«Կարմիր շեղում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ հստակեցնում եմ աղբյուրը oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1.
{{Տիեզերագիտություն|cTopic=ընդարձակում}}
[[Պատկեր:Redshift.svg|thumb|upright|Հեռավոր գալակտիկաների կուտակումների [[օպտիկական սպեկտր
'''Կարմիր շեղում''', [[էլեկտրամագնիսական ճառագայթում|էլեկտրամագնիսական ճառագայթման]], մասնավորապես [[լույս]]ի ու [[ռադիոալիքներ|ռադիոճառագայթման]] ալիքի երկարության աճ, որի հետևանքով սպեկտրում գծերը շեղվում են դեպի երկարալիք (տեսանելի ճառագայթման դեպքում՝ կարմիր) մասը։
== Գրավիտացիոն կարմիր շեղում ==
Տող 9.
Կոսմոլոգիական կարմիր շեղումը գալակտիկաների սպեկտրներում հայտնագործել է ամերիկացի աստղագետ [[Վ. Սլայֆեր]]ը, 1914-ին։ 1929-ին [[Էդվին Հաբլ]]ը չափումների հիման վրա ցույց է տվել, որ [[գալակտիկաներ]]ի կարմիր շեղումները համեմատական են դրանց հեռավորություններին։ Համարելով, որ այդ շեղումները պայմանավորված են [[Դոպլերի էֆեկտ]]ով, գալակտիկաների հեռացման v արագությունների համար նա ստացել է
:<math> v = Hr </math>
առնչությունը, որտեղ r-ը գալակտիկայի հեռավորությունն է, H-ը՝ համեմատականության գործակիցը ([[Հաբլի հաստատուն]])։
Փոքր կարմիր շեղման դեպքում
Տող 19.
:<math> v = c \frac {{(1+z)^2} -1} {{(1+z)^2} +1} </math>։
Առաջին հեռավոր օբյեկտները, որոնց համար հայտնաբերվեց կարմիր շեղումը [[քվազարներ]]ն էին՝ մինչև ավելի կատարելագործված աստղադիտակների ստեղծումը, որոնց օգնությամբ հնարավոր եղավ նկատել գալակտիկաների կարմիր շեղումը։
Հաբլի օրենքը <math> v = Hr </math> տեսքով ճիշտ է համեմատաբար փոքր կարմիր շեղումների, այսինքն՝ փոքր հեռավորությունների համար։ Մեծ հեռավորությունների դեպքում այն պարունակում է տարածության կորությունից կախված լրացուցիչ անդամ։ H-ի որոշման խնդիրը սերտորեն կապված է գալակտիկաների հեռավորությունների որոշման հետ։ 1976-ին H-ն ընդունվել է 50—60 [[կիլոմետր|կմ]]/([[վայրկյան|վրկ]]·[[պարսեկ|Մպս]]):
Կարմիր շեղման երևույթը վկայում է, որ [[Տիեզերք]]ի աստղագիտական դիտումների համար մատչելի մասում բոլոր գալակտիկաներն իրարից հեռանում են։ Դա նշանակում է, որ դիտվող Տիեզերքը ստացիոնար վիճակում չի գտնվում։ Կարմիր շեղումը [[Տիեզերքի ընդլայնում|Տիեզերքի ընդլայնման]] և [[Մեծ պայթյուն|Մեծ պայթյունի տեսության]] ապացույց է։
Տող 38.
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
{{ՀՍՀ|հատոր=5|էջ=335}}
[[Կատեգորիա:Տիեզերագիտություն]]
[[Կատեգորիա:Աստղագիտություն]]
| |||