«Դիզափայտ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ oգտվելով ԱՎԲ |
|||
Տող 23.
}}
'''Դիզափայտ''' լեռը գտնվում է [[Արցախի Հանրապետության]] [[Հադրութի շրջան]]ում: Այն ծովի մակարդակից բարձր է 2478 մետր <ref name="blog.mediamall.am">http://blog.mediamall.am/?id=46926</ref>: Լեռան երկրորդ անվանումը Զիարաթ է։ Դիզափայտի գագաթին հիմնված է եղել Կատարո վանքը <ref>http://planetaarmenia.ru/content/show/39404-legendy-dizapajta-ziarat/</ref>: Լեռնագագաթն Արցախի գլխավոր ու պատմական սրբավայրերից է։ Լեռնագագաթից երևում են Արցախի (Մուղանքի) դաշտավայրը, [[Իրան]]ի սահմանը՝ [[Արաքսի հովիտ]]ը , [[Զանգեզուրի լեռնաշխարհ]]ը, [[Մռով]]ի կատարները, իսկ ավելի մոտիկից՝ հյուսիսային կողմում, [[Հարոս լեռնաշղթա
== Պատմություն ==
[[Պատկեր:Dizapayttt.jpg|մինի]]Ըստ ավանդության, սարի գագաթին, հինավուրց Կատարո վանքի տեղում, 330-ականներին նահատակվել են մազքթաց արքա Սանեսանի զավակներն ու բազմաթիվ [[քրիստոնյա]]ներ, որոնց դարձի էր բերել Ս. [[Գրիգոր Լուսավորիչ|Գրիգոր Լուսավորչի]] թոռը' Արցախ աշխարհի առաջին եպիսկոպոս Ս. Գրիգորիսը։ Նորահավատներին դիզել են ինչպես փայտը և այրել (այստեղից էլ լեռան անունը): Նահատակների մասին հյուսվել են նաև այլ ավանդազրույցներ։ Հայաստան ներխուժած արաբները լեռն անվանել են Զիարաթ, որն արաբերեն նշանակում է «սրբավայր» (սրբատեղի, ուխտավայր): 4-5-րդ դարերում լեռան կատարին կառուցվել է Կատարավանքը (Կատարո վանք): [[Լեո]]ն գրում է, որ այն եղել է [[Դիզակ]] գավառի առաջնորդանիստը <ref
== Կատարո վանք ==
[[Պատկեր:Dizapaytt.jpg|մինի|Կատարո վանք]]
Կատարո վանքը գտնվում է [[Արցախի Հանրապետության]] [[Հադրութի շրջան]]ում, ծովի մակերևույթից ավելի քան 2400 մետր բարձրության վրա` Դիզափայտ լեռան (2478) գագաթին։ Ինչպես [[Արցախ
== Դիզափայտի հուշարձանները ==
[[Պատկեր:Dizapaytttt.jpg|մինի|Դիզափայտ]]
Դիզափայտը նշանավոր է իր լայն բացվածք ունեցող անձավներով, սառնորակ աղբյուրներով, վայրի սննդաբույսերով։ Այս հանգամանքը զգալիորեն ազդել է լեռնածերպերի վրա գտնվող բնական և ձեռակերտ ամրոցների պաշտպանության համակարգի վրա։ Լեռներն ու դրանց լանջերն ակոսող կիրճերն այնպիսի տպավորություն են թողնում, որ ասես Հադրութի շրջանի այս հատավածում հողը մեծ դժվարությամբ է տրվում մարդուն։ Հողն իսկապես խլվել է բլուրների, սարերի, անդնդախոր կիրճերի, անտառների, խիստ թեքադիր ձորալանջերի արանքներում ընկած քարակուտակ թփակալած տարածքներից և, պարզ է, թե ինչու Դիզափայտի հարավարևմտյան, մասամբ նաև արևելյան լնջերը, որտեղ տեղադրված են շրջանի 82 բնակավայրերը, չունեն ընդարձակ հողատարածություններ։ Դարեր ընթացքում հողազուրկ շինականը զբաղվել է դարավանդային հողագործությամբ։ Աճեցրել են միրգ և բանջարեղեն, հացահատիկ ու անասնակներ՝ դրա համար քարերի մեջ ստեղծելով մեկուկես, երկու մետր բարձրությամբ, խուրջինների մեջ իրենց ուսերի վրա դժվարանցանելի կածաններով կրել են կիրճերի հատակով հոսող գետակների ափերից։ Այժմ էլ պահպանվում են հազարավոր դարավանդային հողակտորները՝ լաքերը, որոնք, ասես, տեղաբնակ հայության մարտահրավերն են խստաշունչ բնությանը։ Եվ սա է պատճառը, որ վեղ հազարից ավելի մշակովի հողերը տարածված են շուրջ ինը հազար հողակտորների վրա։ Բացի “Կատարո վանք” եկեղեցուց, այստեղ պահպանվում են կից շինությունների, պարսպապատերի ավերակները, որն էլ ավելի է կարևորում այդ նշանավոր սրբավայր - ուխտատեղիի դերը տարածաշրջանում։<ref
== Ծանոթագրություններ ==
|