«Միջուկային մագնիսական ռեզոնանս»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Միջուկային մագնիսական ռեզոնանս (ՄՄՌ)''', [[էլեկտրամագնիսական դաշտ]]ի [[քվանտ]]ների ռեզոնանսային կլանումը մագնիսական մոմենտ ունեցող միջուկներով․ տեղի է ունենում պինդ, հեղուկ և գազային նյութերում։

[[Ռադիոսպեկտրոսկոպիա]]յի հիմնական մեթոդներից է և բնույթով նման է էլեկտրոնային պարամագնիսական ռեզոնանսին։

Պրեցեսիայի [[հաճախականություն]]ը միջուկներից շատերի համար <math>\overrightarrow{H_0} </math>}= 10⁴ ''գս'' դաշտում 1-10 Մհց է։ μ-ն և <math>\overrightarrow{H_0} </math>-֊ն պարունակող հարթության մեջ <math>\overrightarrow{H_0} </math>-ին ուղղահայաց կիրառվող լրացուցիչ <math>\overrightarrow{H_1} </math> մագնիսական դաշտը ձգտում է մեծացնել μ-ի և <math>\overrightarrow{H_0} </math>-ի կազմած θ անկյունը։ Եթե <math>\overrightarrow{H_1} </math>-ը μ-ի պրեցեսիային համաժամ պտտվի H_0^-ի շուրջը, ապա θ անկյունը անընդհատ կմեծանա։ Ռեզոնանսային հաճախականության ռադիոհաճախային մագնիսական դաշտը կառաջացնի [[միջուկ]]ային մագնիսացվածության պրեցեսիոն շարժում, որը նկատվում է հետազոտվող նյութը շրջապատող կոճում [[ինդուկցիա]]յի [[էլշու]]-ի մակածմամբ։ Այս էֆեկտն այնքան էլ մեծ չէ և հաջողվում է հայտնաբերել 10¹⁷-10²¹ միջուկ պարունակող նմուշներում։

 

 

Բարդ նյութերի լուծույթներում Միջուկային մագնիսական ռեզոնանսիի սպեկտրները բաղկացած են բազմաթիվ գծերից։ Այդ պայմանավորված է քիմիական շեղումով (միջուկը շրջապատող [[էլեկտրոններ]]ի և Н₀ դաշտի փոխազդեցության հետևանք է) և սպին-սպինային փոխազդեցությամբ (պինդ նյութերում և մածուցիկ հեղուկներում այդ փոխազդեցությունը ուղղակի է)։ Միջուկների սպինները նյութում փոխազդում են իրար և միջավայրի հետ։ Այդ բերում է ջերմային հավասարակշռության՝ [[ռելաքսացիա]]յի։ Ռելաքսացիայի սպինցանցային՝ T₁ և սպին-սպինային՝ T₂ ժամանակների հակադարձ արժեքները պայմանավորում են [[սպեկտր]]ային գծի լայնությունը։ Պինդ նյութերում Т₂ փոքր է (~10⁻⁴ [[վայրկյան]]) և ռեզոնանսային գծերը՝ լայն։ Լայն գծերի միջուկային մագնիսական ռեզոնանսիի սպեկտրների միջոցով որոշում են միջուկների փոխադարձ դիրքորոշումը և հեռավորությունը։ [[1980]] թվականին մշակված նոր տեխնիկան հնարավորություն է ընձեռում ստանալ նեղ գծերով (բարձր լուծունակության) միջուկային մագնիսական ռեզոնանսային սպեկտրներ բյուրեղական նյութերի համար բնականոն վիճակում։ Դյուրաշարժ հեղուկներում սպին-սպինային ուղղակի փոխազդեցությունը վերանում է, և նշանակալի է դառնում միջուկները կապող էլեկտրոններով իրականացող անուղղակի փոխազդեցությունը, որը կախված չէ <math>\overrightarrow{H_0} </math>-ից։ Այդ հեղուկներում <math>aI=1/2</math> սպինով միջուկների համար ստացվում են նեղ գծերով միջուկային մագնիսական ռեզոնանսի սպեկտրներ։ Եթե միջուկները համարժեք վիճակում են, ապա ստացվում են եզակի սինգլետ գծեր (С₆Н₆, C₆H₁₂, H₃Օ և այլն)։ Տարբեր վիճակներում գտնվող միջուկներ պարունակող միացության սպեկտրները բաղկացած են տարբեր գծերից, որոնց հեռավորությունը՝ քիմիական շեղումը կախված է Н₀ դաշտի արժեքից։ Միջուկային մագնիսական ռեզոնանսի սպեկտրների վերլուծությունը պատկերացում է տալիս հեղուկների, պինդ նյութերի և [[մոլեկուլ]]ների կառուցվածքի մասին։ Այն օրգանական մոլեկուլների կառուցվածքի որոշման տարածված եղանակ է։ Միջուկային մագնիսական ռեզոնանասը կիրառվում է [[քիմիական ռեակցիաներ]]ի մեխանիզմը և [[կինետիկա]]ն ուսումնասիրելու, մագնիսական դաշտը չափող և կայունացնող սարքեր պատրաստելու համար և այլ նպատակներով։