«Տեսական ֆիզիկա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:LorentzianWormhole.jpg|մինի|Շվարցշիլդի
Տեսական ֆիզիկան [[ֆիզիկա]]յի մի ճյուղ է, որն օգտագործում է [[մաթեմատիկական մոդել]]ները և [[աբստրակցիա]]ն հիմնավորելու, բացատրելու և կանխագուշակելու բնական [[երևույթ]]ները։ [[Փորձարարական ֆիզիկա]]ն ի տարբերություն տեսական ֆիզիկայի, ֆիզիկական երևույթները հետազոտելու համար օգտագործում է փորձարարական միջոցները։
[[Գիտություն|Գիտության]] առաջընթացը ընդհանուր առմամբ կախված է [[փորձ]]նական ուսումնասիրությունների և [[տեսություն|տեսության]] փոխգործակցությունից։
Տեսական ֆիզիկայի հիմնական նպատակներն են<ref name="fe">Физическая энциклопедия, (в 5 томах), Под редакцией акад. А. М. Прохорова, том 5, 1998, М., ст․ 310, 5-85270-034-7
# Առանցքային ֆիզիկական հասկացությունների առանձնացում (ինչպես՝ [[ատոմ]], [[զանգված]], [[էներգիա]], [[էնտրոպիա]], [[դաշտ (ֆիզիկա)|դաշտ]] և այլն) և այդ հասկացությունները կապակցող բնության երևույթների մաթեմատիկական ձևակերպումը։
# Բնության մեջ դիտվող երևույթների բացատրությունը բնության օրենքների ձևակերպման հիման վրա։
# Բնության նոր երևույթների կանխատեսում։
Տեսական ֆիզիկային մոտ է [[մաթեմատիկական ֆիզիկան]], որն ուսումնասիրում է ֆիզիկական մոդելները հատկությունները մաթեմատիկական խիստ մոտեցումներով, սակայն չի զբաղվում ֆիզիկական հասկացությունների ընտրությամբ և մոդելները իրականության հետ համադրելով, չնայած կորղ է կանխատեսել նոր երևույթներ։
== Առանձնահատկություններ ==
Տեսական ֆիզիկան չի դիտարկում «ինչո՞ւ մաթեմատիկան պիտի նկարագրի բնությունը» տիպի հարցերը։ Տեսական ֆիզիկան որպես պոստուլատ է ընդունում այն, որ ինչ֊ինչ պատճառներով, բնության երևույթների մաթեմատիկական նկարագրությունը չափազանց արդյունավետ է<ref>[http://ufn.ru/ru/articles/1968/3/f/ Е. Wigner, The Unreasonable Effectiveness of Mathematics in the Natural Sciences, Comm. Pure and Appl. Math. 131, 1 (1960)] {{ref-ru}} Է․ Վիգներ, Մաթեմատիկայի անըմբռնելի արդյունավետությունը բնական գիտություններում</ref>, և ուսումնասիրում է այդ պոստուլատի հետևանքները։ Խստորեն ասած, տեսական ֆիզիկան ուսումնասիրում է ոչ թե հենց բնության հատկությունները, այլ՝ առաջարկվող տեսական մոդելների հատկությունները։ Բացի այդ, հաճախ տեսական ֆիզիկան ուսումնասիրում է որոշ մոդելներ «հենց իրենցով»՝ առանց դրանք կապելու բնության որոշակի երևույթի հետ։
Սակայն տեսական ֆիզիկայի հիմնական խնդիրը մնում է, առաջին, ֆիզիկական երևույթների որևէ տիրույթներում կառավարող բնության առավել ընդհանուր օրենքները բացահայտելը և ըմբռնելը, և երկրորդ, այդ օրենքներից ելնելով, իրականության մեջ ֆիզիկական համակարգերի սպասվող վարքը նկարագրելը։ Ի տարբերություն մյուս բնական գիտությունների, տեսական ֆիզիկայի գրեթե յուրօրինակ առանձնահատկությունը դեռևս անհայտ ֆիզիկական երևույթները կանխատեսելը և չափումների ճիշտ արդյունքներ ստանալն է։
== Ֆիզիկական տեսություն ==
Տող 23.
* մաթեմատիկական աքսիոմների անմիջական հետևանքները և նրանց համարժեքները իրական աշխարհում, որոնք մեկնաբանվում են որպես տեսության կանխատեսումներ։
Սրանից պարզ է դառնում, որ անիմաստ են «իսկ եթե սխա՞լ է հարաբերականության տեսությունը» տիպի պնդումները։ [[
Սկզբունքորեն հնարավոր է այնպիսի իրավիճակ, երբ միևնույն շրջանակի երևույթի համար կան մի քանի տարբեր ֆիզիկական տեսություններ, որոնք հանգում են նման կամ համընկնող կանխատեսումների։ Գիտության պատմությունը ցույց է տալիս, որ նման իրադրությունը սովորաբար ժամանակավոր է․ վաղ թե ուշ տեսություններից մեկը ավելի ադեկվատ է ներկայանում կամ պարզվում է, որ երկուսն էլ համարժեք են։
== Հայաստանում ==
|