«Երկրորդ անգլո-աֆղանական պատերազմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
մանր-մունր, փոխարինվեց: → (2) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 22.
'''Երկրորդ անգլո-աֆղանական պատերազմ''' - [[Անգլիա]]յի կողմից մղված գաղութային պատերազմ [[Աֆղանստան]]ը ենթարկեցնելու նպատակով: Համառ պայքարի արդյունքում Բրիտանացիները ստանալով Քաբուլի իշխանությունների հավատարմությունը դուրս բերեցին իրենց զորքերը երկրից:
 
Ինչպես և Առաջին անգլո-աֆղանական պատերազմի ժամանակ անգլիացիները ներխուժեցին [[Աֆղանստան]] դժգոհելով վերջիններիս ռուսամետ քաղաքականությունից<ref name="Barfield">{{Cite book|title=Afghanistan: A Cultural and Political History|last1=Barfield|first1=Thomas|year=2010|publisher=Princeton University Press |location=|isbn= 978-0-691-14568-6|page=145|url=https://books.google.com/books?id=fqRFCkpTdUcC&lpg=PP1&pg=PA145#v=onepage&q&f=false|accessdate=22 August 2010}}</ref><ref name="Posturee">{{Cite book|title=Understanding Holocausts: How, Why and When They Occur|last1=Posturee|first1=Bad|year=2002|publisher=iUniverse|isbn= 978-0-595-23838-5|page= 84|url=https://books.google.com/books?id=6TgXuP-ezB8C&lpg=PR1&pg=PA84#v=onepage&q&f=false|accessdate=22 August 2010}}</ref>: [[1878]] — [[1881]] թթ. անգլո-հնդկական զորքերը գեներալ-մայոր Ռոբերտս Ֆրեդերիկի հրամանատարությամբ ջախջախում են աֆղաններին մի շարք բնակավայրերում, գրավում են` Ջալալաբադը, [[Ղանդահար]]ը և [[Քաբուլ]]ը: [[Ամիրա]] Շիր-Ալին պարտություն կրելով իշխանություն թողնում է որդուն` Յաղուբ-խանին և հեռանում Ռուսական տիրույթներ<ref name=Barthorp66_67>{{cite book |last=Barthorp |first=Michael |title=Afghan Wars and the North-West Frontier 1839–1947|origyear=1982 |year=2002 |publisher=Cassell |location=London |isbn=0-304-36294-8 |pages=66–67}}</ref>:
 
[[1879]]թ. [[մայիսի 26]]-ին նորանշանակ ամիրա` Յաղուբ-խանը բրիտանիացիների հետ կնքում է Գանդամակի պայմանագիրը` որով Բրիտանիային է հանձնում մի շարք տարածքներ, և [[Քաբուլ]] է թողնում բրիտանացի գեներալ-նահանգապետ` Լուի Կավանյարիին<ref>{{cite book |last=Wilkinson-Latham |first=Robert |origyear=1977 |year=1998|title=North-West Frontier 1837–1947 |publisher=Osprey Publishing |location=London |isbn=0-85045-275-9 |page=15}}</ref>: Նույն թվականի սեպտեմբերի 3-ին Կավանյարին իր ուղեկիցների հետ սպանվում է` ինչը հանգեցնում է նոր ռազմական գործողությունների: Յաղուբ-խանը հրաժարական է տալիս և անգլիացիների պաշտպանության ներքո տեղափոխվում է [[Հնդկաստան]]: Բրիտանական զորքերը իրենց վերահսկողության տակ են վերցնում [[Քաբուլ]]ը և [[Ղանդահար]]ը, իսկ [[Քաբուլ]]ի բրիտանական կայազորին սպառնացող աֆղանական ապստամբությունը չեզոքացվում է Ռոբերտս Ֆրեդերիկի կողմից:
Տող 28.
[[1879]]թ. վերջին երկրում սկսվում է նոր ժողովրդական ապստամբություն որին մասնակցում է շուրջ 100 հազ. մարդ: [[1880]] թվականին [[Հերաթ]]ից [[Ղանդահար]] շարժվող Մուհամմեդ Այուբ-խանի ուժերը [[Մայվանդի ճակատամարտ]]ում ջախջախում են անգլիացիներին: Սակայն [[Ղանդահար]]ի պատերի մոտ աֆղանները պարտվում են [[Քաբուլ]]ից ժամանաց գեներալ Ռոբերտսի ուժերին, և նահանջում են [[Հերաթ]]: [[1881]] թվականին Այուբ-խանը դարձյալ ուղևորվում է [[Ղանդահար]], սակայն դարձյալ պարտություն կրելով փախչում է [[Պարսկաստան]]:
 
Այդ ժամանակ [[1870]] թվականին ռուս գեներալ Աբրամովի մոտ [[Սամարղանդ]] փախչած` Աբդուր-Ռահմանը հետևելով հայրենիքում ծավալված իրադարձություններին, որոշում է նոր պայքար մղել գահի համար: [[1880]] թվականին հաստատվում է Աֆղանական Թուրքեստանում և հավաքում է մի շարք համախոհներ<ref name=Wilkinson16_17>{{cite book |last=Wilkinson-Latham |first=Robert |origyear=1977 |year=1998|title=North-West Frontier 1837–1947 |publisher=Osprey Publishing |location=London |isbn=0-85045-275-9 |pages=16–17}}</ref>:
 
Բրիտանական հրամանատարության խորհրդով Աբդուր-Ռահմանի հետ բանակցության է մեկնում Լեպել Գրիֆֆինը: Բանակցության ընթացքում Աբդուր-Ռահմանը հասնում է բրիտանացիների կողմից իրեն Աֆղանստանի ամիրա հռչաակելուն: [[1880]]թ. [[հուլիսի 22]]-ին Աբդուր-Ռահմանը նշանակվում է ամիրա, իսկ բրիտանացիները Աֆղանստանում նոր ղեկավարություն նշանակելուց հետո հեռանում են<ref>{{cite book |last=Barthorp |first=Michael |title=Afghan Wars and the North-West Frontier 1839–1947|origyear=1982 |year=2002 |publisher=Cassell |location=London |isbn=0-304-36294-8 |pages=85–90}}</ref>:
 
== Տես նաև ==
Տող 38.
* Barthorp, Michael. 2002. ''Afghan Wars and the North-West Frontier 1839–1947''. Cassell. London. ISBN 0-304-36294-8
* {{cite book|last= Gathorne-Hardy|first=Gathorne|authorlink=|title=[[s:The Afghan War (Hardy)|The Afghan War]]|series=Publications of the National Union|year=1878|publisher=National Union of Conservative and Constitutional Associations|location=Westminster}}
* Walker, Phillip Francis. ''[http://www.wdl.org/en/item/11796/ Afghanistan: A Short Account of Afghanistan, Its History, and Our Dealings with It]''. London: Griffith and Farran (1881).
 
== Ծանոթագրություններ ==