«Վալենսիա (ինքնավար համայնք)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 65.
Համաձայն իր ինքնավարության կարգավիճակի Վալենսիայի ժողովուրդը համարվում է ինքնուրույն ազգություն Իսպանիայում<ref name=":1">{{Cite web|url = http://www.cortsvalencianes.es/cs/Satellite/Layout/Page/1260974741578/EstatutoAutonomia.html?lang=ca_VA|title = Estatut d'Autonomia|date = 1982|accessdate = April 2015|website = Corts Valencianes|publisher = |last = |first = }}</ref>: Նրանց արմատները գալիս են [[Կատալոնացիներ|Կատալոն]]-[[Արագոնացիներ|արագոնացիներ]]ի արաբների կողմից կաղութականացման ժամանակաշրջանից, որից հետո Վալենսիան գրավեց [[Խամես I (Արագոնի թագավոր)|Խամես I]]-ը 1238 թվականին [[Ռեկոնկիստա]]յի ժամանակ: Նոր հիմնադրված [[Վալենսիայի թագավորություն]]ը դարձավ ինքնավար տերություն [[Արագոնի թագ]]-ի ենթակայության տակ: Վալենսիան թևակոխեց ոսկե դարաշրջան 15-րդ դարում` դառնալով թագի մշակույթային և տնտեսական կենտրոնը, որտեղ ծնվեցի միջնադարյան կատալոնական գրականության ամենանշանավոր գործիչները: Ինքնակառավարվող կարգավիճակը մնաց նաև Իսպանական թագավորության առաջացումից հետո, սակայն 1707 թվականին [[Ֆիլիպ V (Իսպանիայի թագավոր)|Ֆիլիպ V]]- կողմից այն չեղարկվեց: Վալենսիայում ազգայնականացումը աճեց 19-րդ դարում: Ինկնակառավարման ռեժիմը վերականգնվեց միայն 1982 թվականին, երբ Իսպանիան անցում կատարեց դեպի ժողովրդականություն:
Վալենսիայի ժողովուրդը խոսում է [[վատալոներեն]]ի ճյուղ համարվող [[վալենսերեն]]ով<ref>{{Cite web|url = http://buscon.rae.es/drae/?type=3&val=valenciano&val_aux=&origen=REDRAE|title = Valenciano|date = October 2014|accessdate = April 2015|website = Diccionario de la lengua española|publisher = Real Academia Española|last = |first = }}</ref>: Պատմականորեն վալենսերենը քաղաքական ճնշումների առարկա է եղել, քանի որ երկրում առաջնությունը տրվել է [[իսպաներեն]]ին: Այն իր կարգավիճակը վերդարձրել է միայն 1982 թվականին, որից հետո վալենսերենը ներդրվել է վարչական և կրթական ոլորտ:<ref>{{Cite web|url = http://www.cece.gva.es/agenda.asp?id=2855|title = La població que sap escriure en valencià es quintuplica en els últims 25 anys|date = November 2014|accessdate = April 2015|website = Conselleria d'Educació, Cultura i Esport|publisher = |last = |first = }}</ref>: Սակայն լեզվի օգտագործումը բնակչության մոտ գնալով նվազում է, քանի որ Իսպանիայի մյուս հատվածներից վերջին տարիներին նկատվում է բնակչության ներհոսք, որոնք հիմնականում իսպանախոս են:
==Ծագում==
Վալենսիան հիմնադրվել է [[Հռոմեական կայսրություն|հռոմեացիների]] կողմից, որին տրվել է «Valentia Edetanorum», որը թարգմանաբար նշանակում է 'Էդետանի երկրի քաջեր (կամ կտրիճներ)': Արաբական շրջանում [[Վալենսիայի թայֆա]]յի հիմնադրման հետ անվանումը վերափոխվեց {{arabi|بلنسية}} (''Բալանսիա''), ինչը արաբների հեռանալուց հետո վերափոխվեց ներկայիս Վալենսիայի:
=== Անվանումների տարաձայնություններNames controversy ===
«Վալենսիայի ինքնավար համայնք»-ը Վալենիայի ստանդարտ թարգմանությունն է: Անվանումը տրվել է 1982 թվականին Վալենսիային ինքնավար համայնքի կարգավիճակ շնորհելուց հետո, իսպաներեն ''Comunitat Valenciana''<ref name=":1"/>: Այս անվանումը ամենաօգտագործվողն է պետական, տուրիստական, լրատվամիջոցների և իսպաներեն գրավոր փաստաթղթերում: Սակայն օգտագործվում է նաև «Վալենիա երկիր» (''País Valencià'') տարբերակը հիմնականում վալենսիացիների, ովքեր սատարում են ձախակողմյան ուժերին, տարբեր քաղաքացիական կուսակցությունների, կատալոներեն գրավոր փաստաթղթերում և Վալենսիայի հիմնական կրթական հաստատությունների կողմից:
== Ծանոթագրություններ ==
{{Ծանցանկ}}
| |||