«Բայանուններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: ա: → ա։ oգտվելով ԱՎԲ
չ փոխարինվեց: ` → ՝ (9) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 3.
[[Մ. Աբեղյան]]ը բայանուն է համարում նաև [[անորոշ դերբայ]]ը, որ պատմականորեն սերում է դիմավոր ձևերի հիմքերից` ածանցումով և ունի նաև գոյականական, անվանողական գործառույթներ<ref>Մ. Աբեղյան, Հայոց լեզվի տեսություն, Երևան, 1965:</ref>։
 
Բայի գոյականացումը [[հայերեն]]ում տարածված երևույթ է։ Սա [[Բառակազմություն|բառակազմակա]]ն կենսունակ միջոց է, [[բառապաշար]]ի (այդ թվում [[Տերմինաբանություն|տերմինաբանության]]) հարստացման միջոց։ Ժամանակակից հայերենում շատ գործուն են ''-ություն, -ում'' [[վերջածանց]]ները, որոնց միջոցով վերացական գոյականներ են ստեղծվում, օրինակ`օրինակ՝ ''հաղթ- + -ություն - հաղթություն, շարժ- + -ում - շարժում'' և այլն։ Հայերենում ''-ոց, -յուն'' [[ածանց]]ներով ստեղծվել են բազմաթիվ բնաձայնական բայանուններ, օրինակ`օրինակ՝ ''խշշ- + -ոց - խշշոց, մռնչ- + -յուն - մռնչյուն'' և այլն։ Ժամանակակից հայերենում նման գործածություն ունեն նաև ''-անք, -մունք, -վածք, -ույթ, -ք'' և այլ ածանցներ (օրինակ`օրինակ՝ ''դավանանք, համոզմունք, կեցվածք, սովորույթ, խոսք'' և այլն)։
 
Բայածականը կոչվում է նաև ''բայական կամ բայակազմ, բայածանց ածական''։ Այս դեպքում (բայակազմ գոյական-բայակազմ ածական) հակադրվում են նաև բայական`բայական՝ դերբայական ձևից կազմվածները, ինչպես`ինչպես՝ ''խոսող+ություն > խոսողություն'' (գոյական), ''խոսող+ական > խոսողական'' (ածական)։ Մ. Աբեղյանը «բայածական» է կոչում նաև ածականական գործածություն ունեցող [[դերբայ]]ները<ref>Մ. Աբեղյան, Հայոց լեզվի տեսություն, Երևան, 1965, էջ 365:</ref> ([[հարակատար դերբայ]], [[ենթակայական դերբայ]])։
 
Բայածականներ կազմվում են, օրինակ, ''ան-, տ-, չ-, -իչ'' ածանցներով (օրինակ`օրինակ՝ ''անխոս, տգետ, չտես, հաշվիչ'' և այլն), բազմաթիվ ածականներ կազմվել են հին հայերենի`հայերենի՝ ''-իչ'' մասնիկով կազմվող ենթակայական դերբայի փոխանցումով։ Ժամանակակից հայերենում բայածականներ են կազմվում նաև ''-ական, -արար, -ուն, -կոտ, -ու'' ածանցներով (օրինակ`օրինակ՝ ''մխիթարական, կործանարար, մնայուն, ամաչկոտ, ազդու'' և այլն)։
 
Բայածականը կարող է կազմված լինել նաև միայն բայարմատից, օրինակ`օրինակ՝ ''զուրկ, կախ'' և այլն։
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}