«Սիմեոն Ապարանցի»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Սիմեոն Ապարանցի''', 16-17–րդ դարերի բանաստեղծ և մանկավարժ։ Իր մականունն ստացել է ծննդավայրի՝ [[Մոկք|Մոկաց նահանգ]]ի [[Սպարկերտ]] գավառի Ապարանք գյուղի անունից։ [[Բաղեշ|Բաղեշի]] խնդրակատար վանքում, ապա Ոստանի դպրոցում կրթվելուց հետո Մեծոփում, Կարինում, Վանում դասավանդել է փիլիսոփայություն, աստվածաբանություն, քերականություն, բանաստեղծական արվեստ, պատմություն, գրչություն և այլն։ Հռչակվել է [[րաբունապետ]], եղել իր ժամանակի ամենանշանավոր մանկավարժներից։ Ապարանցին շուրջ երեսուն տարի (1585 - 1614) մանկավարժական գործունեություն է ծավալել ժամանակի նշանավոր դպրոցներում՝ Մեծոփում, [[Կարին]]ում և [[Վան]]ում՝ տալով հայ դպրոցին, մատենագրությանը և գրչության գործին նվիրված աշակերտներ։ Ապարանցու գրական ժառանգության մեշ կարևոր տեղ է գրավում «Շարագրութիւն հոմերական վիպասանութեամբ...» քերթվածը։ Նրա այս երկի ինքնագիրը չի պահպանվել։ Մաշտոցի անվան Մատենադարանում պահվում է երեք ընդօրինակություն, որոնցից հնագույնը՝ № 6548 գրչագիրն ընդօրինակված է Ապարանցու աշակերտ Անանիայի ձեռքով, բանաստեղծ ուսուցչի ներկայությամբ և, անտարակույս, նրա որոշ հսկողությամբ, Մեծոփի մատենադարանի համար։ Դրանով այս ձեռագիրն ստանում է գրեթե հեղինակային ինքնագրի արժեք։ «Վիպասանությունն» ուշագրավ է թե՛ գրականագիտական և թե՛ բանասիրական առումով։

Անանիա Նախավկայեցու և Կիրակոս Այրարատեցոu խնդրանքով չափածոյի է վերածել մի պատմագիրք, որն իր միջավայրում հայտնի է եղել «Վիպասանութիւն Ղագարու Փարպեցւոյ» անվամբ, բայց իրականում բովանդակում էր [[Ղազար Փարպեցի|Ղազար Փարպեցու]] և [[Սեբեոս]]ի երկերը։ Բանաստեղծն իր առաշ նպատակ է դրել շարադրել Պահլավունի և Մամիկոնյան տոհմերի պատմությունը։ Քանի որ ձեռագրի բովանդակությունը հնարավորություն չէր ընձեռում այդ պատմությունը լիովին ներկայացնել, ուստի նա ստիպված դիմում է նաև ուրիշ աղբյուրների և գրում է (1590 թ.) Վիպասանությունը, որ հետագայում տպագրվել է Վաղարշապատում, մի գրչագիր օրինակի հիման վրա։ Պահլավունի տոհմի պատմությունը շարադրելու համար, Ապարանքին նյութ է քաղել զանազան աղբյուրներից, որոնցից ամենահիմնականը [[Մովսես Խորենացի|Մովսես Խորենացու]] «[[Հայոց պատմություն (Մովսես Խորենացի)|Հայոց պատմությունն]]» է։