«Համաշխարհային ժառանգություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ 109.75.39.204 (քննարկում) մասնակցի խմբագրումները հետ են շրջվել A.arpi.a մասնակցի վերջին տարբերակին։ |
չ մաքրվեց, փոխարինվեց: ։ → : (18) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 7.
[[Պատկեր:Sankt Petersburg Auferstehungskirche 2005 a.jpg|250px|մինի|Թիվ #540: Սանկտ-Պետերբուրգի պատմական կենտրոնը ([[Ռուսաստան]])]]
[[Պատկեր:Borobudur-Nothwest-view.jpg|250px|մինի|Թիվ #592: [[Բորոբուդուրը]] [[Կենտրոնական Ճավա]]յում ([[Ինդոնեզիա]])]]
'''Համաշխարհային ժառանգությունը''' ([[անգլերեն]]՝ World Heritage, [[ֆրանսերեն]]՝ Patrimoine Mondial), բնական և մարդու ձեռքերով ստեղծած մշակութային արժեքներն են, որոնք պաշտպանվում և ժողովրդականացվում են իրենց յուրահատուկ պատմական կամ էկոլոգիական նշանակության
== Կազմակերպություն ==
[[1972]] թ. [[ՄԱԿԳՄԿ]]-ը (ՅՈՒՆԵՍԿՕ) ընդունել է «Համաշխարհային մշակութային և բնական ժառանգության պաշտպանման կոնվենցիան» (ուժի մեջ է մտել [[1975]] թ.)
== Չափանիշեր ==
Համաշխարհային ժառանգության ցանկի ամենակարևոր նպատակն է պահպանել և հայտնի դարձնել յուրահատուկ օբյեկտները, և անկողմնակալության համար կազմված են եղել գնահատության
Սկզբում ([[1978]] թվից) եղել են միայն մշակութային ժառանգության օբյեկտների չափանիշներ, և այդ ցանկը ուներ վեց
=== Մշակութային չափանիշներ ===
* '''I.''' Օբյեկտը մարդկային ստեղծագործական գլուխգործոց
* '''II.''' Օբյեկտը վկայում է մարդկային արժեքների տվյալ ժամանակահատվածում կամ որոշ մշակութային բնագավառում, ճարտարապետությունում կամ տեխնոլոգիայում, մոնումենտալ արվեստում, քաղաքների պլանավորման կամ լանդշաֆտների ստեղծման փոխադարձ ազդեցության
* '''III.''' Օբյեկտրը ունիկալ է կամ առնվազն բացառիկ՝ մշակութային ավանդույթի կամ քաղաքակրթության համար, որը գոյություն ունի մինչ այսօր կամ արդեն անհետացել
* '''IV.''' Օբյեկտը կոնստուկցիայի, ճարտարապետական կամ տեխնոլոգիական անսամբլի, կամ լանդշաֆտի ակնառու օրինակ է, որը ներկայացնում է մարդկային պատմության զգալի
* '''V.''' Օբյկետը մարդկային ավանդական կառուցման ակնառու օրինակ է, հողի և ծովի ավանդական օգտագործումով, ելնելով մշակույթի (կամ մշակույթների) կամ շրջապատող միջավայրի հետ մարդկային փոխհարաբերությունների օրինակ, հատկապես եթե բնությունը դարձել է խոցելի անշրջելի փոփոխությունների ուժեղ ազդեցության
* '''VI.''' Օբյեկտը ուղղակիորեն կամ մասամբ կապված է իրադարձությունների կամ գոյություն ունեցող ավանդույթների, գաղափարների, համոզմունքների, գեղարվեստական և գրական հետ, և ունի համամարդկային
=== Բնածին չափանիշներ ===
* '''VII.''' Օբյեկտը մի բնական ֆենոմեն է կամ էսթետիկ նշանակության և բացառիկ բնական գեղեցկության
* '''VIII.''' Օբյեկտը Երկրի պատմության գլխավոր փուլերի նշանավոր օրինակ է, այդ թվում նաև անցյալի հուշարձան, ռելիեֆի զարգացման մեջ կատարվող երկրաբանական պրոցեսների խորհրդանիշ կամ գեոմորֆիկական կամ ֆիզիոգրաֆիկական յուրահատկությունների
* '''IX.''' Օբյկետը երկրայինների, քաղցրահամների, ափայինների ու ծովային էկոսիստեմների և բուսական ու կենդանական համայնքների էվոլյուցիայում էկոլոգիական և կենսաբանական կատարվող պրոցեսների բացառիկ նմուշ
* '''X.''' Օբյեկտը ներառում է կարևորագույն կամ նշանավոր բնական միջավայր, դրա մեջ կենսաբանական բազմազանության, այդ թվում գիտության և պաշտպանման տեսակետից բացառիկ համաշխարհային արժեքների պահպանման
Հետևյալ աղյուսակը բովանդակում է Համաաշխարհային ժառանգության օբյեկտները աշխարհագրական դասակարգման առումով՝<ref>[http://whc.unesco.org/en/list/stat Stats]</ref>
Տող 39.
| '''[[Արաբական նահանգներ]]''' || 4 || 60 || 1 || 65
|- valign=top align=center
| '''[[Ասիա-Խաղաղօվկիանոսային]]''' || 48 || 129 || 9 || 186<ref>[[Ուբսու Նուր (ջրավազան)|Ուբսու Նուր ջրավազանը]] գտնվում է Ռուսաստանի և Մոնղոլիայի սահմանին և մնում է Ասիա-Խաղաղօվկիանոսային
|- valign=top align=center
| '''[[Եվրոպա]]''', '''[[ԱՄՆ]]''', և '''[[Կանադա]]''' || 56 || 375 || 9 || 440
|