Վիքիպեդիա

«Մետաքսի ճանապարհ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ հստակեցնում եմ աղբյուրը oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[Պատկեր:Transasia trade routes 1stC CE gr2.png|350px|մինի|աջից| I դարում մետաքսե մեծ ճանապարհը կապել է Դացինը և Սերեսը]]
'''«Մետաքսի ճանապարհ»''' ({{lang-zh|絲綢之路}}, {{lang-uz|Buyuk Ipak Yo'li}}, {{lang-kk|Ұлы Жібек жолы}}, {{lang-ky|Улуу жибек жолу}}, {{lang-fa|جاده ابریشم}}, {{lang-ar|طريق الحرير}}, {{lang-hi|रेशम मार्ग}}, {{lang-mn|Торгоны зам}}, {{lang-tm|Beýik Ýüpek Ýoly}}), քարավանային ճանապարհ, որը [[միջնադար]]ում կապել է [[Արևելյան Ասիա]]ն [[Միջերկրական ծով]]ի հետ։ Առաջին հերթին այն օգտագործվել է [[Չինաստան]]ից [[մետաքս]]ի արտահանման համար, որից էլ առաջացել ''Մետաքսե մեծ ճանապարհ'' անվանումը։ Ճանապարհը հարթվել է [[Մ.թ.ա. 2–րդ դար|Ք. ա. 2–րդ դարում]], անցկավել է [[Սիան]]ից մինչև Դունխուան։ Այնտեղ այն ճյուղավորվում էր՝ հյուսիսային ճանապարհը անցնում էր Տուրֆանի միջով, այնուհետև անցնում էր Պամիրը և հասնում [[Ֆերգանա]] և [[Ղազախստան|Ղասախստան]], հարավայինը՝ [[Լոբնոր]] լճի կողքով [[Տակլա Մական]] անապատի հարավային եզրով, Յարկենդի և Պամիրի մեջով հասնում է [[Բակտրիա]], իսկ այդեղից՝ Պարֆիա, [[Հնդկաստան]] և [[Մերձավոր Արևելք]]ով դեպի [[Միջերկրական ծով]]: [[Չինաստան]]ը [[Առաջավոր Ասիայ]]ի և ապա՝ [[Եվրոպայ]]ի հետ կապող առևտրակարավանային մայրուղու անվանումը։ Գործում էր սկսած մեր թվարկությունից առաջ 2-րդ դարից մինչև մեր թվարկության 16-րդ դարը։
 
Տերմինը ներկայացվել է [[1877 թվական]]ին գերմանացի աշխարհագետ աշխարհագրագետ [[Ֆերդինանդ ֆոն Ռիխտհոֆեն]]ը:
Տող 14.
 
[[Պատկեր:Silk from Mawangdui.jpg|մինի|ձախից| [[Հան դինաստիա]]յի մետաքսի օրինակ ]]
Հին հյուսիսային ճանապարհը ստեղծվել է ՈՒ-դի կայսրի ժամանակ, որը տափաստանային հունու ժողովրդի առաջնորդ Չժան Ցյանին ուղարկում է փնտրելու իրենց թշնամիներին՝ որոնք հարձակվել էին հարավից, իրենց հետ բանակցություներ կնքելու նպատակով։ Ճանապարհորդության ժամանակ Ք.ա 138-126 թվականերին Չժան Ցյանը տեսնում է [[Ֆերգանայի հովիտ|Ֆերգանայի հովտում]] իրենց գեղեցկությամբ հմայող [[ձի]]եր: Նա զեկուցում է կայսրին այլ երկրներում մետաքսի բացակայության մասին րև խորհուրդ է տալիս սահմանին այդ չքնաղ ձիերի հետ փոխանակել մետաքսը, ինչպես նաև [[գինի]], քացր պտուղներ և այլն։
 
[[Մ.թ.ա. 121|Ք.ա. 121 թվականին]] առաջին մետաքսե և [[բրոնզ]]ե հայելիներով քարավանը ուղղվում է դեպի Ֆերգանայի հովիտ։ Մետաքսը արևմուտքում բարձր գնահատում էին վնասատու միջատներին դիմակայելու համար։ Աշխարհի առևտուրը շարունակվում է արդեն նոր՝ հարավային ճանապարհով։ Բացի այդ ապրանքի մի մասը տեղափոխվում էր [[Հնդկական օվկիանոս]]ով:
Տող 23.
Արևելքից արևմուտք ճանապարհորդության ընթացքում մետաքսը և համեմունքները անցել են տասնյակ ձեռքերով։ Դրա կապակցությամբ պատմաբաները պատմում են հիմնականում ապրանքների և [[տեխնոլոգիա]]ների ճանապարհորդություների մասին, ոչ թե մարդկանց։ Տեղափոխության համար հիմնականում օգտագործում էին [[ուղտեր]]: Ուղտերի քանակը քարավաներում կազմում էր 3ից մինչև 300:<ref name="bbc">[http://www.bbc.co.uk/programmes/b00p315t BBC Radio 4 - In Our Time, The Silk Road<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref> Благодаря интенсивной торговле в [[Танская империя|Танской державе]] сформировалась мода на среднеазиатские наряды и изделия.<ref name="bbc" />
 
IV—IX դարերում համաշխարհային առևտուրների ցանցը աջակցում էին [[սողդեր]]ը հյուսիսում և [[հրեաներ]]ը՝ հարավում։ [[Սողդերեն]]ը դառնում է միջգային շբմանշփման լեզու, օրինակ՝ [[բուդդիզմ]]ի սուրբ գրությունները թարգմանվում էին [[սանսկրիտ]]ից [[չիներեն]] հենց սողդերենով։ Ներքին կազմակերկմանում որոշակի լուսլույս է սփռում սողդական առևտրին՝ նամակներն են, որոնք թողվել են վաճառակներից մեկի պայուսակի մեջ Դունխուանում։<ref name="bbc"/>
 
== Ծանոթագրություններ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մետաքսի_ճանապարհ» էջից