Այս 50 մ բարձրության կոթողի վրա կա 9 հավերժության նշան՝ 5-ը ներքևում [[:File:Revived Armenia Monument Face Two Eternity Signs and Golden Spike on Top Cascade Yerevan Armenia 2013 09 01 VM.jpg|և 4-ը վերևում]].]]

:Հայկական դրամի և հավերժության հայկական նշանների միջազգային ճանաչման խնդիրն առաջին անգամ 2010 թվականի սկզբներին բարձրաձայնվեց Հայաստանի Հանրապետության վարչապետին կից Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների զարգացմանն աջակցող խորհրդի Լեզվի և մշակույթի աշխատանքային խմբի կողմից։ Հայկական դրամի նշանը ստեղծվել է 1995 թվականին հայկական դրամի հիմնումից երկու տարի հետո։ Այն առաջին անգամ գծագրել է Կարեն Կոմենդարյանը։ Այն կազմված է որպես հայերեն «Դրամ» բառի առաջին գլխատառ «Դ» տառ, որի հորիզոնական աջ ելուստը իրագործված է աջ ուղղաձիգ տարրը հատող երկու հորիզոնական գծերի տեսքով։ Ազգային մակարդակով ստանդարտացվել է 2007 թվականին և ընդգրկվել ՀՍՏ 34.001 «Տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ. Գրանշանների հավաքածուներ և ստեղնաշարեր. Գրանշանների կոդավորում և ստեղների դասավորություն» ազգային ստանդարտում։ Իսկ ահա հայկական հավերժության նշանը հնագույն ազգային խորհրդանիշ է և հայկական իրականության մեջ կարող է հանդիպել հայկական եկեղեցիների և խաչքարերի վրա, ինչպես նաև հայկական մանրանկարչությունում։ Այն իրենից ներկայացնում է կորագծային թևեր ունեցող ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ կամ ժամացույցի սլաքին հակառակ ուղղությամբ ոլորվող աստղանիշ։ Որպես կանոն այն ունի ութ կոր, ինչը խորհրդանշում է վերածնունդը։ Սակայն կարող է ունենալ չորս կամ ավելի կոր։ Աշխատանքները կազմակերպելու համար Ստանդարտների ազգային ինստիտուտի ակտիվ ջանքերի շնորհիվ ստեղծվեց աշխատանքային խումբ, որում ընդգրկվեցին ոլորտի ճանաչված մասնագետներ, փորձագետներ, պետական և ոչ պետական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ։ Աշխատանքային խմբի անդամների կարծիքների և առաջարկությունների երկարատև քննարկումների հիման վրա համաձայնություն ձեռք բերվեց մշակված հայկական նշանների վերաբերյալ։ Այնուհետև, սահմանված միջազգային ընթացակարգերով Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպության ՄՏՀ 1 «Տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ» միավորված տեխնիկական հանձնաժողովի ԵՀ 2 «Կոդավորված նշանների հավաքածուներ» ենթահանձնաժողովին ուղարկվեց վերը նշված նշանները և դրանց նկարագրությունները` ԻՍՕ/ԻԷԿ 10646 ստանդարտում լրացում կատարելու նպատակով։ Սակայն կան այդպիսի բազմաթիվ հայկական նշաններ և խորհրդանշաններ, որոնց համար հետագայում ևս կարիք կլինի ձեռք բերել միջազգային ճանաչում։ Ուստի Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը շարունակում է տեղային և միջազգային մակարդակով համագործակցությունը հայկական նշանների միջազգային ճանաչման համար։

Նշանը ծագում և դասակարգվում է որպես [[սվաստիկա]] և ներկայացվում է մի կետից ծագող, կենտրոնի շուրջ աջ կամ ձախ ոլորվող կոր (կեռ) թևերով պատկեր։<ref name=Coimbra>[http://institutoterramemoria.academia.edu/FernandoCoimbra Ֆեռնանդո Կոիմբռա], [http://archive.is/54s7 A Swastika Pictorial Atlas, 2012.] Նկ․ 1 – Սվաստիկայի տարատեսակներ / Տարբեր ժամանակաշրջաններ։</ref>

:The circle, as a line returning upon itself, represented perfection. Having neither beginning, nor end, it was the symbol of eternity. The architects expressed the concept of everlasting, celestial life in the knowledge of the presence and effect of the divine power by sphere.</ref> Իսկ 5-րդ դարից նա հայտնաբերվում է հայկական հուշաքարերին, ապա դառնում [[խաչքար]]ային տարածված խորհրդանիշ։<ref name = "nelli">Nelli Sahakyan, Armenian Highland. RAU Press, 2006, p. 150(349)</ref> Մոտավորապես 8-րդ դարում հավերժության խորհրդանիշը գործածվել է ազգային պատկերագրությունում, <ref>Jacob G. Ghazarian ''The Mediterranean legacy in early Celtic Christianity: a journey from Armenia to Ireland'', Bennett & Bloom, 2006. pp. 263, p. 186.

Լինելով [[խաչքար]]երի հիմնական բաղադրիչներից մեկը, <ref>The governemnt of Armenia, [https://www.e-gov.am/u_files/file/decrees/kar/2010/03/10_0310.pdf The list of non-material cultural heritage of Armenia], 2010, p. 15</ref> նշանը պատկերվել է նաև [[եկեղեցի|եկեղեցու]] պատերին, <ref>Հրաչյա Քարտաշյան, [http://lraber.asj-oa.am/4541/1/1986-4(42).pdf Խորանաշատի ճարտարապետական համալիրը։] [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[Լրաբեր հասարակական գիտությունների]], հմ․ 4, 1986 թ․, էջ 42—52</ref><ref>Hayden Herrera, ''Arshile Gorky: His Life and Work․'' Macmillan, 2005, pp.&nbsp;784

:".. one tip of the boot/butter churn, may be derived from the Armenian symbol of eternity carved into the facades of many eleventh-century Armenian churches, ..."</ref><ref>Károly Gink, Károly Gombos, ''Armenia: landscape and architecture.'' Corvina Press, 1974.

:"The sign of eternity, two combined wheels, is cut on the east wall, together with a number of pictures of sirens."</ref> շիրիմաքարերին և այլ ճարտարապետական կոթողների ու տարրերի վրա։<ref>Nicolas Holding (2011), ''Armenia'', Bradt Travel Guides, pp 312, p. 130, 148</ref><ref>G. Sargsyan, U. Melkonyan, [http://hpj.asj-oa.am/5769/1/2012-3-(94).pdf Litographical sketches - 2], Historico-phylological journal of Armenian Academy of sciences, № 3, 2012, p. 101</ref><ref>R. L. Khachatryan, Russian academy of Art, ''Rudolg Khachatryan: high-dimensional objects'', Galart, 2002, p. 13</ref><ref>''Armenia Today'', vol. 5-6, Yerevan, 1982, p. 4</ref><ref name = "kara">G. Karakhanyan, [http://lraber.asj-oa.am/5485/1/31.pdf «Medieval domesstic reliefs of Armenia»], The journal of social sciences, №8, Yerevan, 1975, pp. 31—47</ref> Հավերժության նշանով են զարդարված հայտնի [[եկեղեցի]]ներ [[Մաշտոց Հայրապետ եկեղեցի]]ն [[Գառնի]]ում, [[Հոռոմայր]]ի վանքը, <ref>[http://hpj.asj-oa.am/3204/1/1979-4(267).pdf Ա. Ա. Մանուչարյան, Հոռոմայրի վերին հուշարձանախումբը]։ [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[Պատմաբանասիրական հանդես]], հմ․ 4, 1979, էջ 267-272։ ISSN 0135-0536

:Երկու զարդեր են քանդակված կամարների ներսի կողմի վերնամասում։ Մեկը պատկերում Է հավերժության նշան, կազմված գնդաձև ուռուցիկ մակերեսին սփռված ելունդավոր գծերով։</ref> [[Նոր Վարագավանք]]ը, <ref>[http://lraber.asj-oa.am/5168/1/1984-7(60).pdf Հրաչյա Քարտաշյան, Նոր Վարագավանքի ճարտարապետական համալիրը։] [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[Լրաբեր հասարակական գիտությունների]], հմ․ 7, 1984, էջ 60-73։ ISSN 0320-8117

:Պսակ-գոտու անմիջապես վերևով անցնում է եզան և կտցահարող թռչունների, նռնենու տեսքով կենաց ծառի, զամբյուղների, վարդյակի և հավերժության նշանի պատկերներով քանդակաշարք, որն ունի գաղափարական որոշակի իմաստ։</ref> [[Ծիծեռնավանք]]ը, <ref>[http://hpj.asj-oa.am/3293/1/1980-2(39).pdf Մ․ Ս․ Հասրաթյան, Ծիծեռնավանք։] [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[Պատմաբանասիրական հանդես]], հմ․ 2, 1980, էջ 39-57։ ISSN 0135-0536</ref> և շատ այլ [[եկեղեցի]]ներ։

File:Illuminated_Armenian_Gospel_of_Tatev_monastery, _1297._Miniature_by_Grigor_Tatevatsi, _1376._Yerevan, _Matenadaran, _Ms._no._7482.jpg|[[Գրիգոր Տաթևացի|Գրիգոր Տաթևացու]] մանրանկար, 1376 թ․

File:Illuminated_Armenian_Gospel_with_Eusebian_canons, _1497, _MS._Arm._e.1, _fol._16r.jpg| Հայկական մանրանկար, 1497 թ․

File:Illuminated_Armenian_Gospel_with_Eusebian_canons, _1609, _miniature_by_Mesrop_Khzanetsi, _Oxford, _Bodleian_Library, _Arm._d.13, _v.22.jpg|Մեսրոպ Խզանեցու մանրանկար, 1609 թ․

File:Illuminated_Armenian_Gospel, _4-Gospel_by_Spahan, _1655, _Chester_Beatty_Library, _Dublin, _Nr._578, _15v.jpg| Սպահանի Ավետարանի Մանրանկար, 1655 թ․

File:Illuminated_Armenian_Gospel, _Evangelist_portrait_of_St._Luke_by_Aristakes, _1475, _Walters_Manuscript_W.540, _fol._125v.jpg|Արիստակեսի մանրանկար, 1475 թ․

File:Armenian_Gospel_of_Moghni, _Miniature_St._Mateos, _11th_century, _Yerevan, _Matenadaran, _Ms._7736, _no._22v.jpg|Մողնու Ավետարանի մանրանկար՝ Սուրբ Մաթեոս, 11-րդ դար

File:AH_-_Khachkar_with_Swastikas, _11th_century, _Sanahin, _Armenia.jpg|Սվաստիկայի զարդանախշով խաչքար [[Սանահինի վանք]]ում, 11-րդ դար<ref>Նորագյուտ խաչքար է, հանրությանը երբևէ չի ներկայացվել և մասնագիտական շրջանակներին ծանոթ չէ։ Ըստ [http://yerevan.academia.edu/HamletPetrosyan Համլետ Պետրոսյանի], անիական դպրոցի 11-րդ դարի կեսերին ստեղծված խաչքար է։ Սովետական տարիներին Սվաստիկան պատկերող մասերը վերացվել են՝ ջարդուփշուր է արվել գլխամասը, տաշվել են նշանը պարունակող մասերը։</ref>

File:Armenian rug , No. 2747-5.jpg|Վիշապագորգ [[Ջրաբերդ]], 1899 թիվ, գյուղ Բռնակոթ, [[Սիսիան]]

File:Armenian rug , No. 2747-5, cropped.jpg|[[Ջրաբերդ]] վիշապագորգի զարդանախշ, 1899 թիվ, գյուղ Բռնակոթ, [[Սիսիան]]

File:All_Armenian_Fund_20th_anniversary_logo_postage_stamp._380_AMD._December_12, _2012._Designer_Vahan_Stepanyan.jpg|[[Հայաստան համահայկական հիմնադրամ]]ի 20-ամյակին նվիրված նամականիշ

File:All_Armenian_Fund._Water_is_life_telethon_logo._November_25, _2010._Desiner_Edik_Balayan.jpg|Ջուրը կյանք է հեռուստամարաթոնի խորհրդանիշ, 2010 թ․

File:Symbol_of_National_Library_of_Armenia, _Yerevan, _Armenia, _VM.jpg|[[Հայաստանի Ազգային գրադարան]]ի խորհրդանիշ, 2013 թ․<ref name="HS" />

:My heart's in the Highlands, my heart is not here,

| գոտի = center

| ուղղություն = horizontal

| վերնագիր = Տառաձևեր

| վերնագրի գոտի = center

| պատկեր1 = Armenian Eternity Sign Regular.png

| լայնություն1 = 78

| նկարագրություն1 = սովորական

| պատկեր2 = Armenian Eternity Sign Italic.png

| լայնություն2 = 78

| նկարագրություն2 = <center>''շեղ''</center>

| պատկեր3 = Armenian Eternity Sign Bold.png

| լայնություն3 = 80

| նկարագրություն3 = <center>'''թավ'''</center>

| պատկեր4 = Armenian Eternity Sign Bold Italic.png

| լայնություն4 = 80

| նկարագրություն4 = <center>'''''թավ շեղ'''''</center>

| պատկեր5 = Armenian Eternity Sign Set.png

| լայնություն5 = 258

| նկարագրություն5 =

File:Cascade_of_Yerevan, _Armenia_First_Christian_Country_Monument, _Head, _Armenia, _2013-09-01, _VM.jpg|«Հայաստանը առաջին քրիստոնեկան պետությունն է» հուշակոթողը [[Երևան]]ի [[Կասկադ համալիր]]ում, 1992 թ․

== Այլոց հավերժության նշաններ և համընկումներ ==

== Ծանոթագրություններ ==

:«— Նախկինում Սովետական Միության կատարի աստղն էր գլխարկի մեջտեղում տեղադրված, իսկ հիմա վեց աստղանի մեր գեղեցիկ հայկական հավերժության նշանն է լինելու։»

* [http://www.boston.com/yourtown/news/downtown/2013/04/armenian_heritage_park_to_part.html Downtown, North End. "Armenian Heritage Park to participate Saturday in World Labyrinth Day", Posted by Jeremy C. Fox April 29, 2013.]