«Ուդինե»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ուդինե''' ([[Ֆրիուլիերեն]]՝ Udin, {{lang-de|Weiden}}, {{lang-la|Utinum}}, {{lang-sl|Videm}}), քաղաք, [[Կոմունա (Իտալիա)|կոմունա]] [[Իտալիա]]յի հյուսիս-արևելյան մասում, [[Ֆրիուլի Վենետիկ Ջուլիա]] մարզի կենտրոնական մասում՝ [[Ադրիատիկ ծով]]ի և [[Ալպեր]]ի միջև, [[Սլովենիա]]յի սահմանից 40 կմ հեռավորության վրա:վրա։

Ուդինե անվանումն առաջին անգամ հանդիպել է միջնադարյան լատինական արձանագրություններում որպես «Udene» 983 թվականին և որպես «Utinum» 1000 թվականին:թվականին։ Անվան ծագումը հստակեցված չէ, սակայն կա կարծիք, որ այն նախահռոմեական ծագում ունի՝ կապված [[Հնդեվրոպական նախալեզու|հնդեվրոպական նախալեզվական]] ''o{{IPA|u̯}}d^h-'' 'udder' արմատի հետ, որը փոխաբերական իմաստով նշանակում է «բարձունք»<ref>Pellegrini, Giovan Battista. 1990. ''Toponomastica italiana: 10000 nomi di città, paesi, frazioni, regioni, contrade, fiumi, monti spiegati nella loro origine e storia.'' Milan: Hoepli, p. 130.</ref><ref name="Snoj">Snoj, Marko. 2009. ''Etimološki slovar slovenskih zemljepisnih imen''. Ljubljana: Modrijan and Založba ZRC, p. 454.</ref>:

Ուդինեն եղել է Ֆրիուլիի պատմական մայրաքաղաքը:մայրաքաղաքը։ Այն բնակեցված է եղել դեռևս [[նոր քարի դար]]ի ժամանակաշրջանում, որտեղ հետագայում բնակվել են [[իլլիրիացիներ]]ը:

Ըստ հին հունգարական ավադության՝ հոների առաջնորդ Աթիլլան (? -453) Ակվիլեյայի գրավման ժամանակ այստեղ կառուցել է մի բլուր. նա զինվորներին հրամայել է իրենց [[սաղավարտ]]ներով ու [[վահան]]ներով հող բերել, քանի որ լանդշաֆտը շատ հարթ էր և բլուր չկար:չկար։ Նա հիմնել է քաղաքը և այստեղ կառուցել քառանկյուն աշտարակ<ref name="ref_001">{{Cite book|first=Dénes|last=Lengyel|title=Régi Magyar mondák|publisher=Móra Ferenc|location=Budapest|year=1972|isbn=963-11-2928-4|ref=harv}}</ref>:

Արևմտյան Հռոմեական կայսրության անկումից հետո, տարածքի կարևորությունն էլ ավելի է մեծացել:մեծացել։ 983 թվականին առաջին անգամ Ուդինեն հիշատակվում է [[Օտտոն II]] կայսեր կողմից Ակվիլեյայի պատրիարքությանը ''Utinum'' ամրոցի նվիրաբերման ժամանակ:ժամանակ։ 1223 թվականին այստեղ շուկայի հիմնադրումը <ref name="Marusic">Marušič, Branko. 2000. Videm. ''Enciklopedija Slovenije'', vol. 14. Ljubljana: Mladinska knjiga, pp. 224–225.</ref> քաղաքը դարձնում է տնտեսության և առևտրի համար կարևոր տարածք և այն դառնում է պատրիարքի նստավայրը:նստավայրը։

1420 թվականին Ուդինեն նվաճվել է [[Վենետիկի հանրապետություն|Վենետիկի Հանրապետության]] կողմից<ref name="Marusic"/>: 1511 թվականին այստեղ տեղի է ունեցել կարճ քաղաքացիական պատերազմ, որին հաջորդել են [[երկրաշարժ]]ն ու ժանտախտը:ժանտախտը։ Ուդինեն մնացել է վենետիկյան տիրապետության ներքո մինչև 1797՝<ref name="Marusic"/> լինելով պետության մեծությամբ երկրորդ քաղաքը:քաղաքը։ Կարճ ժամանակահատված եղել է Ֆրանսիայի տիրապետության ներքո:ներքո։ 1866 թվականին ներառվել է նոր ձևավորված [[Ռիսորզիմենտո|Իտալիայի թագավորության]] կազմում<ref name="Marusic"/>:

[[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի տարիներին, նախքան Կապոռետոյի ճակատամարտում պարտություն կրելը, Ուդինեն եղել է իտալական գերագույն հրամանատարության նստավայրը և կոչվել է "Capitale della Guerra" («Պատերազմող մայրաքաղաք»):։

2007 թվականին Ուդինեում բնակվել է 97,880 մարդ, 46.9% տղամարդ, 53.1% կանայք, անչափահասները (մինչև 18 տարեկան) 14.36 %, թոշակառուները՝ 24.27 %: Ուդինեի բնակիչների միջին տարիքը կազմում է 47: 2002-2007 թվականներին բնակչությունն աճել է 1.48 %[http://demo.istat.it/bil2002/index.html][http://demo.istat.it/bil2007/index.html]: 1000 բնակչի հաշվարկով ծնելիությունը կազմում է 9.13: