«Ազիմուտ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:Azimuth (PSF) mod hy.svg|right|thumb|350px|Աստղի ազիմուտը դիտորդի համար, կապույտ գծերի միջև կազմած անկյունն է]]
'''Ազիմուտ''' (արաբերեն` السمت «աս-սիմթ» (ուղղություն)) — դիտման կետը նպատակակետին միացնող գծի և միջօրեականի հյուսիսային ուղղության միջև ընկած անկյունը: Սովորաբար հաշվարկվում էըստ ժամացույցի սլաքի ուղղության: Չափվում է աստիճաններով 0-ից մինչև 360: Եթե ազիմուտը հաշվարկելիս որպես մեկնարկային ուղղություն ընդունվում է աշխարհագրական միջօրեագիծը, ապա ազիմուտը կոչվում է ճշմարիտ, մագնիսական միջօրեագծի դեպքում ազիմուտը կոչվում է մագնիսական: ▼
▲'''Ազիմուտ''' (արաբերեն` السمت «աս-սիմթ» (ուղղություն)) — դիտման կետը նպատակակետին միացնող գծի և միջօրեականի
[[Կատեգորիա:Գեոդեզիա]] [[Կատեգորիա:Նավագնացություն]]▼
Ազիմուտի օրինակն է, երկնքում [[աստղ]]ի դիրքի չափումն է։ Աստղը մեզ հետաքրքրող դիրքում է, չափման հարթությունը [[հորիզոն]]ն է կամ [[ծով]]ի մակերեսը և հաշվարկման կետը [[հյուսիս]]ն է։ Այդ դեպքում ազիմուտը հյուսիսի և հորիզոնի հարթության վրա աստղի պրոեկցիայի միջև կազմած անկյուն է։<ref>http://dictionary.reference.com/browse/azimuth</ref>
Հասկացողությունը օգտագործվում է շատ կիրառական ոլորտներում, այդ թվում [[նավարկում|նավարկման]], [[աստղագիտություն|աստղագիտության]], [[քարտեզ|քարտեզագրության]], հանքաարդյունաբերության և [[հրետանի|հրետանու]] մեջ։
==Նավարկում==
Ցամաքային նավարկման և դիրքորոշման մեջ, ազիմուտը որպես կանոն նշանակում են ''[[ալֆա]]'', <math>\alpha</math> տառով և այն սահմանվում է, որպես հորիզոնական անկյուն, չափված ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ, հյուսիսային գծից կամ [[միջօրեական]]ից։<ref>U.S. Army, ''Map Reading and Land Navigation'', FM 21-26, Headquarters, Dept. of the Army, Washington, D.C. (7 May 1993), ch. 6, p. 2</ref><ref>U.S. Army, ''Map Reading and Land Navigation'', FM 21-26, Headquarters, Dept. of the Army, Washington, D.C. (28 March 1956), ch. 3, p. 63</ref> Ազիմուտի ավելի ընդնհանուր սահմանման մեջ այն որևէ հստակեցված չափման կետի կամ հեշտորեն գտնվող ուղղության գծի հետ կազմած հորիզոնական անկյուն է, չափված ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ։ <ref>U.S. Army, ch. 6 p. 2</ref><ref>U.S. Army, ''Advanced Map and Aerial Photograph Reading'', Headquarters, War Department, Washington, D.C. (17 September 1941), pp. 24-25</ref><ref>U.S. Army, ''Advanced Map and Aerial Photograph Reading'', Headquarters, War Department, Washington, D.C. (23 December 1944), p. 15</ref>
Ներկայումս, ազիմուտի համար հաշվարկման կետն է հանդիսանում [[իրական հյուսիս]]ը, որը 0° ազիմուտն է, չնայած երբեմն կարող են գործածվել նաև այլ չափման միավորներ ([[գրադ (անկյուն)|գրա]], [[Անկյունային միլ|միլ]])։ Ամեն դեպքում, ազիմուտը չի կարող գերազանցել, շրջանագծի մեջ եղած չափման միավորների առավելագույն արժեքը, 360° շրջանագծում դա 359 աստիճան, 59 րոպե, 59 վարկյան է (359° 59' 59")։
Օրինակ ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ շարժվելով 360° ունեցող անկյամբ, արևմուտքի ազիմուտը կկազմի 90°, հարավը 180°, արևմուտքը 270°։ Սակայն կան բացառւոյթւններ՝ որոշ նավարկման համակարգերը օգտագործում են աշխարհագրական հարավը, որպես հաշվարկման կետ։ Տեսականորեն ցանկացած ուղղություն կարող է ծառայել որպես հաշվարկման կետ, եթե այն պարզ սահմնված է և հայտնի է համակարգի բոլոր օգտագործողներին։
===Ճշմարիտ ազիմուտներ===
{| class="wikitable" style="margin:auto;"
|-----
! colspan="4" | Հաշված Հյուսիսից
|-----
| Հյուսիս || align="center" | 0° կամ 360°
|| Հարավ || align="center" | 180°
|-----
| Հյուսիս–Հյուսիսարևելք || align="center" | 22.5°
|| Հարավ–Հարավարևմուտք || align="center" | 202.5°
|-----
| Հյուսիսարևելք || align="center" | 45°
|| Հարավարևմուտք || align="center" | 225°
|-----
| Արևելք–Հյուսիսարևելք || align="center" | 67.5°
|| Արևմուտք–Հարավարևմուտք || align="center" | 247.5°
|-----
| Արևելք || align="center" | 90°
|| Արևմուտք || align="center" | 270°
|-----
| Արևելք–Հարավարևելք || align="center" | 112.5°
|| Արևմուտք–Հյուսիսարևմուտք || align="center" | 292.5°
|-----
| Հարավարևելք || align="center" | 135°
|| Հյուսիսարևմուտք || align="center" | 315°
|-----
| Հարավ–Հարավարևելք || align="center" | 157.5°
|| Հյուսիս–Հյուսիարևմուտք || align="center" | 337.5°
|}
==Եզրույթի այլ գործածումներ==
''Ազիմուտ'' եզրությը օգտագործվում է [[հրետանի|հրտետանու]] համակարգման մեջ։ Հրետանահին գործում, ազիմուտը սահմանվում է, որպես կրակի ուղղություն։
''Ազոիմուտը'' օդային նավարկման մեջ սահմանվում է, որպես թռիչքի ուղղություն, հաշվարկված օդանավի դիրքից։
Մագնիսական ժապավենով սաքերում, ''ազիմուտը'' ժապավենի և (կարդացող) գլխի մեջ եղած անկյունն է։
Ձայնի տեղորոշմանը վերաբերվող փորձերի և գրականության մեջ, ''ազիմուտը'' ձայնի աղբյուրի և գլխի (աչքերի) մեջտեղով անցնող երևակայան գծի միջև կազմած անկյուն է։
Ազիմուտային արագացուցիչը նավաշինության մեջ, դա այն պռոպելերն է, որը կարող է պտտվել հորիզոնական հարթության մեջ։
== Ծանոթագրություններ==
{{Ծանցանկ}}
[[Կատեգորիա:Գեոդեզիա]]
[[af:Asimut]]
| |||