«Ագավա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ փոխարինվեց: &nbsp° →  ° oգտվելով ԱՎԲ
չ clean up, փոխարինվեց: → (7) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 31.
}}
 
'''Ագավա''' ({{lang-la|Agáve}}), [[տեսակ]]ը պատկանում է Ագավայիների (Agavoideae) և [[նարգիզազգիների ընտանիք]]ին (Asparagaceae)։<ref>Ранее некоторые источники помещали род в семейство {{{bt-latarm|Агавовые (семейство){{!}}Агавовые|Agavaceae}}, см. ссылку GRIN в карточке растения</ref>.
 
== Անվանում ==
Տող 38.
== Բուսաբանական նկարագիր ==
[[Պատկեր:Agave americana 2.JPG|մինի|ձախից|Ագավա ամերիկայն Agave americana]]
[[Ցողուն]]ը կարճ, խոշոր վարդանախշերով, շատ տեսակների մոտ ի հայտ են գալիս փշոտ [[տերև]]ներ։ Տերևները դասավորված են վարդակաձև։ Բույսի տերևների երկարությունը հայրենիքում կարող է հասնել 30 սմ-ից մինչև 3 մետրի։ Ագավան գոյության ընթացքում ծաղկում է մեկ անգամ, որից հետո չորանում է։ Բույսը տարբեր վայրերում ծաղկում է տարբեր տարիքում։ [[Մեքսիկա]]յում այն ծաղկում է 11-12, [[Կովկաս]]ում՝ 25-30, իսկ բարեխառն գոտու պայմաններում՝ 75-100 տարում։ Ծաղկակիրը կարող է հասնել մինչև 12 մ, որի վրա կարող են լինել 4000 և ավելի ծաղիկներ։
Ծաղկում է տարվա 6-15-րդ շաբաթներում։
 
Տող 48.
== Նշանակություն և կիրառում ==
Ագավայի շատ տեսակների տերևներից պատրաստում են ճոպաներ, պարաններ, գորգեր, գործվածքներ իսկ թափոններից ստանում են [[թուղթ]]։
Ագավայի մի քանի տեսակներ արևադարձային շրջաններում օգտագործում են մանարաթել ստանալու համար։ Ավելի թանկ ագավան՝ Agave sisalana Perrine տեսակն է, Ագավա ֆրանսիականը (Agave fourcroydes Lem.) և ագավա կանտալը (Agave cantala Roxb.)։ Ագավայից պատրաստված մանրաթելերը հիմնականում օգտագործում են որպես թիրախ նետով խաղերին։
Ագավայի քաղցր հյութը՝ մուգ կանաչ գույնի (Agave atrovirens Karw. ex Salm-Dyck), և ուրիշ տեսակներինը մինչև ծաղկելը պատրաստում են ալկոհոլային խմիչքներ, իսկ միջուկից ստանում են ավելի թունդ խմիչքներ՝ տեկիլա և մեզցալա։ Միայն կապույտ ագավան (Agave tequilana Web.) են օգտագործում որպես տեկիլայի հումք<ref>[http://tequilaray.ru/classification.php Классификация сортов текилы]. ''tequilaray.ru</ref>: Տեկիլայի արտադրության համար օգտագործում են բույսի միջուկը։ Թորման ճանապարհով կապույտ ագավայի հյութից պատրաստում են մզվածքներ, որն էլ հանդիսանում է տեկիլայի հիմնական հումքը։
Agave cocui-ից պատրաստում են ավանդական վենեսուելական խմիչք՝ կոկույի։
 
Որոշ ագավաների [[արմատ]]ներ օգտագործււմ են բժշկության մեջ։ Ամերիկյան և սիսալյան ագավաների տերևները պարունակում են սապոնին, որը օգտագործում են հորմոնալ կորտիզոն և պրոգեստերոլ պրեպարատների մեջ։ [[Չինաստան]]ում երկու տեսակից ստանում են նյութ, որը ունի հակաբեղմնավորիչ ազդեցություն, բավական է օգտագործել ամիսը 1-2 անգամ։ Ագավա ամերիկականը (Agave americana L.) օգտագործում են հեմատոմիայի բուժման համար։ Ագավա ամերիկականը, ագավա գծավորը (Agave attenuata Salm-Dyck), ագավա Վիկտորիա թագուհու (Agave victoriae-reginae T.Moore) և շատ ուրիշ տեսակներ աճեցվում են որպես տնային և ջերմոցային բույսեր։
 
== Կարգաբանությունը ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ագավա» էջից