«Մուրմանսկ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Մուրմանսկը աշխարհի խոշորագույն քաղաքն է, որը գտնվում է [[Հյուսիսային բևեռային շրջան]]ից դուրս:դուրս։ Մուրմանսկը գտնվում է [[Բարենցի ծով]]ի [[Կոլայի ծոց]]ի ժայռոտ արևելյան ափերի մոտ:մոտ։ Համարվում է [[Ռուսաստան]]ի խոշորագույն [[նավահանգիստ]]ներից մեկը:մեկը։ Հիմնադրվել է [[1916]] թվականին։

«Մուրմաններ», «ուրմաններ» ռուս ժողովուրդը անվանում էր [[նորվեգացիներ]]ին, [[նորմաններ]]ին: Ավելի ուշ այդ անվանումը տեղափոխվել է նաև այն տարածքի վրա, որտեղ իրադարձություններ էին տեղի ունենում օտարերկրացիների մասնակցությամբ:մասնակցությամբ։ «Մուրմաններ» սկսեցին անվանել [[Մուրմանսկի ափ|Բարենցի ծովի առափնյա]]ն, իսկ այնուհետև նաև ամբողջ [[Կոլայի թերակղզի]]ն: Համապատասխանաբար, «Մուրմանսկ» անվանումը նշանակում է «Քաղաք Մուրմանի վրա»<ref>{{cite web|url=http://www.kolamap.ru/toponim/top_kol/top_k00.htm|author=А. А. Минкин.|title=Топонимы Мурмана.|publisher=Мурманское книжное издательство|date=1976 г.|archiveurl=http://www.webcitation.org/6BOlnPYVG|archivedate=2012-10-14}}</ref>:

Կոլայի թերակղզու գավառագետ, պատմական գիտությունների դոկտոր Ի. Ֆ. Ուշակովի կարծիքով, «մուրման» բառը ծագել է «norman» բառից, այսինքն սկանդինավյան լեզուներից թարգմանաբար նշանակում է «հյուսիսային մարդ»: Հնչյունների պատմական փոխարինման առանձնահատկություններից ելնելով, «n» հնչյունը վերածվել է «m» հնչյունի:հնչյունի։ Ինչը վերաբերվում է «o» տառի արտասանությանը, ապա այդ բառի մեջ մինչ օրս ինչպես [[շվեդերեն]]ում, այնպես էլ [[նորվեգերեն]]ում այն արտասանվում է որպես փափուկ «ու»: Այսինքն, ի սկզբանե այն արտասանվել է որպես [nur’man]<ref>''Ушаков И. Ф.'' Кольская земля. Мурманск, Кн. изд-во, 1972</ref>:

[[Հյուսիսային բևեռային շրջան|Բևեռային շրջան]]ի սահմաններից դուրս նավահանգստային քաղաքի հիմնման ծրագիրը ի հայտ է եկել 19-րդ դարի 70-ական թվականներին:թվականներին։ Առաջին հետազոտողները եկել են [[Մուրմանի ափ|Մուրման]] [[1912]] թվականին նոր տարածքներ հետազոտելու համար:համար։ Երեք տարի անց՝ 1915 թվականին, [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ [[Բարենցի ծով]]ի [[Կոլայի ծոց]]ի արևելյան ափին հիմնվել է Մուրմանսկի ծովային նավահանգիստը և դրան կից՝ '''Սեմյոնովսկի''' նավահանգստային գյուղը, որն անվանվել է ի պատիվ փոքրիկ ծովածոցի, որտեղ կառուցվել են նավամատույցները, և մոտակայքում գտնվող լճի անունով<ref>{{cite web|url=http://www.portmurmansk.ru/index.phtml?4|title=История|publisher=Мурманский морской торговый порт|archiveurl=http://www.webcitation.org/617bbmmQu|archivedate=2011-08-22}}</ref><ref>[http://www.b-port.com/info/region/ Мурманская область — Мурманск B-port.com]</ref>: Նավահանգստի ստեղծումը կապված էր Ռուսաստանի՝ չսառչող ծոցի միջով [[Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս]] ելք ունենալու ցանկության հետ, ինչը կապահովեր ռազմամթերքի անխափան տեղափոխումը [[Անտանտ]]ի դաշնակիցներից [[Սև ծով|Սև]] և [[Բալթիկ ծով]]երի շրջափակման պայմաններում:պայմաններում։ Քաղաքի հիմնման պաշտոնական ամսաթիվն է համարվում [[1916]] թվականի [[հոկտեմբերի 4]]-ը (հին տոմարով սեպտեմբերի 21-ը): Այդ օրը ոչ բարձր բլրի վրա, որտեղ այժմ գտնվում է [[Սերգեյ Կիրով|Կիրով]]ի անվան Մշակույթի և տեխնիկայի պալատը, տեղի է ունեցել ծովագնացների բարեխոս [[Սուրբ Նիկողայոս Զմյուռնացի|Նիկոլայ Միրլիկիյսկու]] պատվին կառուցված տաճարի հիմնարկեքի հանդիսավոր արարողությունը<ref>[http://romanov-murman.narod.ru/old_murman/index.htm История Мурманска в Фотографиях]</ref>: Քաղաքը վերջինն էր, որը հիմնվել է [[Ռուսական կայսրություն]]ում, այն անվանել են '''Մուրմանի Ռոմանով''' ({{lang-ru|Романов-на-Мурмане}}): Կես տարի անց՝ [[1917]] թվականի ապրիլի 3-ին<ref>[http://gerb.murman.ru/articles/region/murmansk.shtml Геральдика Мурманской области: Мурманск]</ref>, [[Փետրվարյան հեղափոխություն]]ից հետո այն ստացել է իր այժմյան անունը՝ Մուրմանսկ <ref>Устав муниципального образования город Мурманск. Архивировано из первоисточника 14 октября 2012</ref>:

[[1917]] թվականին [[Պետրոգրադ]]ում [[Հոկտեմբերյան հեղափոխություն|Հոկտեմբերյան հեղափոխության]] հաղթանակից հետո, Մուրմանսկում ստեղծվել էր ժամանակավոր հեղափոխական կոմիտե, որը գլխավորում էին [[բոլշևիկներ]]ը: Սակայն արդեն [[1918]] թվականի մարտին Անտանտի ռազմական նավերից, որոնք դեռևս Փետրվարյան հեղափոխությունից առաջ խարիսխ են գցել [[Կոլայի ծոց]]ում, ափ է իջեցվել զինված [[դեսանտ]], ինչն էլ դարձել էր [[ինտերվենցիա]]յի սկիզբ:սկիզբ։ [[1919]] թվականին քաղաքում իշխանությունը անցել է [[սպիտակլագվարդիականներ]]ի ձեռքը, իսկ Հյուսիսային մարզի Ժամանակավոր կառավարությունը ճանաչել է ծովակալ [[Ալեքսանդր Կոլչակ|Կոլչակ]]ի իշխանությունը:իշխանությունը։ 1919 թվականի աշնանը Անտանտի զորքերը ստիպված էին տարհանվել Մուրմանսկից:Մուրմանսկից։ [[1920]] թվականի [[փետրվարի 21]]-ին քաղաքում տեղի է ունեցել հակասպիտակագվարդիական ապստամբություն:ապստամբություն։ Քաղաքում խորհրդային իշխանությունը հաստատվել է մարտի 13-ին, երբ քաղաք են մուտք գործել Կարմիր բանակի կանոնավոր ստորաբաժանումները<ref>[http://www.mvestnik.ru/shwpgn.asp?pid=200709084767 Мурманский вестник. Выпуск № 169 от 8 июля 2007 г.]</ref>: